Иджыри зы зэгурыIуэныгъэ

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым щIэныгъэрэ егъэджэныгъэ IуэхукIэ зэрызэдэлэжьэнум теухуа зэгурыIуэныгъэ иджыблагъэ ирищIылIащ академик Петровский Борис и цIэр зезыхьэ, Хирургие хуэIухущIэхэмкIэ Урысейпсо щIэныгъэ центрым.

КъБКъУ-м и ректорым и къалэнхэр зыгъэзашIэ, техникэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор Алътуд Юрэрэ Петровский Борис и цIэр зезыхьэ ЩIэныгъэ центрым и унафэщI, медицинэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, профессор, Урысейм ЩIэныгъэхэмкIэ и академием и член-корреспондент Котенко Константинрэ Iэ зыщIадза зэгурыIуэныгъэм ипкъ иткIэ, дяпэкIэ лъэныкъуитIыр телэжьэнущ медицинэм и IэнатIэ зэмылIэужьыгъуэхэмкIэ IэщIагъэлIхэр зэрагъэхьэзырынум, фэбжь зыгъуэта цIыху Iэпкълъэпкъыр езым и пкъыгъуэхэмкIэ еIэзэным епха щIэныгъэ лэжьыгъэхэр зэгъусэу зэрызэдрагъэкIуэкIынум, къутахуэхэмрэ зэпыудыгъэхэмрэ полимер пкъыгъуэхэмкIэ зэрызэрагъэпэщыж хирургием IэмалыщIэхэр къыщыхэлъхьэным, ныбжьышхуэ къэзыгъэщIахэм я лъыщхьэр (генетикэр) къэхутэным.

ЩIыналъэ университетымрэ ЩIэныгъэ центрымрэ зэдэлэжьэным, зэгурыIуэныгъэ зэраухылIэным щхьэусыгъуэ хуэхъуам и гугъу щищIым, Алътуд Юрэ жиIащ: «Петровский Борис и цIэр зезыхьэ ЩIэныгъэ центрыр медицинэмкIэ, пыухыкIауэ жыпIэмэ, хирургиемкIэ, къэхутэныгъэ лэжьыгъэшхуэхэр езыгъэкIуэкI щIэныгъэ IуэхущIапIэхэм язщ. Абы щызэф1ах лэжьыгъэхэм ди къэралым и мызакъуэу, дуней псом щIэупщIэ щаIэщ, иджырей медицинэм зыщызыужь технологие IэнатIэми шэщIауэ къыщагъэсэбэп. Зэзыгъэпэщыж икIи пластикэ хирургиемкIэ, лъыщхьэ къэхутэныгъэхэмрэ нэгъуэщI медицинэ IэнатIэхэмкIэ хузэфIэкIамрэ иIэ ехъулIэныгъэхэмрэ къалъыщIыхьэн щымыIэу Центрыр дэнэкIи къыщацIыхуу цIэрыIуэщ. Ди IуэхущIапIитIыр Iуэхугъуэ куэдкIэ зэлъоIэс икIи зэжьэхоуэ. ЩIэныгъэ и лъэныкъуэкIэ зыр зым щIэгъэкъуэн зэрыхуэхъуфынум шэч хэлъкъым. Методикэ и лъэныкъуэкIэ диIэ Iэмалхэмрэ технологие и лъэныкъуэкIэ Центрым бгъэдэлъ зэфIэкIхэмрэ зэхэплъхьэмэ, шэч хэлъкъым, къэхутэныгъэшхуэхэр зэрызэдедгъэкIуэкIыфынум. ДыщIызэдэлэжьэн хуейм и щапхъэ зыбжанэ къэсхьынщ.

КъБКъУ-м къатыбэу зэтелъ икIи пкъыгъуэбэу зэхэлъ технологиехэмкIэ (аддитивные технологии) куэд щIауэ Центр щолажьэ. Абы иригъэкIуэк къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэм япкъ иткIэ къыщIагъэкI полимер зэмылIэужьыгъуэхэр авиациеми, промышленностми, медицинэми, нэгъуэщI IэнатIэ куэдми къыщыбгъэсэбэп хъунущ. ИпэжыпIэкIэ жыпIэмэ, зи гугъу сщIа Центрыр зи хуэдэ щымыIэ IуэхущIапIэщ, техникэ и лъэныкъуэкIи, IэщIагъэлI и IуэхукIи, щIэныгъэкIи зыхуей хуэзауэ. Абы иригъэкIуэкI лэжьыгъэм щIэныгъэм унэтIыныгъэщIэхэр къыщызэIуихыу жыпIэмэ, щыуагъэ хъунукъым. Ар зыуэ.

