(«Налшык и «Спартак»-м и гъуащхьэтетхэр» тхыгъэм и ещанэ Iыхьэр)
Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэр Урысей Федерацэм футболымкIэ и премьер-лигэм щыхэта 2006 - 2012 гъэхэм абы и гъуэр яхъумащ ди къэралым щыщхэм къищынэмыщIауэ, Сербиеми Финляндиеми къикIахэм. Абыхэми «Спартак-Налшыкым» и тхыдэм лъэужь дахэ къыщагъэнащ. АрщхьэкIэ налшыкдэсхэр Урысей Федерацэм и футбол гуп нэхъ лъэщ дыдэм хэзышари, япэ лъэбакъуэхэр абы щезыгъэчари ди республикэм къыщалъхуа икIи зыщызыгъэса гъуащхьэтетхэрщ.
Iэпщэ Александр и цIэр зэрихьэу Налшык дэт Олимп резервхэр щагъэхьэзыр футбол школым ди лъахэгъу гъуащхьэтет цIэрыIуэ, езы Яшин дыдэм дэщIыгъуу Мэзкуу и «Динамо»-мрэ Совет Союзым и командэ къыхэхамрэ щыджэгуа Беляев Владимир игъэса Кращенкэ Сергей 1990 гъэм къыщыщIэдзауэ 2008 гъэм пщIондэ «Спартак-Налшыкым» и гъуэр ихъумащ, закъуэтIакъуэ щызэпигъэуаи къыхэхуэу. ЗэIущIэ 327-м ар ди командэм и гъуащхьэтету щытати, япэ дивизионым щригъэкIуэкIа джэгугъуи 100-м зы топи и гъуэм къыщыхудагъэкIакъым. Апхуэдэ зыхузэфIэкIа Налшык и «Спартак»-м дэнэ къэна, урысей футболым къыщыгъуэтыгъуейщ. КъищынэмыщIауэ, Прохладнэ и «Ремонтник»-мрэ (1991 гъэм и пэщIэдзэ) Бахъсэн и «Автозапчасть»-мрэ (1994 - 1995 гъэхэм) яхэту зэIущIэ 70 етIуанэ лигэм къыщрихьэлIащ.
Кращенкэ Сергей зэ закъуэрэщ щалъхуа Къэбэрдей-Балъкъэрыр а лъэхъэнэм зэрибгынар - 2004 гъэм Грознэ и «Тэрч»-м (иджы «Ахмат»-м) щыджэгуащ икIи абы дэщIыгъуу Урысей Федерацэм и кубокыр къихьащ. А илъэс дыдэм япэ дивизионым бжьыпэр щиубыдри, премьер-лигэм хыхьащ. АрщхьэкIэ къыкIэлъыкIуэ гъэм Налшык къигъэзэжри, ехъулIэныгъэ абыи къыхуихьащ: зэи къэмыхъуауэ ди командэр къэралым щынэхъыфIхэм яхэхуащ.
Ди «Спартак»-м премьер-лигэм япэ лъэбакъуэхэр щича 2006 - 2008 гъэхэм Кращенкэ гупым хэтащ гъуащхьэтет нэхъ щIалэхэм я чэнджэщакIуэ Iущу, хуей щыхъуми, «иужь гъунапкъэр» ихъумащ. Къэралым и командэ нэхъыфI дыдэхэм бгъуэнейрэ япэщIэтати, зы мэскъалкIи къэдзыхакъым икIи топипщI фIэкIа къыхудагъэкIыфакъым.
И ныбжьыр илъэс 39-м итущ Кращенкэ Сергей топджэгум щыхэкIыжар. АрщхьэкIэ жыжьэ ягъэкIуакъым - «Спартак-Налшыкым» и гъуащхьэтетхэр игъэсэну ягъэуващ икIи абдежми ехъулIэныгъэфIхэр щызэригъэгъуэтащ. А къалэн дыдэхэр иужькIэ щигъэзэщIащ Владивосток и «Луч-Энергия»-мрэ Норвегием и «Тромсе»-мрэ. Премьер-лигэм щыджэгу Тулэ и «Арсенал»-м и гъуащхьэтетхэм иджыпсту и Iэзагъ инымкIэ ядогуашэ.
