ЕтIуанэ Iыхьэ
Чемпионыгъэм нэсыпахэт
ШыщхьэуIу (август) мазэм Эстонием и къалащхьэ Таллин щекIуэкIа спорт бэнэкIэмкIэ щIалэгъуалэм я дунейпсо чемпионатым Шыбзыхъуэ Аликрэ Гъуэныбэ Iэуесрэ дыжьын медалхэр къахуихьащ.
ЗИ НЫБЖЬЫР илъэс 21-м нэмысахэм алыдж-урым бэнэкIэмкIэ я зэхьэзэхуэм адыгэ щIалэхэм фIы дыдэу зыкъыщагъэлъэгъуащ - ахэр дунейпсо чемпион хъуным зымащIэ дыдэщ иIэжар.
Къэрэшей-Шэрджэсым хыхьэ Адыгэ Хьэблэм къыщалъхуауэ «АРР» спорт клубым и гъэсэн Шыбзыхъуэ Алик япэу утыку къихьащ. БэнэкIэ хуитымкIэ килограмм 86-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм дыщэм щыщIэбэна кIэух зэIущIэм къыщыпэщIэхуа, Индием щыщ Пуния Дипакрэ абырэ я зэпэщIэтыныгъэ гуащIэр зэрытемыгъэкIуауэ, 2:2-уэ, иухащ. АрщхьэкIэ, бэнэкIэ хабзэм тету, иужьу зи баллым хэзыгъэхъуар индус щIалэрати, ар япэ ирагъэщащ.
Дуней псом и вице-чемпион хъуа Шыбзыхъуэ Алик Таллин щекIуэкIа зэхьэзэхуэр фIы дыдэу къехъулIащ. ЗэкIэлъхьэужьу абы хигъэщIащ монгол Байярсайхъан Билгуун (10:0), Латвием щыщ Самусонокс Иварс (10:0), Швецием и щIыхьыр зыхъумэ Тимори Мохьэммэд Сардар (12:0). Финал ныкъуэращ хуэфэщэн хьэрхуэрэгъу щигъуэтар. Абы хуабжьу къыщыхигъэзыхьащ США-м къикIа Хидли Трент, ауэ адыгэ щIалэр 4:3-уэ текIуащ.
Дунейпсо зэхьэзэхуэм дыжьын медаль къыщыпхьу вице-чемпион ухъуну пщIэ лъагэщ. Шыбзыхъуэ Алик абы нэсынымкIэ я зэман, къару, зэфIэкI куэд трагъэкIуэдащ и гъэсакIуэхэу и адэ Беслъэн, Мэзукъэбз Мурадин, Щамырзэ Мухьэрбий, Урысей Федерацэм и щIалэгъуалэ командэ къыхэхам и тренер нэхъыщхьэ Тембот Анзор сымэ.
Таллин щиIа ехъулIэныгъэр Шыбзыхъуэр иджыри къэс здынэса лъагапIэхэм къыпызыщэщ. И ныбжьыр илъэс пщыкIуий щыхъум ирихьэлIэу 2015 гъэм Сербием щызэхэта ныбжьыщIэхэм я зэпеуэм ар Европэм и чемпион щыхъуащ, килограмм 76-м нэс зи хьэлъагъхэм я деж и хьэрхуэрэгъу псори щыхигъащIэри.
2017 гъэм Шыбзыхъуэ Алик и чемпионыгъэм Европэм къыщытригъэзащ. Абы щыгъуэм ар щытекIуащ зи ныбжьыр илъэс 21-м нэмысахэм я зэпеуэм. Сараевэ щекIуэкIа зэхьэзэхуэм килограмм 85-м нэс зи хьэлъагъхэм я деж адыгэ щIалэм къыщыпэщIэува псори хуагъэува зэманыр имыухыу щытридзащ: словакыр - 10:0-у, франджыр - 10:0-у, куржыр - 11:0-у, тыркур (финалым) - 10:0-у. Зэрытлъагъущи, абы и хьэрхуэрэгъухэм зы очкои иригъэхьатэкъым икIи псори зэхэту 41:0-у ефIэкIат.
