Иджыблагъэ ирагъэкIуэкIа къэпщтэныгъэхэм къызэрагъэлъэгъуамкIэ, иджырей студентхэм я процент 28-м я мурадкъым еджапIэр къауха иужь ягъуэта IэщIагъэм ирилэжьэну. Ар гъэщIэгъуэнщ илъэс къэс вузхэм щIэтIысхьэхэм зэрыхэхъуэм папщIэ къулыкъущIэхэр зыщытхъужу щызэхэпхкIэ. АрщхьэкIэ бжыгъэра нэхъапэр? Сыт хуэмейр щIебгъэджэнур?
Нэхъапэм гурыIуэгъуэт: щIэныгъэ нэхъыщхьэ зиIэ цIыхум и пщIэр нэхъ лъагэт. БлэкIа лIэщIыгъуэм и блыщI гъэхэм студенту щытахэм дощIэж, докторхэм я гугъу тщIынкъыми, щIэныгъэхэмкIэ кандидатхэр куэдым къацIыхуу, хэбгъэзыхьмэ, республикэм щыцIэрыIуэу зэрыщытар. Иджы апхуэдэхэм курыт школхэми уащрохьэлIэ.
Абыи и закъуэкъым. Сыт уи IэщIагъэмкIэ лэжьапIэ зэрумыгъуэтынур, къулыкъукIэ узэрыдэмыкIуеинур щыпщIэкIэ ущIыхуеджэнур? Щапхъэ щхьэкIэ жыжьэ сыкIуэнкъым. Илъэси I0 хуэдиз ипэкIэ газетхэм ягъэвууэ къытрадзат журналистикэм хуеджэну гуп Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым къызэрищтар. Профессорхэр Москварэ Санкт-Петербургрэ кърашат, ахъшэшхуэ трагъэкIуадэу. АтIэ дэнэ здэщыIэр IэщIагъэ дахэ зыгъуэтахэр? Е колхозхэмрэ совхозхэмрэ щакъутэжакIэ, дэнэ щылэжьэнур мэкъумэш IэщIагъэлIхэр? Шэч хэлъкъым, абыхэм къэралыр хуейщ, ауэ апхуэдиз бжыгъэ хуэныкъуэ?
Мыбы дыщынэсакIэ, мыри къыхэдгъэщынщ: еджагъэшхуэхэм къызэралъытамкIэ, къэралыр къызыхуэтыншэу псэун папщIэ зыхуейр щIэныгъэ куу ябгъэдэлъу и цIыхухэм я проценти I5 къудейрщ - абы нэхърэ нэхъ мащIэр ирикъунукъым, щIигъур лейщ.
АтIэ къытщIэхъуэ щIэблэр егъэджэн хуейкъэ? Хуейщ, ауэ IэщIагъэ щебгъэгъуэтакIэ, лэжьапIи ет. СССР-м и лъэхъэнэм щыIа а хабзэ гъуэзэджэр, ди жагъуэ зэрыхъущи, Урысейм щагъэкIуэдыжащ. Фигу къэдгъэкIыжынщи, зи гугъу тщIы зэманым вуз е техникум къэзыухахэр ди къэрал абрагъуэм и щIыналъэхэм трагуашэрт. ИлъэситI пIалъэкIэ здагъэкIуа щIыпIэм щыIэн хуейт, уеблэмэ къыщынэжыпи щыIэт. IэщIагъэлI ныбжьыщIэхэм я нэIэ трагъэтт, ахэр псэупIэкIэ, нэгъуэщI зыхуеинухэмкIэ къызэрагъэпэщырт.
Вузхэм щIэмытIысхьэфахэм е щIэтIысхьэну хуэмейхэм папщIэ лэжьакIуэ IэщIагъэхэр щрагъэгъуэт курыт еджапIэ хэхахэр щыIэт. Куэдым я дежкIэ ар щIэдзапIэ къудейт, иужькIэ лажьэурэ еджэрт. Апхуэдэхэрат къэрал къулыкъущIэшхуэхэр, еджагъэшхуэхэр, нэгъуэщI цIыху цIэрыIуэхэр къызыхэкIыр.
Мы зэманым уэрамхэм зэи щыплъагъунукъым щIэныгъэ нэхъыщхьэ зэриIэм е техникум къызэриухам щыхьэт техъуэ дамыгъэхэр зи бгъэм хэлъ. Япэм ар иригушхуэу зыхагъэлът. Ари ягъэкIуэдыжа хабзэхэм ящыщщ.
Иджы лэжьапIэр уи насып къызэрикIым елъытащ. Узыхэдэн щыIэкъым - IэнатIэншэу укъэнэнкIэ хъунущ. ЛэжьапIэ къозыт цIыхум уIуигъэкIыжыфынущ щыхуей дакъикъэм. Абыхэм я деж профсоюз хабзэхэри щызекIуэркъым. Улахуэри къызэрыпхуигъэувщ.
Мы Iуэхум кIэншэу утепсэлъыхьыфынущ, зэхъуэкIыныгъэхэр халъхьэн зэрыхуейри куэд щIащ. ЗэкIэ щIалэхэмрэ хъыджэбзхэмрэ йоджэ, IэщIагъэ зрагъэгъуэт, зэгуэр къахуэщхьэпэным щыгугъыу.