Чихрадзе Александри, Кращенкэ Сергеи хуэдэу, къыщалъхуари топ джэгуным зыщыхуигъэсари Налшыкщ, Беляев Владимир и дежщ. Пэжщ, а щIалитIым илъэситху я зэхуакущ, ауэ Налшык и «Спартак»-м зы ищIащ.
Александр топ джэгуныр IэщIагъэ щыхуэхъуар Бахъсэнщ. ЕтIуанэ дивизионым зыкъыщызыгъэлъагъуэ «Автозапчасть»-м и гъуэр ихъумэу 1993 гъэм иригъэжьащ икIи, ягу ирихьри, Мэзкуу и ЦСКА-м и щIалэгъуалэ гупым ирагъэблэгъащ. АрщхьэкIэ, илъэс фIэкIа яхэмытауэ, Бахъсэн къигъэзэжащ. Абыи куэдрэ зыщрагъэIэжьакъым зэфIэкI лъагэ къызэкъуэзых щIалэщIэм - 1997 гъэм Налшык и «Спартак»-м хагъэхьащ.
Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэм ар фIы дыдэу хэзэгъат, ауэ къыкIэлъыкIуэ илъэсым топджэгум игъащIэкIэ къыхахуащ, Налшык щекIуэкIа зэIущIэхэм ящыщ зым судьям фэбжь зэрыщридзам къыхэкIыу. Апхуэдэу щыхъум щIалэ хъыжьэр я адэжьхэр къыздикIа Грузием (Куржым) Iэпхъуэжащ икIи Тбилиси и «Динамо»-м хыхьащ.
ИлъэситI дэкIа иужькIэ, Чихрадзе илэжьар хуагъэгъуащ, ди командэр зыкъомрэ щIэлъэIури. Абы Налшык и «Спартак»-м къигъэзэжри, гупым дэщIыгъуу Урысей Федерацэм футболымкIэ и премьер-лигэм хуэзышэ гъуэгум теуващ. Аращ ди командэм абы щригъэкIуэкIа япэ илъэсым и гъуащхьэтету щытар. Псоми яфIэтелъыджэ зэфIэкI налшыкдэсхэм 2006 гъэм къызэрызэкъуахам и фIыгъэ ин хэлъщ Чихрадзе Александр. АдэкIэ «Спартак-Налшыкымрэ» абырэ я гъуэгухэр зэбгъэдэкIащ.
2008 гъэм щыщIэдзауэ куржы щIалэр щыджэгуащ Владивосток и «Луч-Энергия»-м, Мэзкуу и МВД-м, Сочэ и «Жемчужина»-м, Новороссийск и «Черноморец»-м, Оренбург и «Газовик»-м. Гъуащхьэтетхэр щигъасэу итIанэ Мэзкуу и «Локомотив»-м щыIащ. Иджыпсту «Армавир»-м щолажьэ.
НэгъуэщI къэрал къикIауэ япэ дыдэу «Спартак-Налшыкым» и гъуэм дэтар серб щIалэ Радич Деянщ. 2007 гъэм и пэщIэдзэм ар ди командэм хагъэхьащ, Владикавказ и «Алания»-м нэхъапэIуэкIэ зыкъызэрыщигъэлъэгъуар ягу ирихьати.
Налшыкдэсхэм яхэту ар илъэсищкIэ джэгуащ икIи гуимыхуж зэIущIэ зыбжанэ кърихьэлIащ. Абы иужькIэ «Ростов»-м зэрыIэпхъуар гъащIэм щыIэщIэкIа щыуагъэшхуэ хъуащ - зэIущIэхэм ящыщ зым, къебгъэрыкIуэ гъуащхьауэм зыпэщIидзэри, хуабжьу удынышхуэ зэригъуэтам къыхэкIыу и жьэжьейр зэгуэудащ. Операцэ хьэлъэ мызэу ящIа иужькIэ, мазэ зыбжанэ дэкIри, и узыншагъэр зэфIэувэжащ, ауэ джэгупIэ губгъуэм афIэкIа кърагъэхьэжын дзыхь ящIакъым.
