Псалъэпкъ гъазэ«Къуэ» псалъэм къытепщIыкIахэр Къуэ - куууэ псым диха щIыналъэ, уэх; КъуэтIыхь - быдапIэм и хъуреягъкIэ Iуащхьэ лъагэу зэтетхъуауэ къекIуэкI шытх, быдапIэр къызэратIыхь къуэ; КъуэтIыгъэ - (жьы хъуа псалъэщ) - зыгуэрым и кIыхьагъкIэ ирикIуэу датIыкIа щIытI; Къуэшыхь - куууэ дэкI къуэм и кIэух, и лъэныкъуитIымкIи джабэ къыIуту; Къуае - къуэ дыхьэгъуей; КъуакIэ, къуэкIий - къуэ дэха, дэуда; Къуащхьэ - къуэ, къуэкIий дэкIыр ищхьэхэмкIэ щиух щIыпIэ; Къуэдэгу - къуэ куу, къуэ Iэуэлъауэншэ; Къуэдыдж - къуэ зэв куу, щыхупIэ куу; КъуэкIий нэф (къуэнэф) - псым диха къуэладжэ зэв, даущыншэ; КъуакIэ - Iузэу, чэнжу дэха уэх, къуэ; КъуакIэбгыкIэ - тафэу щымыт, къуэ, бгы куэду здэщыIэ щIыпIэ. «Дзэ» псалъэм къызэригъэдзэкIхэр Дзэ - зауэ хуэIухуэщIэ къарухэр. Дзэзешэ - дзэм и пашэ. ДзакIуэ – дзашэ, дзэзешэ. ДзакIуэ пашэ - дзэм ипэ ит пакIэ. Дзапщэ, дзэ пашэ (дзакIуэ пашэ) - «Дзэ пашэу шу щхьэмыгъазэхэр биидзэм зэдобгъэрыкIуэ». Дзэпщ - дзэм я Iэтащхьэ, я унафэщI. Дзэгъасэ - дзэ пакIэм и унафэщI. Дзэгъуэлъ - гъуэгу тет дзэ пакIэм я зыгъэпсэхугъуэ. ДзэгъуэлъыпIэ - дзэм зыщигъэпсэху щIыпIэ. ДзэкIэ - дзэм и кIэ дыдэр. Дзэхъумэ - дзэ зызыгъэпсэхум е гъуэгу техьам зэрымыщIэкIэ къытемыуэн папщIэ, бийм кIэлъыплъ дзэ пакIэ; плъыр, къэрэгъул. Дзэшу - зауэлI шу. «Жьы»-м дежьухэр Жьыпэу, жьыугъуэджэ - жьы къыщемыпщэ щIыпIэ («унэ блыниплIри сэ зыкIи жьыпэу а махуэм схуэмыхъут»). Жьыуейпсыуей - жьыи къепщэу, уэшхи къешхыу; уэтIпсытI. Жьыху - 1. Жьы иризыщIрагъэхуу IэкIэ яIыгъ хьэпшып. 2. Псэуалъэхэр щIыIэтыIэ зэращI иджырей электроIэмэпсымэ. Жьычу - «жьычу зэщIэщтыхьэн», «щIымахуэ жьычым», «дунейри жьычу зэщIэщтыхьауэ». ЖьыщIэху - жьы мащIэ къыщепщэ (пщэдджыжь, пщыхьэщхьэ).
Поделиться:
Читать также:
08.05.2024 - 13:05 →
ЩIэныгъэлI усакIуэхэр
07.05.2024 - 14:31 →
Къэбэрдейм цеипхъэжь джанэр зэрыщаха щIыкIэр
06.05.2024 - 16:22 →
ФIыуэ флъагъухэм закъевгъащIэ!
06.05.2024 - 13:00 →
ЛIыгъэр зыгъэунэхуар
03.05.2024 - 15:00 →
Гъатхэпежьэ удз гъэгъахэр
|