Лагъым къыщымыуэ щIыналъэр жэнэтщ

ЦIыхум и хуитыныгъэхэр хъумэнымкIэ уполномоченнэу КъБР-м щыIэ Зумакулов Борис Мустэфа и къуэр илъэс бжыгъэ куэдкIэ комсомол, парт лэжьыгъэхэм пэрытащ. 1980-1991 гъэхэм КПСС-м и Къэбэрдей-Балъкъэр обкомым секретару, етIуанэ секретару, япэ секретару щылэжьащ. 1985-1986 гъэхэм КПСС-м и ЦК-м и чэнджэщэгъуу Афганистан Республикэм щыIащ. КПСС-м и съездищым, ВЛКСМ-м и съездищым лIыкIуэу хэтащ.

1992 гъэм щыщIэдзауэ Зумакуловыр КъБР-м Лэжьыгъэмрэ социальнэ зыужьыныгъэмкIэ и министру ягъэув, КъБР-м и ХэхакIуэ комиссэм и Iэтащхьэу мэлажьэ. 2007 гъэм КъБР-м ЦIыхухэм я хуитыныгъэхэр хъумэнымкIэ и уполномоченнэу хах.

Ар Совет Нэхъыщхьэм и зэхуэсыгъуитхум я депутату щытащ, Совет Союзымрэ Урысей Федерацэмрэ я орденитху къыхуагъэфэщащ, ВЛКСМ-м, УФ-м и ЦИК-м я ЩIыхь Дамыгъэхэр къратащ, Афганистан Республикэм и дамыгъэхэр иIэщ.

Зумакуловыр тхыдэ щIэныгъэхэм я докторщ, профессорщ, КъБР-м, КъШР-м щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэщ. Абы и Iэдакъэ къыщIэкIащ монографиеу 8, щIэныгъэ лэжьыгъэу 100-м щIигъу. 

Зи блэкIар апхуэдэ Iуэху купщIафIэхэмкIэ гъэнщIауэ щыта Зумакулов Борис Афганистаным щыщыIауэ щытам теухуа гукъэкIыжхэмкIэ къыддогуашэ.

- Си пхъурылъхухэр куэдрэ къыщызэупщI щыIэщ: «Дадэ, узэуа, цIыху букIа?», - жаIэу. Хьэуэ, сэ политикэ Iуэхущ зесхуар, Афганистан Республикэм и Президентым деж политическэ чэнджэщэгъуу сыщыIащ.  Зауэ здэщыIэм ущылэжьэныр сыт щыгъуи гугъущ.  Мамырыгъэр зэтеублэжыным, щIэпхъаджащIэу къыдэувахэм я Iэщэхэр ягъэтIылъу властым и лъэныкъуэр къащтэным теухуауэ ирагъэкIуэкI лэжьыгъэхэм КПСС-м и ЦК-м и лIыкIуэхэр дыхэтт. А лъэхъэнэм Совет Союзым и лIыкIуэр ящIыгъуныр зэрызэгурыIуар ягъэзэщIэжынымкIэ шэсыпIэт. ПщIэшхуэ иIэт КПСС-м и лIыкIуэм. Зауэ зэрекIуэкIым хуэдэурэ элеваторхэр, предприятэхэр яухуэрт, унэщIэхэр ящIырт, афган зэкъуэтыныгъэр къызэгъэпэщыным ди къару псори етхьэлIэу дыхуэлажьэрт. Пэжщ, иужькIэ властым зихъуэжри, Горбачеврэ Шеварднадзерэ, иужькIэ Ельцин сымэ зэтеубла хъуа псори зэтракъутэжауэ щытащ, епцIыжащ ахэр Афганистаным.

