ЗауэлI мини 7-м я щхьэр ­ща­гъэтIылъащ

Инарыкъуей джабэхэм  Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм  щекIуэкIа зэпэщIэувэныгъэ гуащIэм и щыхьэтщ абы нобэхэми къыщагъуэтыж  Iэщэ-фащэр, сэлэтхэм я къупщхьэлъапщхьэхэр,  джабэм иIэ щIытI  бжыгъэншэхэр, цIыхухэм я гум къина хъыбар  гуузхэр.   

1942 гъэм Кавказ Ищхъэрэм и щIы дагъэ къыщIэхупIэхэр ирамыгъэубыду 317-нэ фочауэ дивизэр махуищэм щIигъукIэ япэ­щIэтащ нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэм. ЗауэлI мини 7-м я щхьэр ­ща­гъэтIылъащ абдеж. «Инарыкъуей ща­гъеяр къыщалъхуахэм я закъуэкъым»,-жаIэрейщ къуажэдэсхэм.    Хэку лъагъуныгъэм и гуащIагъымрэ абы и уасэмрэ къуа­жэдэс ныбжьыщIэхэм хьэкъ тщы­зы­щIыр мащIэтэкъым. Апхуэдэт зауэм къыщIэна хьэпшыпхэмкIэ къулей музейр, зауэм и фэеплъ обелискыр, зауэр зи нэгу щIэкIахэр хэту къызэрагъэпэщ зэIущIэхэр. Зауэм теухуауэ нэхъыжьхэм я хъыбар  мащIи  зэхэдмыхарэ! ЛъынэкIэ къитхъа хъыбархэм  мащIэрэ ди нэпс кърамыгъэкIуарэ, дауэ къемыкIуэнрэт,   хъыбарыр жызыIэж    нэхъыжьым и нитIым нэпсыр щIэзу мамырыгъэ гъащIэм укъыщыхуриджэкIэ.

СССР-м и цIыхубэ артист Этуш Владимири щызэуат ди щIыпIэм. ИужькIэ абы мызэ-мытIэу ди щIыналъэм къытригъэзат икIи хуэфащэ дыдэу фIащат «Тэрч къалэ щIыхь зиIэ и цIыху» цIэ лъапIэр.

Инарыкъуей щыщу Хэку зауэшхуэм цIыхуи 199-рэ кIуати, 151-р хэкIуэдащ, я унагъуэ къэзыгъэзэжар 48-рэщ. Абы­хэм псоми орденхэмрэ медалхэмрэ къратащ, «Германием зэрытекIуам ­папщIэ» медалри хэту. ЦIыхуитхур офицеру фронт зэмылIэужьыгъуэхэм Iутащ.

I942 гъэм Курп и ­щыгухэм щекIуэкIа зауэ гуащIэхэр къуажэдэсхэм тIэунейуэ къажьэ­хэуащ. Инарыкъуейдэсхэм я унэхэри псэуалъэхэри зэрызэхакъутам ищIы­IужкIэ, цIыху куэди хэкIуэдат.

Къуажэдэсхэм къэралым къызэрымыкIуэу зы­щIагъэкъуащ. Дзэ Плъы­жьым папщIэ абыхэм  ахъшэ, хьэпшып, ерыскъы,   сом мелуаних хуэзэ ­хуагъэхьащ. Къуажэр цIыкIуми, абы хузэфIэкI хилъхьащ ТекIуэныгъэр къагъэблэгъэным. Зэкъуэт и Iуэху йофIа­кIуэ!

Къуажэм дэс цIыхухъухэр зауэм даша иужькIэ, щхьэусыгъуэ зэмы­лIэужьыгъуэкIэ къэна е къагъэна цIы­хухъу­хэм я гъусэу бзылъхугъэхэмрэ зи Iэпкълъэпкъыр зэмыпцIа сабийхэмрэ мэкъумэш IэнатIэм жыджэру пэры­хьащ. А лэжьыгъэ хьэлъэм пэщIэтахэм   ящыщу я цIэ къыхэгъэщыпхъэщ Щомахуэхэ Хьэбалэ, МтIи, Лулэ сымэ, Дукъуэ БтIухъуэ, ПIэнагуэ Амырхъан, нэгъуэщIхэми. Абыхэм тракторхэмрэ комбайнхэмрэ зэрахуэрти, жэщ махуэ ямыIэу губгъуэм итащ. Инарыкъуейм щыщу а лъэхъэнэм япэу тракторым  тетIысхьа бзылъхугъэхэм ящыщщ  Хьэщэ ФатIимэт, Кыл Хъаний, Уэрсейхэ Хъармихъэрэ Люшэрэ, Албэрды ­Хъатхъан сымэ. Абыхэм я фIыгъэкIэ I94I гъэм къэралым центнер мин I9-м ­щIигъу гъавэрэ лыхэкIрэ иратащ. Къы­кIэлъыкIуэ илъэсым, нэмыцэр къуа­жэм къыдыхьэху, къуажэдэсхэм къэ­ралым центнер мин 28-м щIигъу гъавэу, центнер 1600-рэ лыуэ, джэдыкIэ мин 320-рэ, гъэшхэкI куэду иратат. Инарыкъуей бзылъхугъэхэм ядауэ, зэIуащауэ зауэлIхэм хурагъэшат щыгъын хуабэу 850-рэ.

Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм къагъэлъэгъуа псэемыблэж лэжьыгъэм папщIэ Инарыкъуей щыщу цIыху 13-м «За доблестный труд в Великой Отечественной войне» медалыр къыхуагъэфэщащ.

Iуэхур шынагъуэ дыдэ щыхъуар нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэр жылэм  къебгъэрыкIуэу щIадза иужькIэщ. ­Къуажэ гъунэгъухэм благъэ Iыхьлы щызиIэхэр кIуат, къэнахэр мазиплIкIэ щIытIхэм исауэ аращ. Зэтемыкъутауэ къуажэм къыдэнар унэ закъуэтIа­къуэххэт.

Нэмыцэхэм яубыдри яукIауэ щытащ инарыкъуейдэс коммунистхэу ДыщэкI СулътIанрэ Къэтей Хьэ­тIы­рэрэ.

1943 гъэм и ИлъэсыщIэ жэщым 317-нэ, 151-нэ фочауэ дивизэхэм, 581-нэ фочауэ полкым яхузэфIэкIащ нэмыцэ зэрыпхъуакIуэхэр къуажэм ­дахужын. Зауэ нэужьым ирагъэкIуэкIа къэпщытэныгъэхэм зэритымкIэ, псори зэхэту а зауэм и ягъэкIэ къуа­жэ­дэсхэм сом мелуанитIым щIигъу хэ­щIыныгъэ ягъуэтащ. Сомыр къэлэ­жьы­жыгъуафIэми, абы Инарыкъуей и быну IэщIихамрэ гузэвэгъуэу и нэгу щIигъэкIамрэ нобэми щыгъупщакъым. Тщыгъупщакъым, Курп и щыгу мамыр­хэм нобэ зи лъэр теувэ и щIэблэми ди япэ итахэм къытхуащIа тыхьыр!