Жылау Нурбий Хьудин и къуэм школым сыщыщIэса лъэхъэнэхэм къыщыщIэдзауэ егъэджакIуэ IэщIагъэр згъуэтыху и сэбэпу къызэкIар сIуэтэну куэд щIауэ си гум илът. Адыгэ лъэпкъым щIэблэ узыншэ къыщIэхъуэным и Iыхьэ хилъхьэу, псэху имыIэу, а лэжьыгъэ гугъум пэлъэщу абы и гъащIэ псор зэрихьарщ, и щIэныгъэ, и акъыл цIыкIуми инми зэрылъигъэсарщ абы сыщIыщытхъур.
Нурбий и щIыхьыр зыIэтахэм ящыщщ гъэсэныгъэ, хабзэр щадж урокхэм егъэджакIуэхэм дэIэпыкъуэгъу ин къащыхуэхъуу и къалэмыпэм къыщIэкIа «Зеикъуэм и тхыдэр», «ЩIэблэр гугъапIэщ» тхылъхэр. ГъащIэм щиIэ зы гугъапIэ закъуэм – щIэблэм хабзэ, нэмыс яхэлъу, щIэныгъэ ябгъэдэлъу къэтэджыным и гур хуигъэлъащэрт Нурбий. И сэбэп цIыхухэм екIыу, игъасэ щIэблэм я гуащIэм щыщ хыхьауэ гу щылъитэкIэ, абы гукъыдэж ин къриту, и лъэр щIигъэкIыу лэжьащ. ЦIыхум яхуищIэфырт абы и мылъку гъэтIылъыгъэуи, и псэм и гъуэмылэуи, и щIыхьыр мыкIуэдыжын зыщIуи къилъытэр.
Еханэ классым дыщеджэу, усэ тхыным ди гур къыхуэзыгъэуша Къэрмокъуэ Хьэмид Налшык Iэпхъуэжат. Си ныбжьэгъу Хьэсэнбийрэ сэрэ абы дринэщхъейуэ нэгъуэщI еджапIэм щылажьэ Жылау Нурбий и хъыбарыфI зэхэтхати, зыхуэдгъэзащ. Ди Iуэху зыIутыр, усэ зэрыттхыр, дэIэпыкъуэгъу дыхуейуэ щыжытIэм къытщыгуфIыкIащ, и унагъуэм дыкIуэурэ къыддэлэжьэну махуи тхухихащ. А махуэм къызэрыдэпсэлъа щIыкIэм, къызэрытхуэгуэпам апхуэдизкIэ дыдахьэхати, куэд щIауэ тцIыхуу къытфIэщIат Нурбий.
Абы и унагъуэм ди щIэныгъэм щыхэхъуэрт, усэ тхыным и Iэмал псори зэпкърыхауэ дигъэджырт, тхыдэм, литературэм ятеухуа куэдым щыгъуазэ дищIырт. Ноби сщыгъупщэжыркъым Нурбий и чэнджэщхэм ящыщщ зы: «Сэ жысIэркъым усакIуэ къыфхэкIынуи къыфхэмыкIынуи. Ар зэлъытар фэращ. Абыхэм я хэкIыпIэр, псом я щхьэр фIыуэ феджэнырщ, лъэпкъ литературэм куууэ щыгъуазэ зыщIынырщ. Усэм и къарур щIэныгъэрщ». Нурбий апхуэдизкIэ къытхуэгуапэти, къуэшу, адэу, ныбжьэгъуу къэтлъытэ хъуат.
