Жэнэтбзу

Iуэтэж

Илъэсым щIигъукIэ сымаджэщым щIэлъауэ Лейла цIыкIу къыщIашыжащи, и шыпхъу нэхъыжь Мадинэ мы дуней гуфIэгъуэр иIэщ. ЦIыкIуми инми яхуэмыувыIэжу, и IитIыр бгъэ дамэу шэщIауэ, и шыпхъур къелъэтыхь, ари щIэвууэжу. Ар абы сыт хуэдэу хуэзэшрэт мор сымаджэщым щыщIэлъым, и анэми зэзэмызэххэ фIэкIа здишэртэкъым. Дауи здишэнт, здишамэ, къыхущIэкIыжыртэкъым. И шыпхъу цIыкIум зришэкIырти, зичэтхъэжу гъырт, дохутырхэри щIэлъхэри зэхуигъэжэсу. Иджы и гур псэхужащ, и шыпхъум доджэгури щысщ. Абы сабий хьэпшыпу къыхуащэхуам хуэдиз Мадинэ зэи илъэгъуауэ ищIэжыркъым. Зэ зыр хуеший, зэ адрейр, езы цIыкIуми къыхихынур къыхуэщIэркъым, и щхьэр хэунэзыхьащи. И анэри ахэр зыщIэс пэшымкIэ щIэх-щIэхыурэ къоплъэ.

- Мадинэ! Лейла куэдрэ бгъэджэгуи зэгуэбгъэпи хъунукъым, абы дохутырым къыжриIащ нэхъыбэрэ пIэм хэлъын хуейуэ. Ар дапщэрэ ныбжесIэну?!

- Мамэ, кхъыIэ, тIэкIунитIэрэ дыгъэджэгуж. ИтIанэ тIури зэгъусэу дыгъуэлъыжынщ. Сэ абы и лъэпагъымкIэ сыкъэгъуэлъынщ. Зэгуэзгъэпынкъым. ХъунIэ, мамэ?

И анэми, «хъунщ» жиIэурэ щIокIыжри, и Iуэху пэроувэж.

Дохутырхэм къыжраIат абы къыхуащIэфыну псори къыхуащIэри къратыжауэ, арщхьэкIэ Лейла зы махуэм нэхърэ къыкIэлъыкIуэм нэхъ Iей хъурт, зэрыцIыкIум нэхърэ нэхъ цIыкIуж хъуат. Иджы абы и фэр бжьыхьэ жэп гуащIэм зи псыр щIихуа пщIащэу гъуэжьт. ТхыцIэкIэ телъурэ ешмэ, зыгуэр дэIэпыкъуурэ щхьэгъубжащхьэм трагъэтIысхьэрти, блэкIхэм еплъу тест. Куэдри яхутесыртэкъым апхуэдэу, къарууншэ хъуа цIыкIур щIэх дыдэу къэлъаIуэрт пIэм яхьыжыну. Куэдри екIуэкIакъым апхуэдэу. Зы пщыхьэщхьэ гуэрым къызэIыхьэщ аби, хьэблэр зэхуигъэжэсащ. Дохутыри къраджащ, арщхьэкIэ къахуегъэлакъым.

А жэщым Мадинэ жейм езэгъакъым. Гъунэгъухэми, и анэ-адэми яхуэмыгъэувыIэжу гъырт, и шыпхъу цIыкIур зэримыIэжыр апхуэдизкIэ игу щIыхьати. Щыдахым щыгъуи гъыурэ и гур къекIуэри, дохутыр къраджэн хуей хъуащ. Иджы Мадинэ Iэджэрэ къыхуохуэ жэщхэм къызэфIэтIысхьэжурэ щыгъ. И анэри, ар зэригъэудэIужыным хэту, жэщхэм къэтэджыжурэ йодэхащIэ:

