Путин Владимиррэ Байден Джозефрэ зэпсэлъащ
Дунейм щынэхъ лъэщ къэралхэм ящыщщ Урысей Федерацэмрэ Америкэм и Штат Зэгуэтхэмрэ - абы шэч къыщIытепхьэн щхьэусыгъуи щыIэкъым. АтIэ а лъэщагъыр зэпымыууэ ягъэлъэгъуэн хуейуэ къызэралъытэр армырауэ пIэрэ а тIур щызэфIыр мащIэрэ щызэпэщIэтыр нэхъыбэу къыщIэгъуэгурыкIуэр, лIыфIыгъуэ зэримыгъахуэ жыхуаIэм хуэдэу, зым и ехъулIэныгъэхэр адрейм ирифыгъулIэ хуэдэ?
И фейдэ зыхэлъым дэтхэнэри зэрыхущIэкъунур, хущIэкъуни зэрыхуейр гурыIуэгъуэщ, ауэ ущIызэгурыIуэ хъуну Iуэхухэм ущызэпэщIэтыныр, нэхъ щабэIуэу жыпIэнумэ, зэрымыгубзыгъагъэр наIуэщ.
Псом хуэмыдэу иужьрей илъэс зыбжанэм къэралитIыр хуабжьу зэпикIуэтащ сыт и лъэныкъуэкIи. Уеблэмэ, сыт хуэдэ зэныкъуэкъури зэфIэхыным хуэгъэпса дипломатие Iэмалым и мыхьэнэри лъэныкъуэ еза хуэдэу хъуащ, къэралитIым я зэпэщIэтыныгъэр зауэм хуэкIуэным цIыхухэр щытегузэвыхьи щыIэу. Мы гъэм и щIышылэм и 20-м къыщыщIэдзауэ Америкэм и президент Байден Джозеф а къулыкъум зэрытеувэри ди къэралитIым я зэхущытыкIэхэр ефIэкIуауэ пхужыIэнукъым, ахэр нэхъыкIэ зэрыхъуар нэрылъагъущи. Уеблэмэ, Байден Урысейм къыхуэдалъэ зэпытщ, Путин Владимир щхьэкIи гуемыIу псалъэхэр адэ-мыдэкIэ щызэбгрегъэх.
А псом яужькIэ цIыхухэм ягъэщIэгъуащ дунейм и хъыбарегъащIэ IуэхущIапIэхэм мэлыжьыхьым и I3-м зэбграха хъыбарыр – Байден Джозеф Путин Владимир телефонкIэ зыкъыпищIэри, президентхэр зэпсэлъащ. Байден жиIащ Путиным IущIэну зэрыхуейр. Апхуэдэуи унафэщIитIым я гугъу ящIащ дуней псом дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ Iуэхухэм, абыхэм IэщэкIэ зызэщIэузэдэныр къызэтегъэувыIэнри яхэту.
США-м и президентым къыхигъэщащ Урысей Федерацэмрэ Америкэмрэ зэгурыIуэу, зызэхащIыкIыу зэдекIуэкIыным зэрителъхьэр. Апхуэдэуи абы къыхигъэщащ Украинэм и гъунапкъэхэм къыщекIуэкIхэм зэрытегузэвыхьыр икIи Путиныр къыхуриджащ щытыкIэр зэтеуIэфIэжыным хэлIыфIыхьыну. Абы тригъэчыныхьу къыхигъэщащ Украинэр зыми и унафэ щIэмыт къэралу къызэрилъытэр, абы и Iуэхухэм зыгуэр хэIэбэуи зэрамыдэнур.
Байден къыхилъхьащ мазэ гъунэгъухэм зэIущIэшхуэ, США-ми УФ-ми мыхъуу, нэгъуэщI къэрал гуэрым щрагъэкIуэкIыну. Унэ Хужьым зэрыщыжаIамкIэ, а зэIущIэр гъэмахуэм трагъэхуэну къыщIэкIынущ.
Дауи, а зэIущIэр екIуэкIми, къэралхэр щIызэгурымыIуэ Iуэхухэр нэхъ мащIэ хъуну шэсыпIэ уихьэфынукъым. Дуней псом щынэхъ цIэрыIуэ политологхэри а Iуэху еплъыкIэрщ зытетыр – зы къэралыр адрейм жыIэщIэ хуэхъуным ущыгугъыныр щхьэгъэпцIэжу къалъытэ.
Зыщагъэпсэхуну нэхъыфI щIыпIэхэр хуагъэлъагъуэ
Тыркум и гъунапкъэхэр зэрызэхуащIыр икъукIэ ягу ирихьакъым абы зыгъэпсэхуакIуэ кIуэну тезыухуахэм. Иджы абыхэм къалъыхъуэн хуей хъунущ я нэгу зыщрагъэужьыну щIыпIэхэр.
