Iэбагъуэ

Адыгэ Республикэм щежэх Щхьэгуащэ и псыхъуащхьэхэмкIэ иужьрей дыдэу дэс Гъуазэрыплъ къуажэ цIыкIум егъэщIылIа Iэгъуэблагъэм пэгъунэгъуу икIи нэхъ зыщхьэщиIэтыкIауэ узыIуплъэ Iуащхьэ джафэ зэпэхъуреишхуэм «IэбагъуэкIэ» йоджэ.
Мэз IувыжьхэмкIэ къэухъуреихьыжа жылэ цIыкIум укъыщежьэу, а бгым и щхьэкIэм нэс лъэсу удэкIынумэ, километр II хуэдиз къызэбнэкIын хуей хъунущ. А гъуэгуанэр кIуным ику иту сыхьэти 6 - 8 токIуадэ.
Iэбагъуэ метр 2689-рэ и лъагагъщ. Абы ищхъэрэкIэ гъэза и джабэ нэкIухэм къыщожьэ Щхьэгуащэ сэмэгу лъэныкъуэмкIэ щыхэлъэдэж МэлкIапэ псы бгъунж цIыкIум и къуэпсхэр. Мы Iуащхьэм къегъэщIылIа Iэгъуэблагъэр Кавказ къэрал биосферэ мэзгъэфIэным и щIыналъэм хохьэ. «IэбагъуэкIэ» йоджэ а бгым къедза шытхми, и бгъуитIымкIэ щыIэ хъупIэхэми.
Филологие щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор КIуэкIуэ Джэмалдин «Адыгская (Черкесская) топонимика» зыфIища и тхылъым къызэрыщигъэлъэгъуамкIэ, «Iэбагъуэ» фIэщыгъэр IыхьитIу зэхэлъщ: «Iэ»-рэ «багъуэ»-у, «Iэщыр щагъэбагъуэ», «Iэщым лы щащI» мыхьэнэхэр къарыкIыу. ФIэщыгъэр япэщIыкIэ зытеIукIауэ хуагъэфащэр мы щIыпIэм щыпэрыхьэт хъупIэхэращ.
Апхуэдэ Iуэху еплъыкIэ яIэщ щIыпIэцIэхэр джыным куэд щIауэ яужь ита, Адыгэ Республикэм щыпсэуа щIэныгъэлI Мэрэтыкъуэ Къасым, «Кавказым и топонимикэ псалъалъэ» тхылъ гъуэзэджэр къыдэзыгъэкIа Твёрдый Александр, «Кубаным и топонимикэм теухуа очеркхэр» лэжьыгъэ купщIафIэр дунейм къытезыгъэхьа Ковешников Владимир сымэ, нэгъуэщIхэми.