ЩакIуэжьымрэ Гъудэбердрэ я хъыбарыр

Апхуэдэу гъэ ехъугъуэри духри, бжьыхьи хъуауэ дыкъыщыкIуэжым, жэщ къыттехъуэри, зы къуажэ гуэрым и бгъум деж дыкъыщыувыIауэ, мэлыхъуэ щIалэхэр къуажэм дыхьати, хъыбар къахьри къэкIуэжащ: «Къуажэм гузэвэгъуэ дэлъщ, жылэр пщым и пщIантIэм щызэблокI. Гъэ къэсыхукIэ пщым и фызыр малъхуэ, къилъхур мэкIуэд. Иджы ныжэбэ и лъхуэгъуэщи, ныжэби кIуэдыну пIэрэ жари мэгузавэ», – щIалэхэм лэгъупэжьым щыжраIэм: – «АтIэ, дэ хьэ дэгъуэ дызэриIэр щхьэ абыхэм яжевмыIарэ?» – жиIэри лэгъупэжьым игу сыкъэкIащ. Ар лэгъупэжьым зэрыжиIэу, щIалэхэм ягъэзэжри, си хъыбарыр хуаIуэтащ. Арыххэу къакIуэри сэри сашащ пщым и деж. Гуащэр щылъхуэну унэм сыщIаутIыпщхьэри бжэ къуагъым сыкъуэтIысхьащ. Жэщыбг зэрыхъуу гуащэр лъхуащ. Сэри гуащэр зэрылъхуэу сыкъэтэджри кIэкIэ сеуэурэ фызитI фIэкIа къыщIэзмынэу къыщIэсхуащ. Унэм бжэIулъэ зэрыратыжу си кIэр щIэзупщIэщ, зызэкIуэцIысшыхьыжри, бжэ къуагъым деж сыгъуэлъыжащ.

Сымыжейм, сыщылъым, сымыжейм, сыщылъурэ, нэхущ нэблагъэу хуежьауэ, гуащэри фызитI и гъусэри жеяуэ, бжэр щэху цIыкIуу зыгуэрым къыIуихри къыщIыхьащ, хъыдан жэрумэм кIуэцIылъ сабийр щIихыу щыщIэкIыжым, сеIэри субыдащ. Сеплъри, ди къуажэ дэс уд фызыжь цIыкIурт. Езыми сыкъицIыхужри: «Гъудэберд, сумыIуатэ, зы зэман гуэр щхьэпэ сыпхуэхъужынщ, сутIыпщыж, сабийми сыхуейкъым», – жиIэри къыщызэлъэIум, сабийри езгъэгъэтIылъри, езыри къэзутIыпщыжащ. Пщэдджыжьым сабийр ямыдыгъуауэ нэху къыщекIым, къуажэм цIыхуу дэсым сыкъаувыхьащ. Хэт IэплIэ къысхуищIу, хэти ба къысхуищIу, хэти Iэ къыздилъэу. «Иджы дэ мыбы къытхуищIар дауэ хуэтщIэжыну?» – жаIащ къуажэм. «Мылъку еттынути – хьэщ. Ахъшэ еттынути – хьэщ. Зэ дгъашхэу дутIыпщыжкIи – хъункъым. Ди пщIантIэм игъащIэкIэ щыдгъэIэнути, къыщалъхуа зы щIыпIэ гуэр иIэу къыщIэкIынщи, игу къызэрихьэу кIуэжынщ, – жиIащ пщым, – абы нэхърэ нэхъыфIщ, хуейм кIуэжынщ, хуейм къэнэнщ, къуажэм хъыджэбзу дэсыр къызэхуэфшэси, и цыпэм и зырыз, дыщэ защIэу, дэнлъэч пыфщIэ».
