Иджырей щIэнгъуазэ

Wikipedia – Интернетым къыщагъэсэбэп щIэнгъуазэщ. Абы ит тхыгъэхэр дуней псом щызекIуэ бзэ зэмылIэужьыгъуэхэмкIэ ятх. Википедием и щхьэхуэныгъэ нэхъыщхьэр сыт хуэдэ хъыбарри уи анэдэлъхубзэкIэ къузэритырщ. 

ЦIыхухэм я фIыгъуэ

Хъыбару щызэхуэхьэсам и куэдагъымрэ къызэщIиубыдэ унэтIыныгъэ и лъэныкъуэкIэ цIыхур къызэрежьэрэ къыдагъэкIа щIэнгъуазэм я нэхъ ину къалъытэ Википедиер. Интернетыр къэзыгъэсэб цIыхур Википедие сайтым ихьэмэ, къилъыхъуэм теухуауэ тхыгъэхэр къыхущIигъэщынущ. Щыуагъэ е зэтемыхуэныгъэ гуэр къыхэкIамэ, «зэгъэзэхуэжын» кнопкэм тепкъузэу, пэжыр птхыж мэхъу, апхуэдэуи уи тхыгъэ хэбгъэувэну ухуеймэ, иплъхьэ хъунущ. Апхуэдэурэ щIэнгъуазэм нэхъри зеужь, хъыбар нэхъыбэ ит мэхъу икIи дэтхэнэ зы цIыхуми и щIэныгъэр къыщосэбэп. 

Къызэрежьам теухуауэ

Википедием ипэ итар Нупедиеращ (Nupedia) - ар инджылызыбзэкIэ тха щIэнгъуазэм и проекту арат, хъыбарым и хуитыныгъэр пхигъэкIыу. Нупедием ит тхыгъэхэр зи IэдакъэщIэкIыр щIэныгъэлIхэмрэ тхакIуэхэмрэт. Ар къызэзыгъэпэщар Сэнгер Ларрирэ Уэйлс Джиммирэщ. 
ЩIэнгъуазэм зегъэужьыныр нэхъ щIагъэпсынщIэн папщIэ, 2001 гъэм щIышылэм и 15-м Уэйлсрэ Сэнгеррэ «Википедие» сайтыр къызэрагъэпэщауэ арат. Абы лъандэрэ щIэнгъуазэр егъэфIэкIуэным, зегъэубгъуным хуитщ Интернетым ирилажьэ дэтхэнэ зы цIыхури. 
Википедием и цIэр къызытекIар а сайтыр зэрагъэлажьэ технологием и фIэщыгъэращ («вики»). Гаваибзэм къипхмэ, «псынщIэ» къикIыу аращ. 
2001 гъэм и накъыгъэм Википедием бзэ зэмыщхьхэмкIэ лажьэу щIидзащ: урыс, нэмыцэ, швед, франджы, итальян, испан, португал, эсперанкто, иврит, япон, нэхъ иужьыIуэкIэ - хьэрыпыбзэмрэ венгерскэмрэ. Иджыпсту Википедием бзэуэ «щолажьэ» 260-рэ. 
Википедием зэпымыууэ зеужь. Сайтым ис дэтхэнэ зыми сытым дежи къыхуощхьэпэ а щIэнгъуазэр, икIи Интернет-ресурсым щыщу цIыхухэм нэхъыбэ дыдэрэ къагъэсэбэпу пщIым ящыщщ. 

Гупсысэм хуэдэу псынщIэу

Вики и технологием и фIыгъэкIэ абы илъ тхыгъэхэр псынщIэ дыдэу зэрахъуэкI, хъыбархэр иралъхьэ. Къэфлъыхъуэ хъыбарым теухуа тхыгъэр дакъикъэ иримыкъум къыфхуигъуэтынущ, икIи фэ фщIэр апхуэдэ дыдэу щIы хъурейм и дэнэ плIанэпи щыпсэум и деж нэфхьэсыфынущ. 

Ry. Википедие

Урыс Википедиер нобэкIэ нэхъ ин дыдэхэм ящыщщ, абы тхыгъэ мин 600-м щIигъу итщ. Ар хыкIэ нэхъыбэщ Совет щIэнгъуазэ иным (БСЭ) щызэхуэхьэсам нэхърэ. 2010 гъэм урыс Википедиер зыгъэлажьэхэм «Интернет-сообщество года» унэтIыныгъэм «РОТОР» саугъэтыр къыщратауэ щытащ. 
Википедием и напэкIуэцIхэр къызэIузыхыр цIыху лIэужьыгъуитIщ: зи щIэныгъэр хэзыгъэхъуэну хуейхэмрэ тхыгъэ изылъхьэхэмрэ. Википедием уи щIэныгъэр хэбгъэхъуэн мурадкIэ уихьамэ, текстым тету узрихьэлIэ дамыгъэхэм гу лъыптэн хуейщ. Абыхэм къыбжаIэ шэч къызытехьапхъэхэмрэ пцIы зыхэмылъхэмрэ.