(«Налшык и «Спартак»-м и капитанхэр» тхыгъэм и кIэух Iыхьэ)
Илъэс хыщIым щIигъу гъуэгуанэ кIыхьыр пщIэрэ щIыхьрэ иIэу къезыхьэкIа «Спартак-Налшыкым» адэкIэ и гъащIэр куэдкIэ елъытащ нобэ и пашэхэм. Иджыпсту апхуэдэхэщ ди профессионал футбол клубым и унафэщI Мэшыкъуэ Аслъэн, гъуащхьэтет Щоджэн Борис, гупым и капитан Пащты Руслан сымэ.
КъызэщIегъэуIуэ икIи трегъэгушхуэ
Дызэрыт лIэщIыгъуэр къызэрихьэрэ Къэбэрдей-Балъкъэрым и футбол командэ нэхъыщхьэм быдэу пыщIауэ къокIуэкI абы и гъуащхьэхъумэныкъуэу илъэс куэдкIэ джэгуа, гупым и капитану щытауэ иджы «Спартак-Налшыкым» и унафэщI Мэшыкъуэ Аслъэн.
Дэтхэнэ зы щIалэ цIыкIуми хуэдэу, ар нэхъ дэзыхьэхар топ джэгунрати, Налшык и Сабий стадионым щIэх-щIэхыурэ къыщыщIидз хъуащ. Абы щылажьэрт тренер гъуэзэджэ Лобжанидзе Гие. Аращ зи фIыгъэр ди щIалэщIэ зыбжанэм топджэгу иным лъэужь дахэ къызэрыщагъэнар.
Сабий ныбжьым икIа иужькIэ, Мэшыкъуэ Аслъэн къэралым футболымкIэ и япэ дивизионым щыджэгу Налшык и «Спартак»-м и щIалэгъуалэ гупым 2000 гъэм ирагъэблэгъащ. Мыгувэу и зэфIэкIыр зэрылъагэр наIуэ хъуащ икIи командэ нэхъыщхьэм хагъэхьащ.
Мэшыкъуэр ящыщщ япэ дивизионым къыщыщIэдзауэ Налшык и «Спартак»-р премьер-лигэм нэзыгъэсахэм, апхуэдэ щIыкIэкIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым футболым щыдихьэххэм я дэрэжэгъуэр къэзыIэтахэм. Абы зэи щыгъупщэнукъым 2006 гъэм гъатхэпэм (мартым) и 18-р. Ар езыр хэтащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и тхыдэм хыхьа Iуэхугъуэ телъыджэм - къэралым футболымкIэ и лигэ нэхъыщхьэм зэи къэмыхъуауэ ди республикэм и командэм джэгун зэрыщригъэжьам. Шэч зыми къытрихьэртэкъым а махуэм Налшык и «Спартак» стадионым IэпэдэIупIэ зэримыIэнум. ИкIи ар гурыIуэгъуэт - куэд щIэхъуэпсырт иужькIэ щIэблэр зытепсэлъыхьыжыну Iуэхугъуэр я нэкIэ зрагъэлъэгъуну. Абыхэм куэду яхэтт Мэшыкъуэ Аслъэн и Iыхьлыхэр, благъэхэр, ныбжьэгъухэр, гъунэгъухэр.
Пэжщ, япэ зэIущIэхэм зэпеуэ гуащIэм икIи мыцIыхум и мафIэ лыгъейм ар хадзакъым, зэрыщIалэ дыдэр къалъытэри. Аслъэн япэщIыкIэ зыхищIэн хуейт къэралым и премьер-лигэм щекIуэкI бэныныгъэм и гуащIагъыр. Нэхъ иужьыIуэкIэщ ар щапэщIэувар Урысей Федерацэм къищынэмыщIауэ нэгъуэщI щIыпIэ куэдми къикIа футболист цIэрыIуэхэу Кержаков Александр, Аршавин Андрей, Лав Вагнер сымэ, адрейхэми. Адыгэ щIалэр абыхэм къазэрыпикIуэт щыIэтэкъым. Щыхьэту урикъунщ хуэм дыдэурэ Налшык и «Спартак»-м и гуп нэхъыщхьэм ирашэлIа Мэшыкъуэр хэмыту иужькIэ ар къызыщыгъэхъугъуей зэрыхъуар.
