Зы сурэтыщIым и зэфIэкI

ЦIыху гъащIэр хьэлэмэтщ, ауэ сурэтыщIым ейр нэхъ гъэщIэгъуэныж хуэдэу къыпщохъу. Ар дэ дызэплъ дунейм нэгъуэщIынэкIэ хоплъэ, нэхъ къызэрыгуэкI дыдэ къэхъугъэми хьэлэмэт хилъагъуэу. Апхуэдэ Iэзагъ бгъэдэлъщ Къэбэрдей-Балъкъэрым и цIыхубэ сурэтыщI КIыщ Мухьэдини. 

КIыщым къиухащ Краснодар дэт Къэрал университетым и художественно-графикэ факультетыр. 1960 гъэхэм абы Урысейм и къалэ зэмылIэужьыгъуэхэм (Железноводск, Анапэ, Псыхуабэ, Дон Iус Ростов, н.) щигъэуващ абыхэм я цIыху цIэрыIуэхэм я фэеплъхэр. I973 гъэм ар хагъэхьащ СССР-м и СурэтыщIхэм я зэгухьэныгъэм. А лъэхъэнэм къыщыщIэдзауэ Мухьэдин и гъэлъэгъуэныгъэхэр щIэх-щIэхыурэ къызэрегъэпэщ.

1994 гъэм къыщыщIэдзауэ 1998 гъэ пщIондэ КIыщыр Лондон дэт Чизенхель лъэщапIэхэм щылэжьащ. Испанием 1998 гъэм Iэпхъуащ, и сурэт плъыфэбэхэмкIэ утыкушхуэхэм йохьэ, цIыхум я гукъыдэжыр къеIэт, гупсысэщIэхэм я гур къыхуегъэуш.

СурэтыщIыр и Хэкуми быдэу пыщIащ. Абы щIэх-щIэхыурэ Къэбэрдей-Балъкъэрым сурэтыщI гъуазджэм теухуа Iуэхухэр къыщызэрегъэпэщ. КIыщым и цIэкIэ Налшык къалэм къыщызэIуахащ «Арт-хоум» IуэхущIапIэр. Абдеж зэхуэсхэр, конференцхэр, гъэлъэгъуэныгъэхэр щокIуэкI. Псалъэм папщIэ, апхуэдэ зы Iуэхущ Къэбэрдей-Балъкъэр Республикэр илъэси 100 зэрырикъуам и щIыхькIэ къызэрагъэпэща зэIущIэр. Абы щытепсэлъыхьащ Кавказ Ищхъэрэм и иджырей сурэтыщIхэм я IэдакъэщIэкIхэр нэгъуэщIхэм къахэзыгъэщхьэхукIымрэнобэрей гъащIэр ахэм къызэрыхэщымрэ. Мы Iуэхум теухуауэ къэпсэлъащ Урысейм ХудожествэхэмкIэ и Академием и вице-президент Бобыкин Андрей, КIыщ Мухьэдин, «Арт-Хоум»-м и унафэщI Мосс Жаклин Дианэ.

«Мы IуэхущIапIэр къызэдгъэпэщащ си лэжьыгъэхэр, апхуэдэуи сурэт гъуазджэмрэ щэнхабзэмрэ ятеухуауэ сызэрыцIыкIурэ зэхуэсхьэс тхылъхэр хъума хъун папщIэ. Сыхуейт «Арт-хоум»-р сурэтыщIхэм, артистхэм, музыкантхэм я зэхуэсыпIэ хъуну, щэнхабзэ Iуэхухэр мыбдеж щрагъэкIуэкIыну», - жеIэ Мухьэдин.

СурэтыщIым езым и гъэлъэгъуэныгъэхэм бжыгъэкIэ я гугъу пщIымэ, 30-м щIигъунущ, Налшык, Москва, Лондон къалэхэм, Испанием и щIыпIэ зыбжанэм къыщызэригъэпэщауэ. 1980 гъэхэм къыщыщIэдзауэ КIыщым псапэ хуэщIэ гъэлъэгъуэныгъэхэр къызэрегъэпэщ. Псалъэм папщIэ, 1997 гъэм абы Лондон щригъэкIуэкIа гъэлъэгъуэныгъэм къыхэкIа мылъкур Урысейм и сабий зеиншэхэм яритащ. Налшык и Сабий унэм щIэсхэм папщIэ сурэтыщIым 2006 гъэм апхуэдэ Iуэху иригъэкIуэкIат.