ИужькIэ Таллин утыку къыщихьащ алыдж-урым бэнакIуэхэр. Килограмм 82-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм абы вице-чемпион щыхъуащ Гъуэныбэ Iэуес. И хьэрхуэрэгъу псоми хэпщIыкIыу ефIэкIри, ар финалым нэсащ. Ди жагъуэ зэрыхъущи, абы къыщытекIуащ Венгрием щыщ Токаш Иштван. Апхуэдэу щыт пэтми, дыжьын медалыр дунейпсо зэпеуэм щызыIэрыбгъэхьэныр ехъулIэныгъэшхуэщ икIи Гъуэныбэм и лъагапIэ инхэм ар я щIэдзапIэ хъуну дыщогугъ.
Финалым къыщытекIуа венгр щIалэмрэ Iэуесрэ нэхъапэми зэпэщIэтащ. 2017 гъэм Босниемрэ Герцеговинэмрэ я къалащхьэ Сараевэ щекIуэкIа ныбжьыщIэхэм Европэм и чемпионатым ахэр къыщыхэжаныкIащ. Абы щыгъуэм, килограмм 76-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм Гъуэныбэм дыщэ медалыр къыщихьауэ щытащ, Куржым щыщ Цопурашвили Георгий финалым 2:0-у щыхигъащIэри. Токаш Иштван ещанэ увыпIэр иубыдауэ арат. А тIум я зэныкъуэкъуныгъэр ирагъэжьа къудейщ икIи бэнэкIэ удэзыхьэх дяпэкIи къагъэлъэгъуну худогъэфащэ.
Нэхъапэм къэралми Европэми щытекIуа, иджы дуней псом и вице-чемпион Гъуэныбэ Iэуес и гъэсэнщ тренер гъуэзэджэ Белгъэрокъуэ Эдуард.
НэгъуэщI ди зы лъахэгъуми Эстонием щыIа дунейпсо зэпеуэм зыкъыщигъэлъэгъуащ. Алыдж-урым бэнэкIэмкIэ килограмми 130-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм, ди жагъуэ зэрыхъущи, КIэмпIарэ Марат финалым и Iыхьэ плIанэм къыщагъэувыIащ.
НыбжькIи, хьэлъагъкIи, ехъулIэныгъэкIи хэзыгъахъуэ зэпыту екIуэкI адыгэ бэнакIуэ щIалэщIэхэм куэдкIэ дазэрыщыгугъым шэч хэлъкъым. Мыгувэу ахэр куууэ хыхьэнущ балигъхэм я зэхьэзэхуэхэм икIи абыхэми дэрэжэгъуэ къыщыдатыну, къызыхэкIа лъэпкъымрэ щыпсэу Хэкумрэ я пщIэр адэкIи яIэтыну дахуохъуапсэ.
Ди лъахэгъухэм олимп лицензэхэр нэгъуэщI къэралхэм къыхуахь
ФокIадэм (сентябрым) и 12-22-хэм Нур-СулътIан къалэм (Къэзахъстан) спорт бэнэкIэмкIэ щекIуэкIа дунейпсо чемпионатым Урысей Федерацэм и щIыхьыр зыхъумахэм яхэтакъым ди зы лъахэгъуи. Апхуэдэ нэхъапэм къыщыхъуар къэщIэжыгъуейщ. Абы щыгъуэми дагъэгушхуащ Узбекистаным и цIэкIэ зыкъэзыгъэлъэгъуа ди лъэпкъэгъу Асэкъал Рустамрэ Венгрием и щIыхьыр зыхъума Мусукаев Исмэхьилрэ. Домбеякъ медалхэмрэ олимп лицензэхэмрэ яIыгъыу ахэр Къэзахъстаным къикIыжащ.