ЛIыгъэшхуэ, къабзагъэ зыхэлъ цIыхущ афганхэр. ИкIи пщIэ къыпхуащIынущ, икIи къыпхуэпэжынущ. Иджыри къыздэсым си ныбжьэгъущ абы щыгъуэм сызыдэлэжьахэр. Афганхэм иджыпстуи къагуроIуэ СССР-м щыгъуэ щIэгъэкъуэнышхуэ яIэу зэрыщытар.

Афганистаным сыщыщыIам си хъуэпсапIэ нэхъыщхьэ дыдэр пщIэрэт?  Мы псори иухыу, си унэ сыкIуэжу, си лъахэм лъапцIэу къыщыскIухьу слъагъужыну пIэрэ жысIэрт. Абы сыщымыкIуэм щIыр къызэрысщыхъур удзыпцIэ дахэут, псы ежэх къабзэут, мэзылъэ Iувут.  Зауэ щекIуэкI а щIыналъэм щIыр къриуду лагъымхэр къауэрти, а гупсысэм сыхуишэрт».

Афганистаным чэнджэщэгъуу щыIа лIым ди къэралым, республикэм щисым дежи зэрихуэр политикэ, жылагъуэ Iуэхущ. Ар университетым и 4-нэ курсым щIэсу комсомолым и Къэбэрдей-Балъкъэр обкомым и секретару ягъэуващ.  Университетым иджыри щеджэрт, ауэ щыхуейм деж кIуэну хуиту хузэтраухуэри лэжьэн щIидзащ. «А лъэхъэнэм дэ къытщыхъурт дунейр зезыгъакIуэр дэрауэ. Ди лэжьыгъэм куэд дыдэ елъытауэ къытфIэщIырт. Дауэ мыхъуми, а 60 гъэхэм сэ си ныбжь ит щIалэгъуалэ куэд дихьэхырт къэрал Iуэхухэм хэтыну, политикэм хэлэжьыхьыну.

ПредприятэщIэхэр яухуэрт, щIыщIэхэр къаIэтырт, Сыбыр ухуэныгъэхэр щрагъэкIуэкIырт, газ зэрыкIуэ бжьамийхэр ягъэтIылъырт… Союзпсо комсомол зэщIэхъееныгъэм къэралпсо мыхьэнэ иIэти, жыджэру дыхэтт. Дэри фэхэкI щащI завод духуэрт, Iуащхьэмахуэ лъапэ ухуэныгъэхэр щедгъэкIуэкIырти, къуажэдэс щIалэгъуалэр къыхэтшэрт. Комсомол ухуэныгъэм и штабым сриунафэщIти, сыт щыгъуи лэжьыгъэм депхат, щэбэт, тхьэмахуэхэми Iуэху гуэрхэр зэхэтшэрти дызэхыхьэрт. Дэ ди гуащIэ зыхэлъа ухуэныгъэ куэд итащ республикэм, ауэ, ди жагъуэ зэрыхъущи, иджыпсту ахэр щыIэжкъым.

Комсомол зэгухьэныгъэхэм хэт щIалэгъуалэм щIыр зэрахьэрт, гъавэр кърахьэлIэжырт. ИужькIэ зи цIэр жыжьэ Iуа, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь хъуа Дадэ Хьэмид, Гъут Хьэмидбий, Аттоев Сэлихь, Балъкъэр Тимошэ сымэ къыщацIыхуар мис абы щыгъуэщ. ГъэщIэгъуэн куэд яхэтащ а лъэхъэнэм щIалэгъуалэм. Дэ дызытетыр зыт: къэралыр псэумэ, цIыхубэри псэунущ; къэрал Iуэхур ипэ ибгъэщын хуейщ, итIанэщ уи щхьэ Iуэху щызепхуэнур. Иджыпсту ар щIалэгъуалэм яжепIэжкIэ къагурыIуэнукъым. Ауэ къэралым, дунейм и зэхэлъыкIэр арати, ар ди гъуазэу дэри дыпсэурт», - игу къегъэкIыж Зумакуловым.

 

 

 

 

НэщIэпыджэ Замирэ.
Поделиться: