Фэеплъ
СССР-м и Художникхэм я зэгухьэныгъэм хэта, РСФСР-м щIыхь зиIэ и сурэтыщI Третьяков Николай къызэралъхурэ шыщхьэуIум и 8-м илъэси 100 ирикъуащ. Гъуазджэм и лэжьакIуэхэм къызэралъытэмкIэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым сурэтыщI гъуазджэм зыщегъэужьыным абы хэлъхьэныгъэфI хуищIащ.
Третьяков Николай Краснодар крайм хыхьэ Темрыкъуэ къалэм къыщалъхуащ, ауэ и сабиигъуэр Дербентщ щигъэкIуар. 1935 гъэм абы и унагъуэр Налшык къэIэпхъуащ. Сурэт щIыным пасэу, иджыри цIыкIуу дихьэхати, курыт еджапIэ нэужьым Москва и художественнэ школым щIэтIысхьащ. 1941 гъэм ар къиухри, Налшык къигъэзэжауэ зауэр къыщыхъейм, Iэщэ къищтэри, къэралым и хъумакIуэхэм яхыхьащ. Кавказыр, Украинэр щхьэхуит къэзыщIыжахэм яхэтащ. 1945 гъэм и гъатхэм ТекIуэныгъэм ар щыIущIащ Прагэ. Хэку зауэшхуэм щызэрихьа лIыгъэм папщIэ абы къыхуагъэфэщащ «За боевые заслуги», «За отвагу», «За оборону Кавказа», «За освобождение Праги», «За победу над Германией» медалхэр. Апхуэдэу Хэку зауэшхуэ орденым и II нагъыщэр къратащ.
Москва щыщеджэ зэманхэм щыщIэдзауэ Третьяков Николай зауэ Iуэхухэм теухуа сурэтхэр и Iэдакъэ къыщIэкIащ. «Война 1812» серием хыхьэ и графикэ лэжьыгъэхэми аращ лъабжьэ яхуэхъуар. Фронтым къикIыжа нэужь, Хэку зауэшхуэм къыдыхэта и ныбжьэгъухэм я сурэт куэд ищIащ, а щIэблэм я теплъэр фэеплъу къытхуигъанэу.
40 гъэхэм и кIэхэм абы и Iэдакъэ къыщIэкIащ «Iуащхьэмахуэ дэкIахэр» серием щыщ лэжьыгъэхэр. И сурэтхэм къыщыгъэлъэгъуэжащ республикэм щыпсэу лъэпкъхэм я щыIэкIэ-псэукIэр, блэкIари нобэри къызэщIиубыдэу. Художникыр республикэм и жылагъуэ гъащIэми жыджэру хэтащ. КъБР-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм и унафэщIу мызэ-мытIэу хахащ ар.
Третьяков Николай 1991 гъэм дунейм ехыжащ. СурэтыщI гъуазджэм дихьэххэм щапхъэу къалъытэ абы и лэжьыгъэхэр. Аращ и IэдакъэщIэкIхэм я гъэлъэгъуэныгъэ мызэ-мытIэу къыщIызэрагъэпэщар. Апхуэдэт художникыр къызэралъхурэ илъэс 90 зэрырикъум и щIыхькIэ 2013 гъэм ягъэхьэзыра выставкэр. КъБР-м и Лъэпкъ музейм Третьяков Николай и лэжьыгъэхэр 2021 гъэми щагъэлъэгъуащ, «Мастерская духовности» Iуэхум хыхьэу.