АСАКЪАЛ Рустам мы зэхьэзэхуэм ирыхыхьащ Панамэм щыщ бэнакIуэр хэгъэщIэнымкIэ. Абы къыкIэлъыкIуэу тедза хъуащ Тыркум, Урысейм, Кубэм къикIахэр. Финалым кIуэн папщIэ къыпэщIэуващ венгр бэнакIуэ цIэрыIуэ Лоринц Виктор. Ар нэхъапэми адыгэ щIалэм къыхуэзат икIи, ди жагъуэ зэрыхъунщи, къытекIуат.
Мы зэIущIэри хуабжьу гуащIэ хъуащ. Нэрылъагъут зэхуэфащэ пелуанитI зэрызэпэщIэувар. ИкIэм-икIэжым Лоринц текIуэныгъэр зыIэригъэхьащ 2:1-уэ. Ар финалым кIуащ, Асэкъалыр домбеякъ медалымкIэ арэзы хъун хуей хъуащ. Апхуэдэу щыт пэтми, Рустам и къалэн нэхъыщхьэр игъззэщIащ икIи зи щIыхьыр ихъумэ Узбекистаным алыдж-урым бэнэкIэмкIэ килограмм 87-м нэс зи хьэлъагъхэм я деж олимп лицензэр къыщыхуихьащ. Абы а къэралым Iэмал кърет гъэ къакIуэ Токио щыIэну Олимп Джэгухэм хэтыну.
Фигу къэдгъэкIыжынщи, илъэсищ ипэкIэ Асэкъал Рустам зыкъыщигъэлъэгъуащ Рио-де-Жанейрэ щекIуэкIа Гъэмахуэ Олимпиадэм. Абы и япэ зэIущIэм адыгэ щIалэм 3:1-уэ щыхигъэщIат Америкэм и Штат Зэгуэтхэм я бэнакIуэ лъэщ Провизор Бенджамин. Финалым и 1/4-нэм Асэкъалым къыщыпэщIэхуащ… Лоринц Виктор. Абы щыгъуэми а бжыгъэ дыдэмкIэ, 2:1-уэ, къытекIуащ икIи а Олимп Джэгухэм хэтыныр къыщригъэухащ.
Иджыблагъэ Нур-СулътIан щекIуэкIа дунейпсо чемпионатым хъарзынэу зыкъыщигъэлъэгъуащ ди лъахэгъу Мусукаев Исмэхьили. БэнэкIэ хуитымкIэ килограмм 65-м нэс зи хьэлъагъхэм я зэпеуэм дыжьын медалыр къыщихьри, абы олимп лицензэр къыхузэригъэпэщащ… Венгрием. А къэралыращ иджы зи щIыхьыр ихъумэр нэхъапэм Урысей Федерацэм и командэ къыхэхам лъэ быдэкIэ хэта балъкъэр щIалэм.
Илъэс иримыкъу дэкIмэ Японием и къалащхьэ Токио къыщызэIуахынущ гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. Хэт ищIэн, абы ди лъахэгъу бэнакIуэхэр щызэхуэзэжынкIэ хъунщ къэрал зэмылIэужьыгъуэхэм я щIыхьыр яхъумэу.
Ди Мариерэ Михаилрэ
Катарым и къалащхьэ Дохэ фокIадэм (сентябрым) и кIэухым - жэпуэгъуэм щекIуэкIа атлетикэ псынщIэмкIэ дунейпсо чемпионатым дэрэжэгъуэ ин къыдитащ. Ди лъахэгъу Ласицкене (Кучинэ) Марие абы тхыдэм щыхыхьащ.
ЛЪАГАПIЭ дэлъеинымкIэ зэхьэзэхуэм Ласицкене дыщэ медалыр къыщихьащ икIи щэнейрэ дунейпсо чемпион хъуащ. ЛъагапIэ щхьэпрылъ цIыхухъухэми цIыхубзхэми игъащIэм яхэтакъым апхуэдэ зыхузэфIэкIа. Фигу къэдгъэкIыжынщи, нэхъапэм ар щытекIуащ 2015 гъэм Пекин щыIа, 2017 гъэм Лондон щекIуэкIа ЩIы хъурейм и зэпеуэхэм.