Къуажэм хъыджэбзу дэсыр къызэхуашэсщ, сагъэуври, си цыпэм и зырыз дэнлъэч къыспащIащ. СызэщIэцIуэу, дэнлъэчхэр псалъэу, фIыуэ сагъэшхэжри сыкъыдэкIыжащ. «Иджы мыпхуэдиз фIыгъуэр къыщысхьакIэ, си фызым хуэсхьрэ сыкIуэжмэ, сыдигъэхьэжынщ», – жысIэри сыкъэкIуэжащ. Си фызым ху щIигъэпщу пщIантIэм дэту, сэри куэбжэм деж сыувауэ сыщытти, къаплъэри сыкъыщилъагъум: «А тхьэмыщкIэжь мыгъуэ, упсэу? Лей уэсхащ, къысхуэгъэгъу, къакIуэ мыдэ», – жиIэри сызришалIэри, си щхьэфэм Iэ дилъащ. ЩIыхьэжри жыр лэныстэр къищтэри зыри къэмынэу пищыкIащ. ПищыкIахэр игъэтIылъри, си адэм къыщIэна къамышыжьыр къыщIихри къыщIэкIыжащ. СыгуфIэу сыщытт, «иджыпсту сызэрыщытауэ цIыху сыхъужынущ», – жысIэу.
«Мыр хьэ сщIати – дунейм къытохьэ, цIыхухэми ялъагъу икIи ягъашхэ. Дунейми къытехьэ мыхъуу, цIыхуми ялъагъу мыхъуу жьынду щIы!» – жиIэри къызэуэри, жьынду сыхъури сылъатэри сежьэжащ.
Япэм хьэуэ сыщыщытам си Iуэхур нэхъыфIт. Дунейми сыкъытехьэ хъурт икIи сагъашхэрт. Иджы дунейми сыкъытехьэ мыхъуу, цIыхуми сыкъалъагъу мыхъуу жьынду сыхъури, сежьэжауэ шхын щхьэкIэ сылIэу къэскIухьурэ, сылIапэ щыхъум, «абы фIэкIа схуэшэчыжынукъым», – жысIэри джэд къыщIэсхыну зы джэдэщ гуэрым сыщIыхьащ. Лъэуейм сыдэIэбеяуэ джэдыр кIийуэ къыщеслъэфэхым, джэдыр зей уд фызыжь цIыкIур, сэ сутIыпщыжар, арауэ къыщIэкIри къэсащ. «Мыр си джэдщ, Гъудэберд, умышх, сэ зэгуэр щхьэпэ сыпхуэхъужынщ жысIауэ щытащи – сыпхуэхъунщ. НакIуэ, уэ нэлъати нэкIуэж, сэри фи деж сынэкIуэнщ», – жиIэри, сэ сыкъэлъатэри сыкъэкIуэжащ.
Езыри кIэщIу сяужь иту къэсащ. БжэIулъэ зэта унэм щIыхьэри, пхъуантэм си адэм и къамышыжьыр къыдихри къыщIихащ: «Мыр зэрыщыта Гъудэберду щIыж!» – жиIэри къызэуэри мы сыкъызэрыплъагъу Гъудэберд сыхъужащ. «Мэ иджы, Гъудэберд, уэ пщIэнур пщIэжынщ, сыкъэплъэгъуакъым – услъагъужакъым», – жиIэри къамышыр къызитыжащ, бжэм бжэIулъэр схуIуихри, езыр кIуэжащ.
Сэри къамышыр къызэрысIэрыхьэу сыщIыхьэри, си фызымрэ и лIымрэ зы пIэм жейуэ хэлъти, шхыIэныр ятесхри: «Шыдыхъурэ шыдыбзрэ мы тIур щIы, срилэжьэну!» – жысIэри, сеуэри хъуащ. Уэ нетIэ куэдрэ укъызэплъащ ахэр щеIэбыхам ину сызэреуам щхьэкIэ. Зыри шхын язмыту щыщIэсхуэжами, бор зэрыятIэми уеплъащ. «Мыр гущIэгъуншэщи аращ щIэгъэщIэгъуэныр», – жыпIауи къыщIэкIынущ. Ауэ си фызу щытар мо шыдыбзыр аращ. ИлIу щытар шыдыхъуращ. Аращ сэри абыхэм апхуэдизу гущIэгъуншэу сащIыхущытыр, – жиIэри, Гъудэберд и щхьэм и хъыбарыр нартхэ я щакIуэжьым жриIэн иухащ.
 – Пэжщ, ар сэ къысщыщIам нэхърэ нэхъ гъэщIэгъуэнщ, – жиIэри нартхэ я щакIуэжьри къэкIуэжащ.