Хэт къуаншэр?

Политикэм куэдрэ къыщагъэсэбэпыркъым «къысхуэгъэгъу» псалъэр. Зэрыкъуэншар белджылыми, нэм къыщIэуэми, псалъэ тэрэфарэхэмкIэ икIи зыри къызэрымыкIхэмкIэ жэуапыр зыщхьэщах: зумыгъэумысмэ, зэфIэкIащ… Апхуэдэ Iэмалри къэзыгъэсэбэпыр КъухьэпIэрщ, псом хуэмыдэу абы ипщыж США-рщ. ЩIэукIытэн Iуэху сыт хуэдизрэ хэмыхуами, Вашингтон и напIэр хуадэркъым икIи езым игъэувыжа «улъэщмэ-ухейщ» хабзэм быдэу тетщ. Ар къыщежьари нобэкъым.

1988 гъэм и гъэмахуэр щыпIейтеиншакъым Перс псыдэжыпIэм. А зэманым КъуэкIыпIэ Гъунэгъум щызэзауэрт Иранымрэ Иракымрэ. Абы хэмыIэбэу хъурэт Штат Зэгуэтхэр? ЗэпэщIэтыныгъэр зэщIимыгъэплъэн икIи хьэлъэ къезышэкI кхъухьхэр ихъумэн щхьэусыгъуэкIэ щIыпIэм ягъэкIуащ «Винсененс» ракетэ крейсерыр.

Ар абы нэсауэ иран катерхэм япэщIэхуащ. Иужьрейхэм пулеметышэхэр къытрагъэлъэлъащ крейсерым илъэтыкIа вертолетым. Зыми зыри къыщыщIакъым, ауэ американ матросхэм къащIихьащ гынымэ. Абыхэм къагурыIуащ сакъын зэрыхуейр. Мис абдежым радархэм къагъэлъэгъуащ мыцIыху кхъухьлъатэ гуэр къазэрыхуэкIуэр. Американ радистыр 11-рэ хущIэкъуащ уэгум итым зыпищIэну, ар зейр, зищIысыр зригъэщIэну. Жэуап игъуэтакъым. Апхуэдэу щыхъум «Винсененс»-м и Iэтащхьэ Роджерс Уильям унафэ ищIащ километр 20-кIэ гъунэгъу къыхуэхъуа кхъухьлъатэм ракетэкIэ еуэну. Ажалышэм ар тIууэ зэгуиудащ…

ПIалъэ дэкIа иужьщ крейсерым цIыху къезышэкI авиалайнер къызэрыриудыхар наIуэ щыхъуар. Абы кхъухьлъатэзехуэхэри хэту цIыху 290-рэ ист, 65-р сабийт. Псори хэкIуэдащ.

«Иран-Эйр» авиакомпанием и А 300 аэробусыр Тегеран къикIыу Дубай кIуэрт. Махуэр уэфIт, зы шынагъуэ гуэри къыпэплъэ хуэдэтэкъым. Дакъикъэ бжыгъэкIэ здэкIуэм нэсынут. АрщхьэкIэ псори гуауэу иухащ…

Ираным и правительствэм къэхъуар къилъытащ езым и къэралым къыкIэлъызэрахьа щIэпхъаджагъэу: лажьэ зимыIэ пассажир кхъухьыр къраудыхащ. Пэжу, Iуэхур зэхагъэкIын щIадзащ. АтIэ сыт къихутар Пентагон и комиссэм:?

Абы тегъэщIапIэ ищIар Ираным и катерхэм яIууа крейсерым и морякхэр къызэщIэплъауэ зэрыщытарщ. Псоми ящIэжырт илъэс ипэкIэ къэхъеяуэ щыта къаугъэр. Абы щыгъуэм Иракым и «Мираж» зэрызауэ кхъухьыр ракетэкIэ «Старк» американ фрегат еуат матрос 37-рэ хэкIуэдат. Абы иужькIэ морякхэр хуит ящIат шынагъуэ къызыбгъэдэкIыу къалъытэ псоми еуэну.

А псом и щIыIужкIэ ипэIуэкIэ крейсерым гъунэгъу зыкъыхуищIат Ираным и Р-3 тIасхъэщIэх кхъухьлъатэм. Крейсерым исахэм къалъытащ пассажир аэробусыр а тIасхъэщIэхым пыщIауэ. Ауэ езы авиалайнерыр зезыгъакIуэхэр псоми нэгъуэщIу еплъу къыщIэкIынут: къагурыIуэркъэ икIи ялъагъуркъэ цIыху къезышэкI кхъухьлъатэу зэрыщытыр?

АрщхьэкIэ ПВО-м и «Иджис» Iэмэпсымэу крейсерым ирагъэувам уэгум итхэр зэхимыцIыхукIыфу къыщIэкIащ. Абы хъыбар къаригъэщIащ зыгуэр къазэрыхуэкIуэр, ауэ ар зищIысыр къажриIэфакъым. ЗэрыгъэпIейтейри, мыдрейхэм Iэщэ къагъэсэбэпащ. Аркъудейщ…

Крейсерым и Iэтащхьэ Роджерс Уильям жиIащ: «Къэхъуар си дежкIэ хьэлъэщ икIи сыпсэухукIэ ар апхуэдэу къесхьэкIынущ. Ауэ сэ сщIащ дзыхь къысхуащIа кхъухьымрэ абы исхэмрэ схъумэн папщIэ си пщэ къыдэхуэр. Сэ си закъуэщ къэхъуамкIэ жэуап зыхьыр».

АрщхьэкIэ а хьэлъэр абы зэран къыхуэхъуакъым 1987 гъэм щегъэжьауэ 1989 гъэр къэсыху дагъуэншэу къулыкъу зэрищIам пэкIуэу «ЩIыхьым и легион» орденыр къыIихыну. США-м и президент Рейган Рональд арэзы хъуащ хэкIуэдахэм я унагъуэхэм ахъшэ яритыну ауэ елъэIуакъым къыхуагъэгъуну. Хэбгъэзыхьмэ, къуаншагъэр США-м щхьэщихащ, «американ морякхэм ялэжьар зыхъумэжыныгъэ Iуэхум и Iэужьу» къилъытэри. Дауи, «зыкъомкIэ къуаншэр» Ираным и правительствэр арауэ къыщIригъэдзащ.

Телъыджэщ: махуэ шэджагъуэм мыщхьэрыуауэ икIи зыми зэран хуэмыхъуу и гъуэгум тет кхъухьлъатэр къраудыхащи, а хьэкIэкхъуэкIагъэр зэхэзыщIыхьахэр къуаншэкъым, ауэ дауэт ар къазэгурыбгъэIуэнур абы иса цIыху мамырхэм? Пэжу, ахэр абы щIэупщIэжынукъым.