КъищынэмыщIауэ, лъагапIэм щхьэпрылъынымкIэ дуней псом и вице-чемпион Катарым щыхъуащ КъалэкIыхьым (Прохладнэ) щыщ Акименкэ Михаил. Дунейпсо чемпионатым кIуэн папщIэ ишэча бэлыхь къомыр къэплъытэмэ, абы и дыжьын медалыр сыт хуэдэ текIуэныгъэ инми пэхъунущ. Зэхьэзэхуэм щIидзэным мазэ иIэжущ Дохэ кIуэну хуит къызэращIар къыщищIар. Абы щыгъуэми зэса и тренерыр, массаж зыщIыр, дохутырыр кIэщIачауэ.
Фигу къэдгъэкIыжынщи, Урысей Федерацэм щыщ спортсменхэр атлетикэ псынщIэмкIэ дунейпсо зэхьэзэхуэхэм зэрыхагъэтыр я щхьэ хущытыжущ. Ахэр хуиткъым къыздикIа къэралым и дамыгъэхэр ягъэлъэгъуэну, абы и цIэкIэ утыку ихьэну.
Катарым щекIуэкIа атлетикэ псынщIэмкIэ зэхьэзэхуэм ди къэралым икIа спортсменхэм медаль лIэужьыгъуэ псоми я тIурытI къахьауэ аращ. Абыхэм ящыщу зы дыщэрэ дыжьынрэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и Прохладнэ къалэм къыщалъхуахэм икIи зыщызыгъэсахэм яIэрыхьащ. Ар хуабжьу ехъулIэныгъэшхуэщ. Къыхэдгъэщыну дыхуейт Ласицкене (Кучинэ) Марии Акименкэ Михаили лъагапIэм щхьэпрылъыным зыщыхуагъэсар а къалэм и зы спорт секцэу зэрыщытыр. Иджы ахэр ящыщщ гъэ къакIуэ Токио щекIуэкIыну Олимп Джэгухэм ягъэкIуэну япэу зыхуагъэфащэхэм.
- Урысей Федерацэм и ныбжьыщIэ зэпеуэм сэ ещанэ сыщыхъуам, Кучинэ Марие НыбжьыщIэхэм я Олимп Джэгухэм щытекIуауэ щытащ, - гуапэу игу къегъэкIыж Акименкэ Михаил. - Прохладнэм ар псоми къыщацIыху икIи фIыуэ къыщалъагъу.
Ласицкене (Кучинэ) Марие къыщацIыхури фIыуэ къыщалъагъури Прохладнэм и закъуэкъым. Абы и зэфIэкIымрэ цIыхугъэ дахэмрэ итхьэкъуащ Къэбэрдей-Балъкъэрми, Урысей Федерацэми, уеблэмэ дуней псоми щыпсэухэр. Иджы апхуэдэ пщIэ игъуэтащ Акименкэ Михаили.
Дызэрыхьэ илъэсыр куэд дыдэкIэ дызыщыгугъщ. Сыт щыгъуи хуэдэу, ди щIалэхэмрэ хъыджэбзхэмрэ хэтынущ Урысей Федерацэм, Европэм, дуней псом щыIэну зэхьэзэхуэ инхэм. Псом ящхьэращи, Японием и къалащхьэ Токио щекIуэкIынущ зи чэзу Гъэмахуэ Олимп Джэгухэр. ДыщIохъупс абыхэм къикIа хъыбар гуапэхэмкIэ 2020 гъэми дывдэгуэшэну.
Шыбзыхъуэ Аликрэ и тренерхэмрэ.
Гъуэныбэ Iэуес текIуащ.
Мусукаев Исмэхьил.
Ласицкене (Кучинэ) Мариерэ Акименкэ Михаилрэ я гъэсакIуэхэр ядэщIыгъуу.
