НОБЭ

Хыхэм я дунейпсо махуэщ
Социальнэ лэжьакIуэм и махуэщ. 1701 гъэм Пётр Езанэм унафэ къыдигъэкIащ факъырэхэм, сымаджэхэм, жьы хъуахэм щхьэегъэзыпIэ яхуэхъун унэхэр къызэIухыным теухуауэ. Унафэм къигъэувырт зи щхьэ сэбэп хуэмыхъужыф цIыхуипщI къэс зы якIэлъыплъу а унэхэм щылэжьэн хуейуэ. Абдеж къыщежьащ цIыхухэм социальнэу защIэгъэкъуэным хуэгъэпса IэнатIэр.
Карелие Республикэм и махуэщ. 1920 гъэм къызэрагъэпэщащ иджырей республикэм лъабжьэ хуэхъуа Карелие лэжьакIуэбэ коммунэр.
1I661 гъэм Идар Темрыкъуэ и къуэрылъху Черкасский Муцал дунейм ехыжащ.
1786 гъэм дунейм щыяпэу Нью-Йорк и тыкуэнхэм морожнэ къыщIалъхьащ.
1815 гъэм Польшэм и щIыналъэр, къанэ щIагъуэ щымыIэу, Урысей империем къыхагъэхьащ.
1824 гъэм Канадэм щыщ Кашинг Ноа зэрыжьыщIэ машинэ къызэригупсысам щыхьэт техъуэ дэфтэр иратащ.
1843 гъэм Урысейм и пащтыхь Николай Езанэм и унафэкIэ Урысейм щыщIадзащ Петербургрэ Москварэ зэпызыщIэну гъущI гъуэгур ухуэн. Абы куэдрэ «Николаевскэ гъущI гъуэгу» жаIэу еджащ, иджыпсту Октябрьскэ цIэр зэрехьэ.
1869 гъэм Америкэм щыщ Макгаффи Айвз сабэщып зэрызэпкърилъхьам щыхьэт техъуэ тхылъ иратащ.
1934 гъэм Женевэ Iэ щытрадзащ СССР-м, Румынием, Польшэм я къэрал гъунапкъэхэр зэраубзыхуащ теухуа зэгурыIуэныгъэм.
1940 гъэм хэIущIыIу ящIащ нептуний элементыщIэр къызэрахутар.
1943 гъэм налшыкдэс интеллигенцэм фашистхэм я бийуэ пэкIу ирагъэкIуэкIащ.
1946 гъэм Журналистхэм я дунейпсо зэгухьэныгъэр къызэрагъэпэщащ.
1946 гъэм Инджылызым и къалащхьэ Лондон ТекIуэныгъэм и парад щекIуэкIащ, фашист Германиемрэ Япониемрэ ЕтIуанэ дунейпсо зауэм зэрыщыхагъэщIар ягъэлъапIэу.
1958 гъэм СССР-м футболымкIэ и командэ къыхэхар япэу хэтащ дунейпсо чемпионатым.
1966 гъэм СССР-м къыщызэрагъэпэщащ Тхыдэмрэ щэнхабзэмрэ я фэеплъхэр хъумэным хуэгъэпса зэгухьэныгъэр.
1988 гъэм къащтащ «СССР-м кооперацэм зыщегъэужьыным теухуауэ» законыр. Абы хьэрычэтыщIэхэр я щхьэ хуэлэжьэжыну хуит ищIырт.
1920 гъэм къалъхуащ кхъухьлъатэзехуэ Iэзэ дыдэу щыта, Совет Союзым щэнейрэ и ЛIыхъужь Кожедуб Иван.
1926 гъэм къалъхуащ «ЩIэблэщIэ гвардие» щэхурылажьэ щIалэгъуалэ партизан зэгухьэныгъэр Краснодон къыщызэзыгъэпэщахэм яхэта, абы и унафэщIу щыта, Совет Союзым и ЛIыхъужь цIэр (хэкIуэдауэ) зыфIаща Кошевой Олег.
1955 гъэм къалъхуащ КъБР-м щIыхь зиIэ и журналист, Урысей артиадэм и лауреат МахуэлI Хъаджэт.
1982 гъэм къалъхуащ Эверест къуршым тIэунейрэ дэкIа адыгэ бзылъхугъэ, КъБР-м физкультурэмрэ спортымкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ Мэз Каринэ.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 24 – 25-рэ, жэщым градус 17 - 18 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Хэдэ мэдакъуэри, хэпхъуэ IыхьэфIэщ.