ЩхьэхуитщIыжакIуэхэр ягу къагъэкIыжащ

Къэбэрдей-Балъкъэрыр нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм къыIэщIахыжу хуит къызэращIыжрэ илъэс 81-рэ щрикъум ирихьэлIэу ди щIыналъэм щIыпIэ-щIыпIэкIэрэ Iуэхугъуэ зэмылIэужьыгъуэхэр щрагъэкIуэкIащ. ЗэрытщIэщи, Хэку зауэшхуэм къэралым къыхуихьа хэщIыныгъэр къыпхуэмылъытэну инщ: цIыхур мелуан бжыгъэкIэ хэкIуэдащ, и экономикэм къыхэнэ щымыIэу зэтрикъутащ. А нэщIэбжьэм къытримыгъэзэжыныр, цIыхухэм я нэгу афIэкIа апхуэдэ гузэвэгъуэ щIэмыгъэкIыжыныр дэтхэнэ зы цIыхуми и пщэрылъым щыщщ. Аращ Хэку зауэшхуэм и тхыдэр, блэкIам къыщыхъуа сыт хуэдэ зауэми хуэдэу, щIэблэм егъэщIэн щIыхуейр.

Нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм япэщIэта зауэлIхэр ягу къагъэкIыжын, абыхэм зэрахьа лIыгъэр я нэгу къыщIагъэувэн папщIэ иджыблагъэ Тэрч щIыналъэм, пыухыкIауэ жыпIэмэ, Курп лъагапIэхэм, пэкIу щызэхэтащ. Ар къызэзыгъэпэщар Урысей гвардием Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ къулыкъущIапIэм и лэжьакIуэхэрщ. А жэрдэмыр абыхэм даIыгъащ ДОСААФ-м и щIыналъэ къудамэм и лIыкIуэхэм, Тэрч щIыналъэм щIыпIэ унафэр щызехьэнымкIэ и IуэхущIапIэмрэ КъБР-м дзэм дэкIхэм я Iуэхур зезыгъакIуэ и комиссариатымрэ я лэжьакIуэхэм, 115-нэ Къэбэрдей-Балъкъэр шуудзэм и цIэр зезыхьэ къэхутакIуэ гупым, «Кавказ гъунапкъэ» гупым, Тэрч щIыналъэм ит курыт еджапIэхэм щIэсхэм.

Къэбэрдей-Балъкъэрыр бийм къыIэщIихыжын папщIэ Дзэ Плъыжьыр лъыгъажэшхуэ хэтащ. А зауэ гуащIэм и зы Iыхьэщ абдеж щекIуэкIа зауэзэрылIыр. ПэкIум кърихьэлIахэм фIыщIэ яхуищIри, Урысей гвардием Къэбэрдей-Балъкъэрым щиIэ къулыкъущIапIэм и ветеранхэм я Советым и унафэщI, IэнатIэм къыпэрыкIыжа, полицэм и полковник Хужьокъуэ Руслан и псалъэм къыщыхигъэщащ пэкIур мамырыгъэмрэ лIыгъэмрэ я мыхьэнэр зыхозыгъащIэ, хуитыныгъэм папщIэ зи псэр зытахэм Iулыдж яхуозыгъэщIу зэрыщытыр.

«Хэку зауэшхуэм хэмыгъуэщэжу лъэужьышхуэ къигъэнащ. Абы цIыхухэм ятридза фэбжьыр нобэр къыздэсым мыкIыжауэ куэдым ятелъщ. Ауэ цIыхур псэуныгъэм етащи, сыт хуэдиз гугъуехь имыгъэвми, зауэм и лъэужь бзаджэхэр зэщIикъуэжын лъэкIащ, и псэукIэр зэригъэпэщыжын хузэфIэкIащ. Хэку зауэшхуэм и тхыдэр блэкIам къыхэна напэкIуэцI къудейуэкъым къызэрытлъытэн хуейр, атIэ абы нобэм къэув упщIэ куэдым я жэуап къуитын лъокI, зэIумыбзу къыпщыхъу Iуэхугъуэ куэд и пIэм ирегъэувэж. Аращ ар дерс хэхыпIэу щIыщытыр. Хэку зауэшхуэм и тхыдэр тхылъкIэ зыдж ди щIалэгъуалэм екIуэкIа псори я нэгу къыщIагъэхьэфу, абы и пэжым лъапIэныгъэ ирахыу гъэсэныр ди пщэ къыдэхуэ къалэнщ. Аращ ди япэ итахэм я лIыгъэр щIэх-щIэхыурэ дигу къыщIэдгъэкIыжыр. «Курп лъагапIэхэр» псалъэ зэрыIыгъыр Тэрч щIыналъэм и мызакъуэу, зэры-Къэбэрдей-Балъкъэру щыщытщ а лъэхъэнэ бзаджэхэм ди сэлэтхэм зэрахьа лIыгъэм и дамыгъэу. 1942 – 1943 гъэхэм мыбдеж щекIуэкIа зауэ гуащIэр Мэздэгу – Мэлгъэбэг стратегие операцэм щыщ зы Iыхьэт, Хэку зауэшхуэм и тхыдэмкIи мыхьэнэшхуэ зиIэт. Курп лъагапIэхэм деж фашистыдзэм щезэуар 317-нэ фочауэ дивизэрщ, бийр ямыгъакIуэу махуищэм щIигъукIэ щапэщIэтауэ щытащ. ЗауэлI миниблым нэблагъэ а зэхэуэ гущIэгъуншэм хэкIуэдащ, ауэ бийми псэхугъуэ иритакъым. Бжыгъэми, Iуэхугъуэми, щIыпIэми уеплъыжмэ, ди щхьэхуитыныгъэр хъума хъунымкIэ, ди цIыхущхьэмрэ лъахэмрэ къытхуэнэнымкIэ мыхьэнэшхуэ иIащ а зауэм. Арыххэуи, фэеплъыр сыт щыгъуи ди гум илъыныр ди къалэн мыужьыхыжхэм языхэзу щытын хуейуэ къызолъытэ», – жиIащ Хужьокъуэм Руслан.

ПэкIур зэфIэкIа нэужь, абы хэтахэр Хэку зауэшхуэм хэкIуэдахэм я фэеплъым бгъэдыхьэри щахуэщыгъуащ, удз гъэгъахэр тралъхьащ.

ШУРДЫМ Динэ.