Ди гъунэгъу Осетие Ищхъэрэ-Аланием къыщалъхуа Хомич Дмитрий, адрей зыхэта командэ куэдми яхуэдэу, «Спартак-Налшыкым» зыкъыщигъэлъэгъуэну хузэфIэкIащ. Ар къыщыхъуар 2008 - 2009 гъэхэращ, Мэзкуу и «Спартак»-м бэджэнду къаритри.
Налшыкдэсхэм яхэту иригъэкIуэкIа зэIущIэ 38-м топ 42-рэ абы къыщыхудагъэкIри, 2010 гъэм Владикавказ и «Алания»-м хыхьащ икIи къэралым и кубокыр къэхьыным теухуа зэхьэзэхуэм и финалым нэсащ. Иджыпсту щоджэгу премьер-лигэм хэт «Химки»-м, ди лъахэгъухэу Мырзэ Резуан дэщIыгъуу.
Премьер-лигэм дыщыхэта илъэсхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым фIыуэ щалъэгъуахэм ящыщщ Финляндием къикIа гъуащхьэтет Фредриксон Оттэ. Апхуэдизу хъарзынэу абы «Спартак-Налшыкым» зыкъыщигъэлъэгъуати, уеблэмэ я къэралым и командэ къыхэхам ираджащ икIи джэгугъуэ зыбжанэм хагъэтащ.
2010 гъэм щыщIэдзауэ илъэсищкIэ ди гупым хэтыну зэгурыIуэныгъэ фин щIалэм иIэт. АрщхьэкIэ и кIэм нигъэсакъым, премьер-лигэм дыкъыхагъэкIри.
«Спартак-Налшыкыр» къэралым и топджэгу гуп нэхъыфIхэм къащыхэкIыжа илъэсщ 2012 гъэр. Абы щыгъуэм и гъуащхьэтету щытар Будаков Александрщ.
Магнитогорск жыжьэм къыщалъхуа щIалэр Къэбэрдей-Балъкъэрым къыщыхутат, Краснодар и «Кубань»-м къыхэкIри. Налшыкдэсхэм ядэщIыгъуу абы премьер-лигэм иужь зэIущIэ пщыкIузыр щригъэкIуэкIащ икIи топ пщыкIутху къыхудагъэкIри, япэ дивизионым кърагъэкIуэтэхащ.
КъыкIэлъыкIуа илъэситIым Шыпш Тимур зи тренер нэхъыщхьэ хъуа «Спартак-Налшыкыр» хущIэкъуащ Урысей Федерацэм и командэ нэхъыфIхэм яхыхьэжыну икIи абы пэгъунэгъу дыдэ тIэуми хъуат. АрщхьэкIэ 2013 гъэми къыкIэлъыкIуа илъэсми, зэпэщIэуэ зэIущIэхэм я хьэрхуэрэгъухэм щапэлъэщакъым. МылъкукIэ закъыщIэзыгъакъуэ «Синдика» холдингым и унафэщI Къанокъуэ Арсен КъБР-м и Iэтащхьэ къулыкъур къигъанэри, иужькIэ республикэм икIыжащ икIи ди топджэгу командэр утыкум къинащ. Арати, яфIызэтрихьа щIыхуэ къомым я зэранкIэ, зэхуащIыжыпэну Iуэхур щынэсым, «Спартак-Налшыкыр» езым и фIэфIыныгъэкIэ япэ дивизионым къыхэкIри, нэхъ лъахъшэ дыдэ гупым хыхьауэ, нобэр къыздэсым хэтщ. Ауэ абыи зыкъыщызэкъуахыну ди гъуащхьэтетхэм Iэмал ягъуэтащи, къыкIэлъыкIуэ тхыгъэм я гугъу щытщIынщ.
Илъэс пщыкIубгъукIэ Налшык и «Спартак»-м и гъуэм дэта Кращенкэ Сергей.
Куржы щIалэ хъыжьэ Чихрадзе Александр.
НэгъуэщI къэралым щыщ ди япэ гъуащхьэтет Радич Деян.
Владикавказ къыщалъхуа Хомич Дмитрий.
Финляндием и командэ къыхэхам и бжэр къызыхузэIутха Фредриксон Оттэ.
Премьер-лигэм дыкъыхэзышыжа Будаков Александр.