Сэрмакъ къыщалъхуауэ Кэнжэ псэупIэ иужькIэ зыхуэхъуа щIалэщIэм и Iэзагъым зэрыхигъахъуэри нэрылъагъут. ЩыхыхьагъащIэ илъэсым Налшык и «Спартак»-м премьер-лигэм щригъэкIуэкIа зэIущIэ 30-м ящыщу I4-м ар хэтамэ (нэхъыбэм зэман кIэщIкIэ), къыкIэлъыкIуэ гъэм а бжыгъэр хуэдитIым нэблагъэкIэ игъэбэгъуащ икIи 27-м нигъэсащ. Псом ящхьэращи, зыхэт гупым дзыхь къыщыхуащI икIи капитану щытыну къыщыхуагъэфащэ щыIащ. Ар дэтхэнэ зы футболистым и дежкIи щIыхьышхуэщ.
- Мэшыкъуэр пашэу щытыну къалъхуам хуэдэщ, - жиIат абы щхьэкIэ «Спартак-Налшыкым» и тренер нэхъыщхьэ Красножан Юрэ. - Аслъэн гупыр къызэщIегъэуIуэф икIи трегъэгушхуэф.
Апхуэдэ псалъэ гуапэхэр уи ныбжьыр илъэс 23-рэ фIэкIа мыхъуауэ къэблэжьыну тынштэкъым.
2007 гъэм бадзэуэгъуэм (июлым) и 22-м зэи щымыIа Iуэхугъуэ Налшык и «Спартак» стадионым къыщыхъуащ. Краснодар къикIа «Кубань»-р лIэн-къэнэну ди щIалэхэм къапэуват икIи икIуэтыну хуейтэкъым. Бжыгъэр къызэIуамыхауэ зэIущIэр и кIэм нэблагъэрт. Апхуэдэу щыхъум, адыгэ щIалэхэм зыкъызэкъуахащ икIи, Мэшыкъуэ Аслъэн Iэзэу топыр къызэрыритар къигъэсэбэпри, ДзыхьмыщI Марат къыхэжаныкIащ. А топ закъуэр ирикъуащ текIуэныгъэр зыIэрагъэхьэн папщIэ. АрщхьэкIэ псом ящхьэр икIи нэхъ лъапIэр Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэм хэту ди лъэпкъэгъу щIалэхэм япэ дыдэу премьер-лигэм топ зэрыщыдагъэкIарат. Апхуэдэ щIыкIэкIэ ДзыхьмыщIымрэ Мэшыкъуэмрэ ди республикэм и футболым и тхыдэ къулейм хыхьащ.
Езы Аслъэн премьер-лигэм япэу къыщыхэжаныкIар нэхъ иужьыIуэкIэщ (абы и къалэныр зыхъумэжыныгъэм нэхъ хуэгъэпсат). 2008 гъэм екIуэкIа зэхьэзэхуэм и пэщIэдзэ зэIущIэм, гъатхэпэм (мартым) и 14-м Къэбэрдей-Балъкъэрым и къалащхьэм щызэхэтам, «Спартак-Налшыкым» къыщригъэблэгъат ди лъахэгъу Нэхущ Руслан зи пашэ Раменскэм и «Сатурн»-р. ДжэгупIэ губгъуэм я зэныбжьэгъугъэр лъэныкъуэ щрагъэзри, Мэшыкъуэмрэ Нэхущымрэ я гупхэр ерыщу щызэпэщIэтащ. Ди щIалэхэр абы 2:1-уэ щытекIуащ икIи ехъулIэныгъэр къахуэзыхьар Аслъэн дигъэкIа топращ. Премьер-лигэм япэу къызэрыщыхэжаныкIам адрейхэри къыкIэлъыкIуащ. Псом хуэмыдэу гукъинэжщ Санкт-Петербург и «Зенит»-м худигъэкIа топыр.
ИужькIэ илъэситIкIэ Мэшыкъуэ Аслъэн Владикавказ и «Алания»-м и щIыхьыр ихъумащ, абы и капитану, щапхъэ зытрахыу щытащ. Осетие Ищхъэрэ-Аланием и командэ нэхъыщхьэм дэщIыгъуу Урысей Федерацэм футболымкIэ и кубокым и финалым 2011 гъэм нэсащ икIи «спортым и мастер» цIэ лъапIэр къыфIащащ.
ИужькIэ Астрахань и «Волгарь»-мрэ Воронеж и «Факел»-мрэ екIуу зыкъыщигъэлъэгъуащ икIи, псори зэхэплъхьэжмэ, зэIущIэ 263-м хэтарэ 16-рэ къыхэжаныкIауэ топ джэгуныр щигъэтащ. Иджыри зыкъом хузэфIэкIынут, арщхьэкIэ хуабжьу щытыкIэ гугъум ихуа «Спартак-Налшыкым» и унафэщI къулыкъур 2014 гъэм къыщыхуагъэлъагъуэм, воронеждэсхэм ярищIылIа зэгурыIуэныгъэр икъутэжри, къигъэзэжащ. «Спартак-Налшык» спортшколым и директору, Къэбэрдей-Балъкъэрым ФутболымкIэ и федерацэм и тхьэмадэу щытащ. 2019 гъэм и шыщхьэуIу (август) мазэ лъандэрэ аргуэру ди командэ нэхъыщхьэм и унафэщIщ.