Илъэсий еджапIэм иужькIэ Нурбий щылажьэ курыт школым дыкIуащ, ебгъуанэ, епщIанэ классхэр абы къыщыдухыжыну. Абы щыгъуэщ а егъэджакIуэ гъуэзэджэр дэ къыщытцIыхупар. И урокыр къытхуэмыгъэсу дежьэрт. Литературэр апхуэдизкIэ фIыуэ ищIэрти, зы сыхьэтым къитIасэу куэдым щыгъуазэ дищIырт. Пщыхьэщхьэ зэIущIэхэр щIэх-щIэхыурэ иригъэкIуэкIырт, ди усэхэм абы дыкъыщригъаджэрт. Къыдита щIэныгъэр нэхъри щIигъэбыдэн папщIэ усакIуэхэр, тхакIуэхэр куэдрэ къригъэблагъэрт. Абыхэм ящыщщ Теунэ Хьэчим, Кулиев Къайсын, Тхьэгъэзит Зубер, ЩоджэнцIыкIу Iэдэм сымэ. УсакIуэхэм ядедгъэкIуэкI псалъэмакъым куэдым щыгъуазэ дащIырт.
Жылаум литературэмкIэ иригъэкIуэкI кружокыр зыхуэбгъэдэн щымыIэу купщIафэт, хущIыхьэгъуэ дымыгъуэту къалэн убзыхуакIэ дигъэлажьэрт: блын газетхэр, «Япэ лъэбакъуэ» Iэрытх журналыр къыдэдгъэкIырт, IуэрыIуатэм и хъугъуэфIыгъуэ куэд зэхудигъэхьэсырт, езым къызэригъэпэщыжа музейм и бжэр дэркIэ сыт щыгъуи зэIухат. Дунейм щызекIуэр къыдгуригъаIуэу, цIыху хыхьэкIэ дигъащIэу, гъащIэм IэщIагъэ щытхуэхъунум дыхуипсыхьу, егъэджакIуэфIу диIащ Жылау Нурбий.
Гукъинэж сщыхъухэм ящыщщ, усакIуэ къытхэкIмэ и гуапэу, тхакIуэхэм я чэнджэщ дыщIигъэдэIуу зэрыщытар. Ноби си нэгу щIэт хуэдэщ, тхакIуэ ныбжьыщIэхэм я съездым Налшык дишэу, КIыщокъуэ Алим дызэрыIуигъэщIар. Алим къыджиIа псалъэ гуапэхэм дэрэжэгъуэ ин къыдатат. Нурбий щхьэх ищIэртэкъым, еджакIуэм ифI зыхэлъ Iуэху иригъэжьамэ. Къалэм дишэурэ усакIуэ цIэрыIуэхэу ЩоджэнцIыкIу Iэдэм, Къагъырмэс Борис, ХьэIупэ ДжэбрэIил, Елгъэр Кашиф, Мысачэ Пётр, нэгъуэщIхэми даIуигъащIэрт.
Нурбий и гулъытэ къызэрытлъысам и щапхъэр куэд мэхъу, зы тхыгъэ кIэщIкIи къыпхуэмыIуэтэнщ. А егъэджакIуэ гуащIафIэм и кружокым хэта псори усакIуэ, тхакIуэ дымыхъуами (апхуэди къытхэкIащ, къапщтэмэ, «Адыгэ псалъэм» и редактор нэхъыщхьэу лэжьа, дунейм адыгэу тетым къацIыху тхакIуэ, журналист, щIэныгъэлI ХьэфIыцIэ Мухьэмэд, «Советская молодёжь» газетым и редактор нэхъыщхьэу щыта Къардэн Мухьэмэд, бзэ щIэныгъэхэмкIэ кандидат Пщыгъуэтыж Алий, къулыкъу зэхуэмыдэхэр зыгъуэта нэгъуэщI куэди), щIэблэм я гъэсакIуэ, лъэпкъ Iуэху зезыхуэ цIыху дыкъищIыкIащ.
Балигъ дызэрыхъурэ Iэджэ щIащ, куэди къызэднэкIащ, атIэми Жылау Нурбий и псалъэ, и чэнджэщ нобэми дыхуэныкъуэщ. Дыщалъхуа къуажэр егъэфIэкIуэным ди Iыхьэ хэтлъхьэным дыхуригъаджэу, адыгэ хабзэр, нэмысыр къытщIэхъуэ щIэблэм яхэлъын папщIэ зэфIэгъэкIыпхъэхэр тхуиубзыхуу, нэхъыжьыфIу диIащ.
