Си адэшхуэм и адэ Бей ТIалэ Хэку зауэшхуэм лIыгъэ щызэрихьащ. Сэ абы и хъыбархэм седэIуэн сфIэфIщ, и сурэтхэр, къыхуагъэфэща дамыгъэхэр сэркIэ лъапIэщ. Сыхуейт си адэшхуэм и адэр фэзгъэцIыхуну.
1918 гъэм мэлыжьыхьым и 7-м Къармэхьэблэ къуажэм къыщалъхуащ Бей ТIалэ Iэдэм и къуэр. Къуажэ школым классих къыщиуха нэужь, ар колхозым хыхьэри, дзэ къулыкъум ираджэхукIэ абы щылэжьащ. Дзэ плъыжьым 1938 гъэ пщIондэ хэтащ. Унэм екIуэлIэжыну хунэмысу, Хэку зауэшхуэ къэхъеям кIуащ. Япэ махуэм щегъэжьауэ Iутащ псэзэпылъхьэпIэм.
Си дадэшхуэм и гъащIэм теухуа дэфтэрхэм, тхыгъэхэм сыщыхэплъэм сэ си нэпсыр схуэIыгътэкъым. Сигури щIэузт, ауэ икIи сыгушхуэрт. «Хэку зауэшхуэм хэтыху Бейм зыкъигъэлъэгъуащ зауэлI хахуэу, къикIуэт имыщIэу. И щIэныгъи и гуащIи къанэ щымыIэу хуеунэтI фашистыдзэр хэгъэщIэным. И къалэныр нэсу егъэзащIэ, щIэныгъэ бгъэдэлъщ. Бейр зауэлI зэпIэзэрытщ, ткIийщ, ерыщщ. Политикэ Iуэхум фIыуэ хещIыкI, и щIэныгъэкIи и лIыгъэкIи зыхэтым къахощ», - сыкъеджэрт дэфтэрым!
Хэку зауэшхуэм щызэрихьа лIыгъэм папщIэ си дадэшхуэм къыхуагъэфэщащ фIыщIэ тхылъу 18, медалу 4: «Хахуагъэм папщIэ», «Сталинград зэрихъумам папщIэ», «Германием зэрытекIуам папщIэ», «Жуковым и цIэкIэ». Дамыгъэ лъапIэхэм хэлъщ «Хэку зауэшхуэм и орденым и етIуанэ нагъыщэр». «Сталинград и хъумакIуэхэм лIыхъужьу зэрахэтам папщIэ сержант нэхъыжь Бей ТIалэ Iэдэм и къуэм СССР-м и Совет Нэхъыщхьэм и Президиумым 1942 гъэм дыгъэгъазэм и 22-м къыхуегъэфащэ «Сталинград зэрихъумам папщIэ» медалыр», - сыкъыщоджэ медалым и удостоверенэм. Согупсыс: - «Сыт хуэдэ псэзэпылъхьэпIэт ар Сталинград деж зыхэтар!» Сталинград щекIуэкIа зауэ гуащIэм тхылъхэм сыкъыщеджащ, абы теухуауэ «Освобождение» фильмым сеплъащ. Сеплъыхуи, си дадэшхуэр си нэгум щIэтт, зауэлIхэм яхэслъагъуэрт, и лIыгъэр зыхэсщIэрт! «Дауэ, дауэ мыпхуэдиз мафIэ лыгъейм къыхэкIыфа зауэлIхэр!», - пIейтейрт си гур. Си адэшхуэм и адэм папщIэ си щхьэр лъагэу соIэт! Ар зауэм къела къудейкъым, атIэ хахуагъэ къигъэлъагъуэу зэуапIэ губгъуэм итащ. Ар япэ щIыкIэ телеграфисту, нэхъ иужькIэ, 24-нэ авиабазэм и 559-нэ къудамэм и телефон станцым и унафэщIу щытащ. Телефон зэпыщIэныгъэр зауэм и лъынтхуэ пэлъытэт - абыи пэлъэщащ!
Сэ псэууэ слъэгъуакъым си дадэшхуэр. Ар сурэтхэм къыщысхупогуфIыкI: зэм нэхъ щIалэщ, зэми и щхьэм тхъугъэ хэтщ. Теухуа хъыбархэр си псэм йохуэбылIэ. ЗэпIэзэрыту, лIы Iущу, гушыIэ дахэ хэлъу щытауэ яIуэтэж. Сэ сыту сыхуейт абы сыбгъэдэсу и зауэ хъыбархэм седэIуэну - зы дэзмыгъэхуу си гум изубыдэнут!
1945 гъэм мазаем къигъэзэжат си адэшхуэм и адэм. Авиаполкым и телефон зэпыщIэныгъэр зэтриухуэу, уIэгъэ хьэлъэ хъуат. Къигъэзэжри, мазитIрэ ныкъуэрэ дэкIыжауэ, зауэр ди текIуэныгъэкIэ иухат. Зауэм фэбжьышхуэ къыхихами, колхоз лэжьыгъэм пэрыувэжри, 1995 гъэ пщIондэ хэтащ парторгу, фермэм и унафэщIу, бригадиру, учетчикыу. И гуащIэдэкI хьэлэлым папщIэ щIыхь тхылъхэр иIэщ, лэжьыгъэм и ветеранщ.
Си адэшхуэм и адэ Бей ТIалэ 2002 гъэм, мэкъуауэгъуэм и 12-м дунейм ехыжащ. Сэ куэдрэ сокIуэ ар зыщIэлъ къуажэкхъэм, и сыным Iэ дызолъэ.
Си дадэшхуэм быних иIэщ: Хьэбас, Ауес (си адэшхуэр), Лубэ, Женэ, Светэ, Марьям. И быным и быныжхэр, абыхэм къащIэхъуэжахэр 45-рэ дохъу. Дэтхэнэми ди гум гуапэу илъщ ди лIыхъужьыр.
