Хахуагъэр къызэбэкI гу щабэ

Украинэм щекIуэкI дзэ Iуэху хэхам лIыгъэрэ хахуагъэрэ щызэрахьэу ди лъэпкъэгъу куэд щыIэщ. Газетым къытеддзэ зэпытщ къэрал нагъыщэ лъагэхэмкIэ абыхэм я цIэр къызэрыраIуэр, къызэрыхагъэщыр. Ди гуапэщ апхуэдэ хъыбархэр зэрымымащIэр.

Зауэ къулыкъум пэрыт щIалэхэм къакIэрымыхуу, текIуэныгъэм я къару халъхьэ бзылъхугъэхэми. Иджы дыдэ Жуковым и медалыр къыхуагъэфэщащ ди лъэпкъэгъу пщащэм - Уэрэзлы Марьянэ.

Нобэрей ди тхыгъэр зытедухуари аращ - адыгэ щIалэ хахуэхэм къакIэрымыхуу, зауэ лыгъейр жэщи-махуи зи нэгу щIэкI бзылъхугъэ гуакIуэрщ - Черкесск къалэм щыщ, медицинэм и лэжьакIуэщ.

1989 гъэм и гъэмахуэку дыдэу дунейм къытехьащ зи гъащIэр цIыхухэм ядэIэпыкъуным, ящхьэпэным хуэгъэпса хъуну хъыджэбз цIыкIур. Марьянэ фIыуэ еджащ, Хьэбэз къуажэм дэт лицейр къиухащ, къыкIэлъыкIуэу Кисловодск къалэм медицинэмкIэ и колледжыр. Кисловодск къалэм дэт клиникэ сымаджэщым лэжьапIэ ящтащ, иджыри студенту практикэ щагъакIуэхэми IуэхущIафэкIэ гу залъригъэтати. ИкIи илъэс 13-кIэ и IэщIагъэм ирилэжьащ Къэрэшей-Шэрджэсым пэIэщIэу.

Абы щрихьэлIащ иужьым щхьэгъусэ къыхуэхъуа щIалэм. Унагъуэ зэдащIащ, щIалитI къахуэхъуащ: Ислъамрэ Умаррэ.

Арами, Марьянэ и псэр и хэку цIыкIумкIэ къеIэрт. Зыщалъхуа щIыпIэм и гур щыIэрт, нэхъыщхьэращи, и анэм хуабжьу хуэзэшырт. А псори зэхыхьэри, Марьянэ Къэрэшей-Шэрджэсым къигъэзэжащ. Абы псэкIэ зыхищIэ хуэдэт зыгуэрым зэрызихъуэжынур, ар и Хэкум щыIэжын зэрыхуейр…

Уз зэрыцIалэр къытхыхьащ… Марьянэ Къэрэшей-Шэрджэс перинатальнэ IуэхущIапIэм щылажьэрти, (медсестра-анестезиологыу) псори зригъэтIылъэкIри, уз бзаджэр къызэуэлIахэр здашэ сымаджэщым кIуащ.  Ар Марьянэ и хьэлу къыщIэкIынущ - псэзэпылъхьэпIэ къыздэхъум, и IэщIагъэм нэхъ къыщыхуэныкъуэнум иунэтIыныр.

«Пэжщ, къытхэтащ улахуэ иныр я щхьэусыгъуэу абы нэкIуахэри. Ауэ нэхъыбэр гу къабзэ-псэ къабзэу я къалэныр ягъэзащIэу госпиталым щылэжьащ. Ажалым къыIэщIэтха дэтхэнэ цIыхуми дыщыгуфIыкIырт, къытхуемыгъэлахэм ди гур ящIэузырт. Ауэ абы щыгъуэ иджыри сщIэртэкъым, нэхъ шынагъуэрэ нэхъ гузэвэгъуэшхуэрэ сызэрыпэщIэхуэнур...» - жеIэ Марьянэ.