КIыщ Мухьэдин къыхуагъэфэщащ ди къэралми нэгъуэщI щIыпIэхэми я саугъэт лъапIэхэр. Абыхэм яхэтщ Ленин комсомолым и саугъэтыр (I982 гъэ), Мальтэм и орденхэр (2001 гъэ, Испание), ХудожествэхэмкIэ Европей Академием хэтхэм я зэхьэзэхуищым я дыщэ медалхэр (2003 - 2004 гъ.гъ.). 2001 гъэм сурэтыщIыр хагъэхьащ Урысей Федерацэми Бельгиеми ХудожествэхэмкIэ я академиехэм.

Гъуазджэм и лэжьакIуэ куэд тетхыхьащ ди хэкуэгъу сурэтыщIым икIи, къызэрыхагъэщымкIэ, абы и лэжьыгъэхэм усэбзэ пхрышащ, къигъэлъагъуэмрэ плъыфэхэмрэ зэдокIу, «зэпсалъэм» хуэдэу.

Искусствовед Рождественская Людмилэ итхат мыпхуэдэу: «КIыщ Мухьэдин и лэжьыгъэхэм зы сурэт закъуи къыхэбгъуэтэнукъым ар зыгуэрым ейм ебгъэщхьу, уеблэмэ езым ейхэм щыщ гуэрым ебгъэпщэжу. Зытетхыхьам етIуанэу абы къытригъэзэжыркъым, абы и сурэтхэр сыт щыгъуи зэмыщхьщ. Зэман куэд дэкIауэ Iуэхугъуэ гуэрым къытригъэзэжу къэхъуми, КIыщым абы нэгъуэщI щIыкIэ, теплъэ, жыпхъэ къыхуигъуэтынущ. Гъуазджэм къызэрыхыхьэрэ апхуэдэщ мы сурэтыщIыр - модэм емылъытауэ езым и еплъыкIэрэ гупсысэрэ къытхуеIуатэ».

Мухьэдин и лэжьыгъэ нэхъ цIэрыIуэхэм ящыщщ Къэнжал зауэм теухуауэ ищIа сурэтыр. Къэбэрдейр кърым-тэтэрхэм зэрытекIуэрэ илъэс 300 щрикъум ирихьэлIэу, КIыщым апхуэдэ тыгъэ республикэм къыхуищIат.

И ныбжьыр илъэс 70 щрикъум ирихьэлIэу къыдэкIащ Мухьэдин и «Гимн красоте» тхылъыр. Абы къызэщIеубыдэр сурэтыщIым а зэманым техуэу ищIа лэжьыгъэхэр.

2014 гъэм Марбелле къалэм (Испание) КIыщым гъэлъэгъуэныгъэ щищIащ Къэбэрдей-Балъкъэрым, Урысейм, Андалусием триухуа лэжьыгъэ 50 хэту.

Мы лэжьыгъэхэр щагъэлъэгъуащ Мадрид дэт «Ел Еспасио де лас Артес» галерееми. Сурэт 25-м, абстракцэ IэмалкIэ къэIуэтауэ, сурэтыщIым нэхъыфIу илъагъу Iуэхугъуэхэр къыщигъэлъэгъуащ - ар Испанием, езыр зыщыщ лъэпкъым я хабзэхэм зэрыхущытымрэ щIыуэпсымрэ теухуат.

Европэм зи цIэр щызыгъэIуа, абы и гъусэу лъэпкъми и пщIэр зыIэт КIыщ Мухьэдин и зэфIэкIым хигъахъуэ зэпытщ. АбыкIэ абы щIэгъэкъуэнышхуэ къыхуохъу и щхьэгъусэ Жаклин. Бзылъхугъэм жиIэу зэхэтхащ: «КIыщ Мухьэдин къызэрысцIыхуам куэд къызитащ сэ. Абы и фIыгъэщ фи лъэпкъ щэнхабзэм, тхыдэм, бзэм зыщызгъэгъуэзэну Iэмал сызэриIар. ЕвропэмкIэ сыщыщыIэми псэкIэ зыхызощIэ иджыри зы плIанэпэ цIыкIу сиIэ хуэдэу - ар Къэбэрдей-Балъкъэрырщ. Адыгэ щэнхабзэр си дежкIэ хъугъуэфIыгъуэшхуэщ».