- Си хъыджэбз нэху цIыкIу, сыт ущIэгъыр? Уи шыпхъу нэхъыщIэ цIыкIур пщIыхьэпIэу плъагъуу, укъэушу умыгъуэтыжауэ ара? Ар жэнэтым щыIэщ, Алыхьым жиIэмэ, жэнэтбзу цIыкIу хъунурэ къытхуэлъэтэжынущ. Плъагъунщ ар уи щхьэгъубжащхьэм къытемытIысхьэжмэ, сыгъашхэ жиIэу. Уэри ар бгъэшхэнщ. ИтIанэ дэнэ укIуэми накIуэу ежьэжынущ…

Мадинэ и анэм къыжриIахэр и фIэщ мыхъуу къэнакъым. Ауэ щIэх-щIэхыурэ елъэIурт «Лейла къыщылъэтэжыну махуэр къызжеIэ», – жиIэурэ. Анэми ар зыщхьэщигъэкIырт, пIалъэ гуэрхэр къыхуигъэлъагъуэурэ.

Мадинэ и анэм жэнэтбзум и гугъу къызэрыхуищIрэ зы пщэдджыжь къигъанэртэкъым дэкIын япэ щIакхъуэ щыкъуей тIэкIу щхьэгъубжащхьэм тримылъхьэу, си шыпхъу цIыкIур жэнэтбзу хъуауэ къэлъэтэжрэ и шхын имыгъуэтмэ, зигъэгусэу лъэтэжрэ къимыгъэзэжыххэмэ, жиIэрти. Школым къикIыжрэ щхьэгъубжащхьэм еплъмэ трилъхьам щыщу зыри телъыжтэкъым. Щхьэгъубжэм деж къыщыт жыгми зы бзу тестэкъым. Абдеж нэщхъей къэхъурти, ар унэм хуэм дыдэурэ щIыхьэжырт, зыгуэрым и жагъуэ къищIа нэхъей.

Зы пщэдджыжь гуэрым, и зыгъэпсэхугъуэ махуэу ирегъэхьэлIэ Мадини, щхьэгъубжащхьэм щIакхъуэ щыкъуей трелъхьэри мэтIысыж, махуэ къэс трилъхьэр зышхыр къищIэну. Куэдрэ пэплъакъым – зы жэнэтбзу цIыкIу къэтIысщ аби, щIакхъуэ щыкъуейхэр трищыпыкIыу хуежьащ. КъэгуфIэщауэ хъыджэбз цIыкIур пэшым щIожри, и анэм йоджэ. КъыщыщIишэм хуэм дыдэурэ щIыхьэнуи йолъэIу, имыгъэщтэн щхьэкIэ. Уэ жыпIахэр пэж хъуащ жыхуиIэу, и анэм и IэплIэм зрешытIэ, бзу цIыкIум дежкIэ плъэурэ.

Арати, жэнэтбзу цIыкIур къеуэсащ Мадинэ, ириту хъуари ещып. И пэгун плъыжь цIыкIур къищтэу псыхьэ щыкIуэм дежи абы жэнэтбзу цIыкIур щхьэщытщ, къыщыкIуэжми апхуэдэщ.

