Сабийр балигъыпIэ иувэху къэзылъхуа и адэ-анэм епхащ сыт и лъэныкъуэкIи. Языныкъуэ адэ-анэхэм тынш дыдэу быным и жагъуэ ящIыф, и гур ираудыф, йопцIыжыф, ди жагъуэ зэрыхъунщи. Сабийм иджыри дунейри гъащIэри ицIыхуркъым, ицIыхур къэзылъхуа, зыпI цIыхухэращи, ахэр яфIэдуней псощ. Мы тхыгъэр теухуащ зи дунейр къызытещэща сабийхэм я адэ-анэ цIэрыIуэхэм.
Руссо Жан Жак
Сабий пIыным гугъуехьу пыщIар къилъытэри, философ Руссо Жан Жак бын дапщэ имыгъуэтами, псори зеиншэхэм я унэм иритмэ нэхъыфIу къибжащ. Пэжщ, философыр хуэмыщIауэ псэут, и бын псори хуэпIынутэкъым икIи хуэгъэшхэнутэкъым, къищынэмыщIауэ, езыр тхэным къыдэхуэртэкъым, ар игъэнэхъапэрти, цIыкIухэр зэран къыхуэхъуу жиIэрт. Апхуэдэу, лIы цIэрыIуэм и щIыб яхуигъэзащ и бынитхум! Абы жиIэрт и бынхэр мэкъумэшыщIэ хъуну зэрыщIэхъуэпсыр: хьэуа къабзэм хэту, лэжьыгъэ щхьэпэм пэрыту, цIыхухэм сэбэп яхуэхъуу. А зэман хьэлъэм цIыхухэм я шхын ягъуэтыртэкъым, сабий унэхэми куэд дэIэпыкъуфыртэкъыми, цIыкIухэм я нэхъыбэр уз зэрыцIалэмрэ мэжалIэмрэ ихьыжырт. Руссо и бынитхуми аращ къащыщIар – зеиншэхэм я унэм щылIэжащ, адэ-анэм я хуэбагъэр ямыгъэунэхуауэ, гуапэу я щхьэфэ зы цIыхум Iэ димылъауэ. Ауэ, езы Жан Жак и тхыгъэ куэд дунейм къытехьащ сабийр зэрыгъэсапхъэм, зэрапIым теухуауэ икIи гъэсакIуэ, узэщIакIуэ телъыджэу тхыдэм къыхэнащ…
Лорд Байрон
Лорд Байрон щIигъэлъхуа цIыхубзым зауэ-банэкIэ къытрихащ илъэсиплI ирикъуа и пхъур. Куэдрэ адэу щытыфакъым ар - хъыджэбз цIыкIур кIэщI дыдэу иужэгъури, члисэм иритащ. «Шыдым хуэдэу ерыщщ, иримыкъужуи машхэ!», - итхыгъат абы и бын закъуэм щхьэкIэ.
Уи нэгу къыпхущIэгъыхьэркъым Байрон и уардэунэр зи инагъым а сабийр абы зэран зэрыхуэхъуфар, ауэ псэупIэ къримыту жиIэрт. Члисэм и блын щIыIэхэмрэ пэш кIыфIхэмрэ уз хэзыха сабийр Iей хъурт. «Абы сытым дежи и фэр пыкIат, езыр щэху дыдэт, щэныфIэт, гъэсэныгъэ дахэ хэлът», - апхуэдэущ хъыджэбз цIыкIур цIыхухэм ягу къызэринар. Сабийм зигу щIэуз щихъ бзылъхугъэхэм уэркъым хуатхащ члисэм къакIуэу и быным щIэупщIэну, бгъэдэсыну къелъэIуу. «Члисэм и унафэщIхэр си мылъкумкIэ къеплъэкIыу, зыгуэркIэ къысщыгугъыу аращ. СыкIуэнукъым!», - жиIэри, идакъым цIыхухъум. Илъэситху фIэкI мыхъуауэ дунейм ехыжащ Байрон и пхъур.
Цветаевэ Маринэ
УсакIуэ цIэрыIуэ Цветаевэ Маринэ и бынхэри итауэ щытащ къэралыр гъаблэм щиубыдым, икIи ар сабийхэм зэраанэр жамыIэну унафэ ищIат. «Зеиншэу, адэ-анэншэу яжефIи зэфIэкIащ!», - жиIэри. Зэман кIэщI дыдэкIэ дунейм ехыжащ быным я нэхъыщIэ Иринэ. Цветаевэр и пхъур щыщIалъхьэжым кIуакъым, ауэ абы теухуауэ усэ гууз итхауэ жаIэ. Сабийхэм я Iуэху зыIутыр езы усакIуэм и нэкIэ илъэгъуат – быф анэ хуэдэу зэ закъуэ кIэлъыкIуат и бынхэр илъагъуну. ИужьыIуэкIэ абы къищтэжащ ипхъу нэхъыжьыр.
Эйнштейн Альберт
Серб пщащэ Марич Милевэрэ Эйнштейн Альбертрэ я нэчыхьыр ирамыгъэтх щIыкIэ къащIэхъуа хъыджэбз цIыкIум Лизераль фIащат. Эйнштейн щIэныгъэлI цIэрыIуэ хъуным куэд иIэт иджыри, тхьэмыщкIэт. Арати, и хэкум щызэфIэкIмэ нэхъ къищтэу Сербием кIуэжа и щIасэр къигъэдэIуащ сабийр иту къигъэзэжыну. Альберт зэрыжиIам тету, Милевэ сабийр итащ. Лизераль гъащIэшхуэ имыIэу къыщIэкIащ, куэд дэмыкIыу ар ихьыжащ уз зэрыцIалэ гуэрым. Эйнштейн и пхъур зэи илъэгъуакъым, ар зэраIари илъэс куэдкIэ ибзыщIащ.
ЦIыхум къикIуа гъуэгуанэр бгъэунэхуу ухуеймэ и вакъэм иувэ жаIэ… Зи гугъу тщIа цIыхухэм яшэчами, зыхэпсэукIами, я быныр ятын хуей щIэхъуам я щхьэусыгъуэ дыдэми, я гум щыщIа псоми дыщыгъуазэкъым, жаIар жытIэж мыхъумэ. Арами, Хэку зауэшхуэр екIуэкIыхуи, ар зэфIэкIа нэужьи ди анэшхуэхэм я анэхэр зыIута гугъуехьым и хъыбар зэхэтхыжауэ дощIэ. АтIэ, абыхэм я бынхэр щапIыфакIэ, я щIыб ипхауэ къыздрахьэкIыу гугъуехьымрэ ажалымрэ къыщыIэщIахыфакIэ, сыт мобыхэм зэран яхуэхъуар? Ахэр нэхъ гугъуехьышхуэ хэта, я IэнатIэр нэхъ хьэлъэт? Хьэмэрэ, усэ тхыным дауэ зэран зэрыхуэхъуфынур шэджагъуэ жей зыщI сабийр? ЩыIэу къыщIэкIынщ сабийм нэхърэ зи щхьэр зыгъэнэхъапэ адэ-анэхэр. НэгъуэщIу къыбгурыIуэну гугъущ…
Киреевэ Анастасие.