ЕтIуанэрауэ, жьэпкъ-напэпкъ Iыхьэм щыщ пкъыгъуэхэр зэрызэрахъуэкI биополимер зэмылIэужьыгъуэхэр ди IэщIагъэлIхэм къыщIагъэкI, ахэр сэкъат зиIэ сабийхэм еIэзэ дохутырхэм жьэпкъ-напэпкъ хирургием шэщIауэ къыщагъэсэбэп.

Ещанэрауэ, химиемрэ биологиемкIэ институтым илъэс Iэджэ лъандэрэ щолажьэ Медицинэмрэ биологие къэхутэныгъэхэмкIэ Центр. ИлъэсипщIым нэблэгъауэ абы ди щIыналъэхэм щыпсэухэм ящыщу ныбжьышхуэ къэзыгъэщIахэм я лъыщхьэр къыщахутэу лэжьыгъэ щрагъэкIуэкI. Абы къищынэмыщIауэ, лъыщхьэхэм я зэхуэхьэсыпIэ щыIэщ, цIыхум и узыншагъэмрэ и сымэджагъэхэмрэ къызыхэкIыр кърипхутэфыну, уадэлэжьэфыну. Абы къищынэмыщIауэ, иджырей лъыщхьэ къэхутэныгъэхэмкIэ бгъэм къеуалIэ уз Iейр пасэу къызэрыпщIэн  лэжьыгъэ  Центрым ирегъэкIуэкI.

ЕплIанэрауэ, унафэ тIуащIэм щIэту Iуэхухэр зэф1эпх зэрыхъурэ, университетым щедгъэкIуэкI къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэр нэхъ щIэдгъэхуэбжьащ, унэтIыныгъэ зыбжанэм я зэпылъыпIэм щIэныгъэщIэхэр нэхъыбэу къыщытлъыхъуэ хъуащ, еджапIэм и къудамэ зыбжанэ зыхэт  проектхэр нэхъыбэ тщIащ. Псалъэм и хьэтыркIэ, хирургхэр, биофизикхэр, биохимикхэр, нэгъуэщI куэдхэри зыхэт проект зыбжанэ нобэкIэ диIэщ.

Етхуанэрауэ, ди IэщIагъэлIхэмрэ егъэджакIуэхэмрэ илъэс зыбжанэ хъуауэ ядолажьэ Швейцариемрэ Малайзиемрэ щыщ щIэныгъэлIхэм икIи узыфэ зэхуэмыдэхэм я хущхъуэгъуэр къагъуэт, ахэр зэхалъхьэ, медицинэм хэпщэнымкIэ къэралым и пащхьи жэрдэмщIакIуэ щохъу.

Еханэрауэ, КъБКъУ-р «Лэжьыпхъэхэр – 2030» къэрал программэм и проектитхум хэтщ. Абыхэм ящыщщ медицинэ проектри. Къэрал программэм ипкъ иткIэ, университетым лъэкI къимыгъанэу еджапIэ нэхъыщхьэхэм, къэхутэныгъэ зэмылIэужьыгъуэхэр езыгъэкIуэкI институтхэмрэ центрхэмрэ зэгурыIуэныгъэхрэ ярещIылIэ.

Зэрыфлъагъущи, Петровский Борис и цIэр зезыхьэ, Хирургие хуэIухущIэхэмкIэ Урысейпсо щIэныгъэ центрым дыщIыдэлэжьэн  щхьэусыгъуэр мащIэкъым, ар къэгъэнауэ дызэдэлэжьэни хуейщ, сыт щхьэкIэ жыпIэмэ зэгурыIуэныгъэм лъэныкъуитIми ди Iэмалхэр ягъэбагъуэ, щIэныгъэми-егъэджэныгъэ IэнатIэми, къэхутэныгъэ лэжьыгъэми, технологиещIэхэр къыщIэгъэкIынми зыр зым и щIэгъэкъуэн хъарзынэ мэхъу. Ди IэщIагъэлIхэм, щIэныгъэлIхэм, егъэджакIуэхэм я зэфIэкIыр зэгурыIуэныгъэм къиубыд мардэхэм фIыуэ зэрыщхьэщыкIынуми шэч хэлъкъым».

ШУРДЫМ Динэ.
Поделиться: