Сабиигу

Илъэсибл сыхъуу къыщIэкIынт абы щыгъуэ… ЦIыхухъу губжь слъуагъуу, ар шынэу къыщысхуинам.

Дадэрэ нанэрэ къахэкIауэ, щхьэхуэу псэурт си адэ-анэр, ауэ щэбэт-тхьэмахуэкIэрэ сабийхэр дашэжырти, нэху дыкъыщекIырт. Апхуэдэ махуэ гуэрым, бостей баринэ щIэрыпс сщыгъыу дадэ-нанэм сыхуашэжат. Сэ зысфIэдахэ дыдэу, зызгъэджэрэзу гъуджэм сыкIэрытт, си лъэгуажьэм къэс фэилъхьэгъуэщIэр зэпэсплъыхьу. Гъуэжьым удз гъэгъа хубжьыбзэхэр тепхъауэ… Псом хуэмыдэу и пщампIэр сигу ирихьат, мотрос пщампIэм хуэдэр.

Гъунэгъум си ныбжьу хъыджэбз цIыкIу яIэти, сыдэджэгунщ жысIэри, секIуэкIащ. Моуэ сыщыдыхьэм, сыIущIащ хъыджэбз цIыкIум и адэ Мухьэмэд. Абы гуахъуэ IэщIэлът, Iэщым мэкъу ярит хъунт. Мо лIышхуэм гуахъуэ папцIэр IэщIэлъу къысхуеплъэкIри: «А, зинэкIэ къалъхуа! Бостей кIэщI ухъужауэ, укъыщIэкIуар сыт? Ди хъыджэбзхэр уэ хуэдэу напэншэ пщIыну ара?! Зыдегъэх мыбы, уи лъакъуитIыр зэрызмыуд щIыкIэ!», - къызжиIащ.

Сэ апхуэдизкIэ сышынати, си лъэ къызэрихькIэ сыщIэпхъуэри, унэм сыкIуэжащ, куэдрэ сахутемыгъэужуи сыгъащ. Нанэ си нэпсхэр илъэщIыжу къызбгъэдэст: «Зыми жиIэм уемыдаIуэ! Уи бостейри дахащэщ, икIи зыри къыщIэщыркъым, уи лъэгуажьэм къос. Абыхэ я Нэзирэтыжь цIыкIу нэхъей сабэм хэплъафэу, къеплъэфэкIыркъым. Уэ хуэдэуи еджэфыххэкъым Мухьэмэд ипхъухэр. Умыгъ, тIасэ!», - жиIэу къызэдэхащIэу. Арами, зыкъомрэ сыгъащ. Си гур икъутыхьат…

Мухьэмэд ипхъухэм псэлъэну жьэ ямыIэу, еудыхауэ, я адэ бзаджэм фIэлIыкIрэ я дамэхэр дэшеяуэ къэтэджырт. Я анэм а псори къызэрыфIэIуэху щыIэтэкъым. Сэ сыщIэхъуэпсырт Мухьэмэд си жагъуэ къызэрищIам щхьэкIэ зыгуэрым «силъ ищIэжыну». Ауэ си адэшхуэр Хэку зауэшхуэм хэтауэ лIы пщтырт, къытехьэгъуафIэти, нанэм къригъэщIакъым зыри, псалъэмакъ къимыкIын щхьэкIэ.

Зэманыр кIуащ, балигъ сыхъужащ… Мухьэмэд ипхъухэри къызэрыжэпхъыу, япэ къылъыхъум дэкIуэри, я щхьэр лъапсэм дахащ. КъызэмыплъэкIыххэу!

Иджы дыдэ дадэрэ нанэрэ щхьэкIэ сэдэкъэ къетхьэкIыну къуажэм сыщыIати, я гъунэгъу Мухьэмэд сыIущIащ. Жьы дыдэ хъуат ар. Арами, сыкъицIыхужри, IэплIэшхуэхэр къысхуищIу къыспежьащ: «Куэд щIауэ узмылъэгъуами, уи цIэр фIыкIэ ираIуэу зэхызох. Си гуапэщ. Си хъыджэбзхэр щIэх дыдэ фызабэу къэнащ, си Мэржанэти дунейм ехыжащ. Плъагъурэ!», - жиIэу.

Ар япэрей Мухьэмэдым ещхьыжтэкъым. Абы и нитIым хуабагъэрэ гуапагъэрэ къыщIихырт. ЗысхуэмышыIэжу, сыкъыщиудри, сыгъащ… Абдежым куэд къызгурыIуэжат сэ. ГъащIэр къыхуэщIыIащ Мухьэмэд, арагъэнущ гужьгъэжь и гум илъу и щIалэгъуэр щIихьари. МэжалIэм игъэжэбза щIалэжь цIыкIуу, блокадэм къыIэщIагъэкIа Ленинград щыщ зеиншэу Ваня адыгэ унагъуэм япIыжауэ щытащ, бегъымбарым и цIэ лъапIэри фIащат. Абы и нэгу щIэкIа псори, зэрызыщхьэщихуари зыми тщIэркъым. Арами, си сабиигур зэрикъутыхьауэ къысфIэнащ.