И гъуэм къыщыдоукIри топыр дегъэкIыф
Гъуащхьэтетыр IэнатIэ нэхъ гугъу дыдэхэм, жэуаплыныгъэшхуэ зыпылъхэм сыт щыгъуи хабжэ. Абы и джэгукIэм къанэ щIагъуэ щымыIэу елъытащ дэтхэнэ гуп зэпэщIэтыныгъэми кърикIуэнур. Адрейхэм я щыуагъэхэр нэгъуэщIхэм ягъэзэкIуэжыфынуми, гъуащхьэтетым ейр ухэзыгъащIэщ икIи а къалэным тегушхуэр закъуэтIакъуэщ. Апхуэдэ IэнатIэ хьэлъэм, ауэ пщIэшхуэ зыхуащIым пэрытщ «Спартак-Налшыкым» и нобэрей капитан Щоджэн Борис.
Къэбэрдей-Балъкъэрым и командэ нэхъыщхьэм и фащэр абы щыщитIэгъам, ар иджыри япэ дивизионым щыджэгурт. Урысей Федерацэм и футбол командэ нэхъыфIхэм я гупым щыхэхуа 2006 гъэм щегъэжьауэ «Спартак-Налшыкым» зыщыбгъэбыдэну хуабжьу гугъуащ. Премьер-лигэм хыхьагъащIэ ди тренерхэм тегъэщIапIэ ящIар зи зэфIэкIыр зыгъэнэхуа, ауэ нэгъуэщI командэхэм лей къыщыхъуа щIалэхэрат. Хамэ къэралхэми футболист лъэрызехьэхэр къраш хъуащ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ къыкIэлъыкIуа илъэс зыбжанэм я бжэр хузэхуащIащ ди щIыпIэм къыщалъхуа икIи щагъэса щIалэщIэхэм. Ар и натIэ хъуащ Щоджэнми.
2008 гъэм Борис бэджэнду иратащ етIуанэ дивизионым щыджэгу Рыздвяный и «Кавказтрангаз-2005»-м. ИужькIэ Мейкъуапэ и «Дружба»-м, Владивосток и «Луч-Энергия»-м, Киров и «Динамо»-м къыщыхутащ. Иужьым нэхъ зыщиIэжьащ икIи къэрал псом цIэрыIуэ щыхъуащ.
…2015 гъэм Ижевск къалэм и «Зенит»-м Киров и «Динамо»-р и хьэщIэт. Джэгум зэрыщIидзэу хэгъэрейхэр къатегуплIауэ къэкIуахэр ягъэгулэзырт. ЕпщыкIуплIанэ дакъикъэр екIуэкIыу «Динамо»-м и гъуащхьэтет Щоджэн Борис «Зенит»-м и ебгъэрыкIуэныгъэ лъэщхэм ящыщ зы къызэпиудащ. Абы топыр къиубыдри, зимыIэжьэу и къару къызэрихькIэ кIуэцIыуащ. Ар апхуэдизу лъэщ икIи Iэзэ хъуати, метрищэм щIигъукIэ къемыхыжу кIуэри… хэгъэрейхэм я гъуэм дэкIащ. «Зенит»-м и гъуащхьэтет Воронин Сергей и щхьэр фIиубыдыкIыжри, и лъэр щIэхуащ. Апхуэдэ щIэщхъу нэхъапэм къызыщыщIауэ тхыдэм къыхэнэжар Яшин Лев цIэрыIуэрат. Абыи я хьэрхуэрэгъухэм я гъуащхьэтетым зэгуэрым топ къыхудигъэкIат. Пэжщ, иужькIэ, зэман дэкIри, Яшиныр Европэм щынэхъ лъэщу къалъытащ, къыщыщIам нэхъ ерыщыж ищIри. Ворониным апхуэдэ гугъапIэ иIэтэкъым.
Гъуащхьэтет Щоджэн Борис а махуэм Ижевск щыдигъэкIа топыр телъыджэ зыщымыхъуа щыIэкъым. Интернет Iэмалыр къагъэсэбэпурэ абы цIыху мелуанхэр нобэми дуней псом щоплъыж.
