Лъэпкъ макъамэр лъагапIэм нэзыхьэса

Совет, урысей композитор, РСФСР-м и цIыхубэ артист, Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Гимныр зытха Къардэн Хьэсэн Екъуб и къуэр къызэралъхурэ мазаем и 23-м илъэси 100 ирокъу.

Къардэн Хьэсэн Къэбэрдей-Балъкъэр автоном областым и Шэджэм Езанэ ­къуажэм 1923 гъэм къыщалъхуащ.
Курыт еджапIэм щыщIэса зэманым ар макъамэм дихьэхри,  цIыхубэ Iэмэп­сы­мэхэм еуэфу зригъэсащ, оркестрым ­хэтащ. И адэр дунейм ехыжа нэужь, 1937 гъэм Налшык къалэ дэт интернатым щеджэу абы къыгурыIуащ макъамэр Iэ­щIагъэ зэрыхуэхъунур, ауэ дэзыхьэха Iуэ­хум хуеджэну хунэсакъым, Хэку зауэшхуэр къэхъейри.
Къардэныр 1942 гъэм езыр-езыру фронтым кIуэри, ар иухыху тIасхъэщIэхыу щы­Iащ икIи яхэтащ Кавказыр, Украинэр, Польшэр, Чехословакиер хуит къэзыщIыжахэм.
Композитор IэщIагъэр зэзыгъэгъуэтыну зи мурад щIалэщIэр зауэ нэужьым щIэ­тIысхьащ Римский-Корсаков и цIэр зэрихьэу Ленинград къалэм дэт консерваторэм.
1954 - 1957 гъэхэм ар КъБАССР-м ЦIыхубэ творчествэмкIэ и унэм щы­лэ­жьащ, 1967 - 1971 гъэхэм Къэбэрдей-Балъ­къэр радиом и хорым и художественнэ уна­фэщIу, 1962 - 1968 гъэхэм КъБАССР-м       и Композиторхэм я союзым и правленэм      и унафэщIу щытащ. Лэжьыгъэ 400-м­ ­щIигъу - симфониехэр, музыкэ спектаклхэмрэ уэрэдхэмрэ - и Iэдакъэ къы­щIэкIащ. Дзапэ уэрэд хъуахэм ящыщщ «Уи цIэр Мадинэ хьэмэ Маринэ?», «Си Налшык къалэ» уэрэдхэр. 1992 гъэм Къар­дэн Хьэсэн и лэжьыгъэ нэхъыщхьэхэм ящыщ зыр - Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэм и Гимныр, пагагъэрэ лъагъуныгъэкIэ гъэнщIар - итхащ.
Композиторым республикэм и макъамэ гъуазджэм хуищIа хэлъхьэныгъэр къэ­лъытэгъуейщ. Балэ Мухьэдин щIыгъуу ­Къардэн Хьэсэн итхащ «Мадинэ» япэ адыгэ лъэпкъ оперэр. Япэ дыдэу 1970 гъэм ягъэлъэгъуа а лэжьыгъэр Къэбэрдей-Балъкъэрым и лъэпкъ оперэм и тхыдэм щIэдзапIэ дахэ хуэхъуат.
Композиторым и гъащIэмрэ гуащIэмрэ теухуа «Талант души» тхылъ купщIафIэр зэдатхащ Ащхъуэт Беслъэнрэ Бекъалды Ильярэ Лэжьыгъэм хагъэхьа «Классик музыкального искусства», «Ласковая вст­реча» Iыхьэхэм ихуащ композиторым и уэ­рэдхэм я псалъэхэмрэ нотэхэмрэ, и гу-къэ­кIыжхэр, газетхэмрэ журналхэмрэ къы­техуа интервьюхэр.
Къардэн Хьэсэн и зэфIэкIым  хуэфэ­щэн пщIэ къэралым къыхуищIащ. Абы ­къратащ ЩIыхь орденым и ещанэ нагъыщэр, Хэку зауэ орденым и етIуанэ нагъыщэр, «ЩIыхьым  и   дамыгъэ», «Къэ­бэрдей-Балъкъэр Республикэм и пащхьэ щиIэ фIыщIэхэм папщIэ» орденхэр, зауэм ­къыщихьа медаль 15. Апхуэдэу абы къы­фIащащ «РСФСР-м и цIыхубэ артист», «РСФСР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ», «Къэбэрдей-Балъкъэр ­АССР-м гъуазджэмкIэ щIыхь зиIэ и лэ­жьакIуэ», «Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и Къэрал саугъэтым гъуазджэмкIэ и лау­реат» цIэ лъапIэхэр.
Къардэн Хьэсэн Екъуб и къуэм и гъащIэр лэжьыгъэм хуэпэжу щытынымкIэ, къыщалъхуа Къэбэрдей-Балъкъэрым и фIы­гъуэм телэжьэнымкIэ щапхъэщ. Ар ящыщщ ди республикэм ис лъэпкъ­­хэм я макъамэр профессиональнэ лъа­гапIэхэм хуэзыша япэ лъэпкъ композиторхэм.
 И ныбжьыр илъэс 96-м иту 2019 гъэм щIышылэм и 20-м дунейм ехыжащ Къардэн Хьэсэн. Къыхиха IэщIагъэмкIэ зэ­фIэ­кIышхуэ зиIа Къардэн Хьэсэн Екъуб и ­къуэр цIыхубэм зэи ящыгъупщэнукъым.