Адрей къыкIэлъыкIуэ зыгъэпсэхугъуэ махуэм мэракIуэхьэ макIуэ Мадинэ, зыми зыри яжримыIэу. ЗдэкIуэнур жыжьэтэкъым, псы цIыкIум узэрызэпрыкIыу я къуажэбгъум деж щылъ губгъуэшхуэрт. Абы щыкIуэми пщэдджыжьым игъэшха жэнэтбзу цIыкIур Мадинэ и ужь имыувэу къэнакъым. Удз нэхъ лъагэхэм къытетIысхьэурэ бзуубзэкIэ зыгуэрхэр къыжреIэ, абы щыгуфIыкIыурэ, езыми мэракIуэ къещып. ИтIанэ, бзум зэуэ зеIэтри ипэмкIэ къотIыс, и кIэ цIыкIур къыхуегъэджэгу. Мадинэ абыкIэ кIуэмэ, мэракIуэ нэхъыбэу къегъуэт, къигъуэтхэри нэхъ пIащэщ. ЩIэх дыдэуи Мадинэ и пэгуным из хъуащ. КъэкIуэжыну къожьэжри, жэнэтбзу цIыкIур къэкIуэжыркъым, и бзэрэбзэныр нэхъ ин ищIауэ, мэз лъэныкъуэмкIэ мэлъатэ, къотIысыж, мэлъатэ, къотIысыж. Мадини хуейтэкъым и «шыпхъу цIыкIур» къигъанэу кIуэжыну. Щытщ, ищIэнур имыщIэу, увыжауэ бзум еплъу. Бзуми и кIэр къыхуегъэджэгу, къобзэрабзэ, аргуэруи мэз лъэныкъуэмкIэ лъатэ хуэдэу зещI, къотIысыж. Мадинэ и щхьэм гупсысэ Iэджи щызэблож. ИтIанэ игу къокI: «Мыр къыздилъэтыкIыжа жэнэтыр сигъэлъагъуну сриджэу къыщIэкIынщ, щхьэ сымыкIуэрэ?» – жи. Ар здэлъатэ лъэныкъуэмкIэ еунэтI.

МакIуэри-макIуэ, макIуэри-макIуэ. Жэнэтбзу цIыкIум и ужьым иту кIуэурэ щешым, япэ зыхуэза жыгым и щIагъым щIэтIысхьащ, арыххэуи Iурихащ.

 МыдэкIэ и анэ-адэм къажыхь, я пхъум лъыхъуэу. Хьэблэр щIащыкIыу щамыгъуэтым, шууищ ирагъэжьащ губгъуэмрэ мэзымрэ щIащыкIыну.

Пшапэ зэхэуэгъуэ хъуауэ, мэзым пхъэгъэсын къизыш я гъунэгъу лIыжьым къелъагъу гъуэгубгъум пэмыжыжьэу щыт жыгым хъыджэбз цIыкIу жейуэ щIэлъу. Бгъэдыхьэрэ еплъмэ – Мадинэщ.

- Мыбы нэс щхьэ укъэкIуа, си хъыджэбз цIыкIу? - жеIэри зэрыжейбащхъуэу къещтэри, пхъэ гъурым и щIыIум тридза шыудз цIынэм хегъэгъуалъхьэ, и мэракIуэ пэгунри пхъэ кIапэм фIедзэ. Къызыдыхьэж хьэблэр щызэрызехьэкIэ, лIыжьым къищIэнтэкъэ ахэр зылъыхъуэр? ЦIыхухъуи цIыхубзи къыбгъэдыхьэурэ къоупщI:

- Мадинэ цIыкIу щыплъэгъуагъэххи а укъыздикIыжамкIэ?

 - Слъэгъуакъым, – жи лIыжьым.

Мадинэ и адэр къыбгъэдохьэ, ауэ абыи жриIэркъым зыри. АрщхьэкIэ ар фIэгуэныхь мэхъури, и тхьэкIумэм йохъуцацэ:

- Сыпхуэхэшэнщ!

- Иджыпсту, сэри зэхэсхыу, къыббгъэдыхьауэ хъуам слъэгъуакъым яжепIащ. Иджы сыпхуэхэшэнщ жыбоIэ, ар дауэ къызэрыбгурыIуэнур?

- Мис а зэрыжысIа дыдэм хуэдэу. Сыпхуэхэшэнщ, бжесIащи, сыпхуэхэшэнщ. КIуэи зы гъэлъэхъу къашэ.

- Гъэлъэхъур Iуэхукъым, си пхъур къэпшэжынумэ.

- Къэсшэжауэ бжы. КIуэи мо си пхъэгум теубгъуа кIагуэжьым и щIагъым щIэплъэт.

Ар и къэгъуэтыжыкIэу Мадинэ къагъуэтыжащ. Ауэ нобэр къыздэсым зыми ищIэркъым жэнэтбзу хъуа и шыпхъу цIыкIур здэлъэтэжа жэнэтым кIуэну Мадинэ ежьауэ зэрыщытар.