Тхылъхэм кIуэдыпIэ яIэкъым

ЦIыхум и гъащIэм сыт хуэдэ увыпIэ Интернетым щимыубыдами, напэкIуэцIхэм я щхъыщхъ макъым ущIэдэIуу къызэгуэпх тхылъым ар жыжьэуи кIэщIыхьэнукъым, пэжщ, абы щхьэкIэ а тхылъ еджэнми удихьэхыу щытын хуейщ.

 - Узыхуей псоми Интернетым ущеджэ мэхъу, - аращ нобэ нэхъыбэрэ зэхэпхыр. Тхылъым и уасэр къызыгурыIуэ цIыхумкIэ нэгу къыщIэгъэхьэгъуейщ Толстой Лев и «Война и мир»  IэдакъэщIэкI гъуэзэджэм компьютеркIэ уеджэу ущысыныр, ар хъунщ, литературэми димыхьэхыщэрэ, къэблэгъа сессием псынщIэрыщIэу зыхуэзыгъэхьэзыр студентмэ.

- Тхылъ щыщымыIэж зэман къэхъункIэ хъунукъым, сыт хуэдэу техникэ зыужьыныгъэр ди гъащIэм къыхэмыхьами, - йогупсыс нобэ куэдыр. ЦIыхум тхылъыр къыхуигъэщIащ акъыл, гупсысэ къыхихын хуейуэ; и щIалэгъуэм нэсу щIимыджыкIар, зы ныбжь гуэрым щхьэдэха нэужь, псы зэфэнур къызэрилъыхъуэм хуэдэу къилъыхъуэжын хуейуэ.

 Компьютер нэIум езым куэдрэ узыбгъэдигъэсынукъым, жьыпхъэ къузам уиту уиIыгъынущ. Зи цIэр инкIэ ттхы Интернетыр езыр цIыхум зэрыхуэлажьэр ныкъуэхьыущ,  къуитым хуэдиз тыхь хуэпщIыжын хуейуэ. Ар къэзыгупсысахэм ябзыщIауи пхужыIэнукъым, «дунейпсо бэджыхъым» езым и дамыгъэ, и нагъыщэ, и хабзэ зэриIэжыр.

 Классикэ литературэм гулъытэ хуэзыщIхэми ягъэкIуэдыркъым иджырей видио, электроннэ техникэхэм  яIэ зэфIэкIыр, ауэ абы къикIыркъым тхылъыр IэщIыб щIын хуейуэ.

 Гу лъыфти, щIэджыкIакIуэм къилъыхъуэр а зэджэ тхылъым ит сатырхэм я закъуэкъым, абы гукъыдэж къыхех, нетIи зэрыжытIащи, тхылъым и теплъэм, зэрытха хъэтхэм, къызыхэщIыкIа тхылъымпIэ къудейм. ТхылъкIэ еджэм а зэджэр зригъэтIылъэкIыу и гупсысэр къыщызэтеувыIа сатыр е едзыгъуэ гуэрхэр  зригъэзахуэкIэ  зыри къеныкъуэкъунукъым - щхьэхуитщ.

ГъащIэр и пIэм иткъым, дыхуей-дыхуэмейми нобэ хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм къыттрапхъэ псор цIыхум иужэгъуу хуежьащ. Ар ныбжьым зыкIи елъытакъым. Зэрыхьзэрийм и кIэр гъащIэ мамырым хуэкIуэу дунейр зэриухуэрэ къокIуэкI икIи бгъэщIэгъуэн хэлъкъым, библиотекэхэм я еджапIэ пэш щэхухэмрэ уи IэкIэ къапщтэу къызэгуэпх тхылъхэмкIэ цIыхур зэреплъэкIыжынум.

Лениным и проспектымрэ Головком и уэрамымрэ я зэхэкIыпIэм тет «Тхылъхэм я унэ» тыкуэнышхуэм иджы хуэдэу жьыри щIэри щызэблэкIыу куэд щIауэ щытакъым. Псоми зэджэн литературэ къалъыхъуэ.

Тхылъ еджэныр фIыуэ зылъагъухэм я зэгухьэныгъэр къыщызэзыгъэпэща  Шинкаревэ Наталье лэжьыгъэшхуэ зэфIегъэкI цIыхум, псом хуэмыдэу щIалэгъуалэм, тхылъ еджэныр IэщIыб ямыщIыным теухуауэ. А обществэм и жэрдэмкIэ ХьэтIохъущокъуэм и жыг хадэм  и щIыпIитIым илъэс зыбжанэ ипэкIэ щагъэува гъущI дэлъхьэпIэхэм цIыху куэд блэкIыркъым щIэх-щIэхыурэ къыдалъхьэ тхылъхэм хэмыплъэу. Псом нэхъ щыгуфIыкIыпхъэу, а гъущI полкэхэм тхылъхэр къэзыхьу къытезылъхьэхэм я пэбжщ ахэр къэзыщтэхэри.

Налшык Байсултановым и уэрамым апхуэдэу тетщ «Букинист» тыкуэн. Фызэрыщыгъуазэщи, абы цIхухэм зэрахьа тхылъхэр иратыжри пэкIуэ уасэ тIэкIукIэ щащэ, тхылъхэм я нэхъыфIхэм сом 50 - 70 -м нэхъ фIимышу.

Тыкуэныр инкъым, ауэ тхылъым и дунейм ухэзышэ хуабагъэр зэуэ щызыхэпщIэу зэлъыIухащ, щхьэж и гъэтIылъыпIэ иIэжрэ, къыщIыхьэ щэхуакIуэхэми тыншу зыхуейр къыщагъуэту. Тыкуэнтетми, а дунейр зэримыхамэр  нэрылъагъуу, сытымкIи чэнджэщэгъу къызэрыпхуэхъуным хэтщ. Апхуэдэ щIыпIэхэр ИнтернетаджэкIэ зымыхъуэжын дапщэ щыIэ.

 «Букинист»-р адрей тхылъ щапIэхэм къазэрыщхьэщыкIыр щызекIуэ уасэхэм я закъуэкъым, дэнэ нэгъуэщI щIыпIэ къыщыбгъуэтыжынур тхылъымпIэ къабзэм егугъупэу къыхащIыкIа тхылъхэр. Iуэхум хэзыщIыкIхэм къызэпхагъэIукIыу хуежьащ иджырей пкъыгъуэхэм къыхащIыкI тхылъхэр шкIаф зэхуэщIахэм дэлъу зепхьэмэ зэрынэхъыфIыр. АтIэ дауэ абы зэрехъулIэнур школакIуэхэр, студентхэр?

ЩIэджыкIакIуэхэм къызыхахын яIэнущ, къэрал лъэлъэжам и щIэинхэр щыIэху. Псом нэхърэ нэхъыфIыр диIэ тхылъхэр тхъумэнырщ.