Урысейм хамэ къэрал IуэхухэмкIэ и министр Лавров Сергей къызэрилъытэмкIэ, мыгувэу къызэIуахыжынущ илъэс кIуам пандемием и зэранкIэ зэхуащIауэ щыта кхъухьлъатэ линэхэм щыщ куэд. «Ростуризм» IуэхущIапIэм зыплъыхьакIуэхэр зыхэдэ хъуну къэралхэр яхуегъэлъагъуэ. Къапщтэмэ, нэхъыфIу къалъытэхэм ящыщщ Мысырыр. Абы кIэлъокIуэ Хьэрып Эмират Зэхэтхэмрэ Кипрымрэ. ЦIыхухэр дэзыхьэхын куэд щалъагъуну, тыншу зыщагъэпсэхуфыну къалъытэхэм хабжэ Черногориемрэ Хорватиемрэ, ауэ ахэр Европэ зэгухьэныгъэм и нэIэ щIэт хуэдэу щытщи, хьэщIэхэр ирагъэблагъэ щыхъунур щаубзыхукIэ, абыи зыдамыгъэшу хъунукъым. Я зыгъэпсэхупIэхэр накъыгъэм къызэIуахыжыну щогугъ Алыджымрэ Болгариемрэ. ЗэкIэ абыхэми унафэ пыухыкIа къащтакъым гъэмахуэ зыгъэпсэхугъуэ лъэхъэнэм теухуауэ.
Нэхъ шынагъуэншэу ди цIыхухэм зыщагъэпсэхуфынухэм хагъэхьащ Мальдивхэр, Сейшелхэр, Шри-Ланкар. Абыхэм УФ-м пыщIэныгъэфIхэр яхуиIэщ, хытIыгухэм ди къэралым уикIыу занщIэу лъэтэфынущ, зыщIыпIи ущемытIысэхыу. Эпидемиологие щытыкIэри абыхэм щытэмэмщ.
Нобэ
♦Макъым и дунейпсо махуэщ
♦Циркым и дунейпсо махуэщ.
♦Армением и полицэм и лэжьакIуэм и махуэщ
♦2001 гъэм а къэралым къыщащтащ «Полицэм и IуэхукIэ» законыр.
♦Болгарием щагъэлъапIэ я япэ Конституцэмрэ юристымрэ я махуэхэр. Я конституцэр 1879 гъэм къэралым и Япэ цIыхубэ зэхуэсышхуэм къыщащтауэ щытащ.
♦1722 гъэм Пётр Езанэм унафэ къыдигъэкIащ тенджызым тетыным хуегъэджэным теухуа еджапIэхэр, езы къэралым и цIыхухэм фIэкIа щIамыгъэтIысхьэу, къызэIухыным теухуауэ.
♦1905 гъэм Урысейм и япэ профсоюзыр - печатым и лэжьакIуэхэм ейр - къызэрагъэпэщащ.
♦1920 гъэм цIыхубэ милицэм и Налшык управленэр къызэрагъэпэщащ.
♦1934 гъэм СССР-м и ГъэзэщIакIуэ комитет нэхъыщхьэм и унафэкIэ ягъэуващ «Совет Союзым и ЛIыхъужь» цIэ лъапIэр. Ар япэ дыдэу, 1934 гъэм мэлыжьыхьым и 20-м, зыфIащар «Челюскин» кхъухьым исахэр мылым къытезыхыжа кхъухьлъатэзехуэхэу Ляпидевский Анатолий, Леваневский Сигизмунд, Молоков Василий, Каманин Николай, Слепнёв Маврикий, Водопьянов Михаил, Доронин Иван сымэщ.
♦1945 гъэм советыдзэхэр Германием и къалащхьэ Берлин ебгъэрыкIуэу хуежьащ.
♦1955 гъэм «Нева» журналым и япэ номерыр къыдэкIащ.
♦2006 гъэм Иркутскэ областымрэ Усть-Ордынскэ Бурятскэ автономнэ округымрэ референдум щекIуэкIащ ахэр зэгуэгъэхьэным теухуауэ. ЩIыналъэхэм щыпсэухэм я процент 90-р и телъхьэ хъуащ УФ-м субъектыщIэ - Иркутскэ область - къыщыунэхуным.
♦1823 гъэм къалъхуащ нэмыцэ математик цIэрыIуэ Эйзенштейн Фердинанд.
♦1844 гъэм къалъхуащ франджы тхакIуэ, усакIуэ, литературэ критик, Нобель и саугъэтыр зрата Франс Анатоль.
♦1889 гъэм къалъхуащ Инджылызымрэ Америкэмрэ я актёр, сценарист, композитор, режиссёр Чаплин Чарли.
♦1912 гъэм къалъхуащ совет актёр, СССР-м и цIыхубэ артист Самойлов Евгений.
♦1941 гъэм къалъхуащ актёр, кинорежиссёр, сценарийхэр зытх, РСФСР-м и цIыхубэ артист Никоненкэ Сергей.
♦1971 гъэм къалъхуащ нэмыцэ биатлонист, Олимп Джэгухэм плIэнейрэ я чемпион хъуа Фишер Свен.
♦1978 гъэм къалъхуащ урысей актёр, теленэтынхэр езыгъэкIуэкI, продюсер Ургант Иван.
Дунейм и щытыкIэнур
«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 17 - 19, жэщым градуси 9 - 10 щыхъунущ.
Лъэпкъ Iущыгъэ:
Пхуэмыдэ пэшэгъум мыгъуэ уохъулIэ.