Украинэм дзэ Iуэху хэхар щыщрагъажьэм, госпиталхэр къызэIуахыу щыщIадзэм, Марьянэ абыкIэ и гур хуеIащ. Абдеж ар щыIэн зэрыхуейр зыхищIащ. И сабийхэм епсалъэщ, ягуригъаIуэри, ахэр я нанэм (и гуащэм) къыхуигъэнащ. Абы папщIэ Марьянэ хуабжьу и гуащэм хуэарэзыщ, фIыщIэ хуещI. Сыт щхьэкIэ жыпIэмэ, сабийхэм ар ятеубгъуащи, езым и псэр гузавэркъым.

Зи IэщIагъэм хуэIэижь бзылъхугъэр дзэ госпиталым занщIэу ящтащ.

«Абы сыщыIэу, хъыбар зэхэсхащ СВО-р щекIуэкI щIыпIэ дыдэхэр медсестра зэрыхуэныкъуэм теухуауэ. Зы пIалъэ гуэркIэ цIыху яхуримыкъуу хъуат: зауэр зауэщ – уIэгъэр куэдщ. Сэ езым сщIэркъым си лъакъуитIым военкоматым сызэрынахьэсар. Абдеж упщIэ зэхуэмыдэхэр къыщызатт, сэри сымыгупсысэу жэуап естыжт: «Ар си къалэнщ! СыкIуэн хуейщ! Сегупсысащ, сыкIуэнущ! Пэжщ, зыми сечэнджэщакъым. Сэ езыр апхуэдэ гупсысэм сыхуэкIуащ» …

Пэжыр жысIэнщи, мазихыр мыкуэду къысщыхъурт абы щыгъуэм. Ауэ ар куэдщ. Куэд дыдэщ…», - жеIэ Марьянэ.

... Бзылъхугъэр здэщыIэ дыдэр унагъуэм къыщащIар мазэ бжыгъэ дэкIа нэужьщ. ТелефонкIэ езым пэжыр къажриIащ. Абы и жэуапу и сабийхэм жаIащ: «Апхуэдэу зэрыпщIэнум шэч къытетхьэртэкъым. Гува - щIэхами абы укIуэнут уэ. Мамэ, угущабэIуэщ».

Пэжщ, Марьянэ гу щабэщ, гудзакъэрэ гущIэгъурэ зыхэлъщ. Ар щысабийми апхуэдэт. Хьэи, джэдуи - псоми игу ящIэгъут, псори игъэшхэну, унэм къихьыну пылът…

Марьянэ мазихкIэ лэжьэну къэралым дищIа зэгурыIуэныгъэр мыгувэу иухынущ. Ислъамрэ Умаррэ анэр куэд щIауэ ялъэгъуакъым. Марьянэ абыхэм къахуотхэ Iэмал игъуэтыху, езыхэри анэм и хъыбарым поплъэ.

Шынагъуэ абдеж? Шынагъуэщ. Марьянэ щышынаи къэхъуащ. ПсэзэпылъхьэпIи ихуащ. Къэхъуащ госпиталым лагъым къыщытехуаи. Абы къыхэкIыу мамыр махуэхэр зимыуасэ щымыIэу къелъытэ.

Марьянэ госпиталым зэрыщыIэ пIалъэм къриубыдэу сэбэп яхуэхъуащ уIэгъэ хъуа цIыху мин бжыгъэм. Къэхъуащ дохутырхэм зы жэщ-махуэм къриубыдэу цIыху щэ бжыгъэм ядэIэпыкъун къащыхуихуа. Медсестрар щылажьэ госпиталыр щIэх-щIэхыурэ ягъэIэпхъуэ, зы щIыпIэм куэдрэ щыIэным шынагъуэ зэрыпылъым къыхэкIыу. Аращи, мэзым щыщIэсаи къэхъуащ. Ауэ госпиталыр дэнэ щымыIэми, абы къаIэрыхьэ зауэлIхэр зыхуей зэрахузэфIэкIкIэ хуагъазэ.

ЖыIэпхъэщи, гущабэрэ гущIэгъурэ зыхэлъ адыгэ бзылъхугъэр — Уэрзэлы Марьянэ - хахуагъэрэ гуеигъэрэ къызэбэкI лIыхъужьщ! Тхьэм къихъумэ! Тхьэм узыншэу и унагъуэм къахигъэхьэж!

КИЛБЭ (КЪУРАШЫН) Светланэ.