А гъэ дыдэм и етIуанэ Iыхьэм Борис ди къуэш Адыгейм кIуащ. Илъэситху ипэкIэ щыщыIам ар хуабжьу фIыуэ къалъэгъуат икIи Мейкъуапэ и «Дружба»-м аргуэру зыкъыщыхуигъазэм, гупым хыхьэжащ. Зэрихабзэу, Щоджэным къыдэджэгухэр игъэгушхуэрт, куэдрэ къыщригъэли къэхъурт. Мыгувэу командэм и капитану хахащ. Дэтхэнэ зым и дежкIи ар щIыхь лъагэщ, гупым зэрипашэр наIуэ ищIу.
Апхуэдэу щыт пэтми, щалъхуа щIыпIэр Щоджэн Борис зэрихъуэжын щыIэтэкъым. ИкIи, «Спартак-Налшыкыр» аргуэру къыхуей щыхъужым, къигъэзэжащ. Къигъэзэжа къудейкъым, атIэ гупыр зыгъэгуп щIалэ ахъырзэман хъужащ.
Бланэ щалъху мэкIуэж
«Спартак-Налшыкым» и капитан Щоджэн Борис 2020 - 2021 гъэхэм екIуэкI зэхьэзэхуэм щIидзэным и пэ къихуэу фэбжь игъуэтащ. Гупым и пашэр яхъуэжын хуей щыхъум, ар хуагъэфэщащ иджыблагъэ ди щIыпIэм къэзыгъэзэжа гъуащхьэхъумэныкъуэ Пащты Руслан.
Къэбэрдей-Балъкъэрым и къалащхьэм къыщалъхуа икIи топ джэгуным зыщыхуезыгъэса а щIалэм Налшык и «Мегафон-Кавказ»-м къыщыщIидзащ, республикэм и чемпионатым хэту. 2009 гъэм Мэзкуу и «Динамо»-м и футбол школ цIэрыIуэм щIэтIысхьащ икIи абы и щIалэгъуалэ гупым хэту илъэситIкIэ джэгуащ. ИтIанэ Новгород Ищхъэрэм и «Волга»-м и щIыхьыр ихъумащ. Япэ дыдэу ар къыщыхъуар 2011 гъэм фокIадэм и 21-ращ: Урысей Федерацэм футболымкIэ и кубокыр къэхьыным теухуа зэхьэзэхуэм ипкъ иткIэ Мэзкуу и «Спартак»-м къэралым и къалащхьэм и «Лужники» стадионым екIуу щыпэщIэтащ. Абы щыгъуэм зэIущIэм хухаха зэман нэхъыщхьэри къыщIагъуа сыхьэт ныкъуэри зэрытемыгъэкIуауэ, 1:1-уэ, иухащ. Апхуэдэу щыхъум метр пщыкIузым и деж щыту нэхъ лъэщыр зэхагъэкIын хуей хъуащ. Дакъикъи 120-м щIигъукIэ а зэIущIэм джэгупIэ губгъуэм ита Пащты Руслан кърагъэза дзыхьыр игъэпэжащ икIи и пенальти Iыхьэр дэгъуэу игъэзэщIащ. АрщхьэкIэ къыдэджэгухэм ящыщ зы къэдзыхэри, 5:6-уэ зыхэт гупыр къыхагъэщIащ.
А гъэ дыдэм и жэпуэгъуэм премьер-лигэм япэу зыкъыщигъэлъэгъуащ. Абы и Iуэхухэр щефIэкIуэну къыщIэкIынут, мыгувэу фэбжь хьэлъэ имыгъуэтамэ.
Зыгъэхъужыным зэман кIыхь текIуэдащ икIи и зэфIэкIым кIэригъэхуащ. Арати, Дзержинск, Курск, Саратов къалэхэм я командэхэм щыджэгуащ. 2017 гъэм Налшыки къигъэзэжащ, арщхьэкIэ Санкт-Петербург и «Динамо»-м мыгувэу ирагъэблэгъащ. АдэкIэ «Муром», Мэзкуу и «Арарат» командэхэм яхэтауэ, иджыблагъэ «Спартак-Налшыкым» къэкIуэжащ.
Дэнэ щIыпIэ щыджэгуами, Пащты Руслан Iэзэу, къикIуэт зымыщIэу зыкъигъэлъэгъуащ. Аращ «Спартак-Налшыкым» и вице-капитану щIыхахари, ди гугъэфIхэр абы хуэдэхэм щIетпхри.
«Спартак-Налшык» профессионал футбол клубым и унафэщI Мэшыкъуэ Аслъэн.
Мэшыкъуэмрэ Нэхущымрэ сыт щыгъуи зыхуэгуапэщ.
Пащты Руслан хьэщIэхэр кърегъэблагъэ.
Гупым и пашэ Щоджэн Борис.
