ЩIэныгъэ IэнатIэм

Университетым щекIуэкI щIэныгъэ-къэхутэныгъэхэр хуэунэтIащ экономикэм и пащхьэ къиувэ Iуэхугъуэ гугъухэр зэфIэхыным. А лэжьыгъэм щынэхъыщхьэщ дыкъэзыухъуреихь дунейр хъумэным, мэкъумэш хозяйствэм карбоновэ лъэужьыр щыгъэмэщIэным хуэунэтIа къэхутэныгъэхэр.
Ди еджагъэшхуэхэр жыджэру хэтщ медицинэм, генетикэм, IэрыщI интеллектым, водороднэ энергетикэм я IэнатIэхэми щекIуэкI лэжьыгъэхэм. Ахэр ядолажьэ Петр Езанэм и цIэр зэрихьэу Санкт-Петербург дэт политехническэ университетым, РАН-м ядернэ къэхутэныгъэхэмкIэ и институтым, Швейцарием и «Медена» щIэныгъэ-производственнэ концерным, «Композит» (Роскосмос) АО-м, РАН-м и Къэбэрдей-Балъкъэр щIэныгъэ центрым, Къэбэрдей къэрал мэкъумэш университетым, пщIэшхуэ зиIэ нэгъуэщI IуэхущIапIэ инхэми. КъБКъУ-р  долажьэ дунейпсо мыхьэнэ зиIэ «ТулиТех» щIэныгъэ-егъэджэныгъэ центрым.
ЩIэныгъэлIхэм я пащхьэ зэманым къригъэувэ Iуэхугъуэ инхэр къалъытэурэ университетым къалэн нэхъыщхьэу зыхуегъэувыж дунейпсо мыхьэнэ зиIэ материалыщIэхэр къэхутэнымрэ гъэхьэзырынымрэ. Ахэр сэбэп хуэхъунущ щIыналъэм и пащхьэ къиувэ Iуэхугъуэ гугъухэр зэфIэхыным. МатериалыщIэхэмрэ «технологие удзыфIэкIэ» дызэджэ Iуэхугъуэхэмрэ гъэхьэзырыныр лъабжьэ хуэхъунущ фон лъахъшэ зиIэ детекторхэмкIэ Бахъсэн нейтриннэ обсерваториер къызэгъэпэщыным, водород гъэсэныпхъэр гъэIэпхъуэным епха ухуэныгъэхэм композитнэ материалхэр хуэгъэхьэзырыным, апхуэдэу узыншагъэм дежкIэ шынагъуэ зыпымылъ щIыгъэпшэрхэр,  удз ежьужьхэм зэребэн препаратхэр къыщIэгъэкIыным. Абы хохьэ  цIыхухэм я узыншагъэм зэран хуэхъу губгъуэжыхапхъэр, борщевикыр гъэкIуэдыным хуэунэтIа къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэри.
Къэбэрдей-Балъкъэрымрэ къэралым и ипщэ щIыналъэхэмрэ жыг хадэхэр къэкIыным зэрызыщиубгъум къыхэкIыу щIыгулъым и фIагъыр кIуэщI зэпытщ. Университетым и мурадщ къэкIыгъэм елэжьу Кавказ Ищхъэрэм щыIэ  IуэхущIапIэхэм ядэIэпыкъуну углеродым и диоксидыр (CO2), метаныр (СН4),  нэгъуэщIхэри щIыгулъым хэгъэкъэбзыкIыжымкIэ.

Ещанэ миссие

Зыужьыныгъэшхуэ игъуэтынущ университетым и социальнэ-щэнхабзэ IэнатIэми, «ещанэ миссиекIэ» дызэджэм. Ар къыгуэхыпIэ имыIэу епхащ еджапIэ нэхъыщхьэм щекIуэкI егъэджэныгъэ, щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэм. ЩIэныгъэмрэ еджапIэ нэхъыщхьэмкIэ Урысей Федерацэм и министерствэм и «Приоритет-2030» программэр игъэзащIэкIэрэ, Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр хъунущ цIыхум и зэхэщIыкIымрэ и зэфIэкIымрэ, псэукIэмрэ щэнхабзэмрэ езыгъэфIакIуэ Iэмалхэр IэкIуэлъакIуэу къыщагъэсэбэп центр.
«Ещанэ миссием» щIигъэпсынщIэнущ технологие пэрытыр, къэхутэныгъэщIэхэр  производствэм къыхэшэныр, цIыхухэм я  псэукIэр егъэфIэкIуэныр. Псалъэм папщIэ, КъБКъУ-м 2030 гъэ пщIондэ зэрызиужьыну программэм хэтщ университетыр рынок IуэхухэмкIэ Дизайн-центрым дэлэжьэныр, зыхъумэжыныгъэ-промышленнэ комплексым хуиIэ пыщIэныгъэхэр нэхъри ефIэкIуэн папщIэ,  «цифровой двойник» жыхуаIэм хуэдэ къызэгъэпэщынымкIэ (ЖКХ-м и IэнатIэхэри къызэщIиубыдэу). Апхуэдэм и къызэгъэпэщыкIэ хъунухэмкIэ ар ядэгуэшэнущ нэгъуэщI IуэхущIапIэхэми.
«Эрмитаж-Кавказ» проектым къэралым и пщэ щIыналъэ псом я щэнхабзэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ иIэнущ. Къэрал Эрмитажым щIыгъуу университетым къыщызэрагъэпэщ щэнхабзэ, щIэныгъэ, егъэджэныгъэ центр. Абы, шэч хэмылъу, еджапIэм  и пщIэр  къиIэтынущ, республикэм къакIуэ туристхэм я бжыгъэми хигъэхъуэнущ.
Къэдгъэлъэгъуа Iуэхугъуэ псори къызэщIэпкъуэжмэ, жыпIэ хъунущ щIыналъэм зегъэужьыным и Iуэхум Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр жыджэру хэту. Экспертхэм къызэралъытэмкIэ, мыпхуэдэ моделым ехъулIэныгъэхэр иIэныр елъытащ щIыналъэм щыIэ университетхэм я лэжьыгъэхэр гъунэгъу зэхуэщIыным, ахэр  зыужьыныгъэм и къыхэкIыпIэ нэхъыщхьэ хъуным.
 

КЪАРДЭН Маритэ.
Поделиться: