Къэхъуа
Си шынэхъыжь Мухьэрбий, дэнэ мыкIуэми, зэи сыздишэртэкъым. «Уэ иджыри уцIыкIущ, кIуэжи пщIантIэм дэс», - жиIэрти сыкърихужьэжырт. «НтIэ, сэ апхуэдэу сыцIыкIу, - жысIэрт сигукIэ. – Илъэс пщыкIутI сыхъуркъэ! И гугъэм, уэлэхьи, езыр лIы хьэзыру! ИлъэсиплI къудейкъэ сэ нэхърэ зэрынэхъыжьыр? НтIэ ар куэд?»
Зы махуэ гуэрым, «псым сокIуэ» жеIэри, докI. Сэ мурад сощI ар здэкIуэр зэзгъэщIэну. Щэхуу сыкIэлъыкIуэурэ соплъакIуэ. Сыт пцIы щIиупсар? Уэлэхьи, Хьэрунхэ я хадапхэм зэрынэсу, кIарц щIагъым щIэтIысхьауэ, адэкIи-мыдэкIи лъэмбытI имычауэ, щысым.
Сэ, зызудыгъуауэ, псыхъуэм сыдэсщ, мыбы ищIэр зэзмыгъэлъагъумэ, жысIэу. Еуэ сыщысщ, еуэ сыщысщ. Си щхьэр къэсIэтурэ соплъэ. Солъагъу зигъэлIу Мухьэрбий тутын зэрефэр. Iугъуэр дрегъэхуейри, Хьэрунхэ я шыгъуэгу хадэм хэлъ куэбжэ цIыкIумкIэ маплъэ, и нэр тедияуэ.
Сыт а куэбжэ цIыкIум абы къыкIэригъуэтар? Сэ абыкIэ Iэджэрэ псыхъуэм сокIуэри, Iусхыху сыкъегъэгубжь: сыт хуэдэу ину кIыргърэ ар! НтIэ, лIо абыкIэ щIэплъэр Мухьэрбий?
Зыкъомрэ сыщысауэ, куэбжэ цIыкIум и кIыргъ макъ къоIу. Си щхьэр къызоIэтри, абыкIэ соплъэ. Хэт абы къыдэкIар? Уэлэхьи, месым, ХьэIишэтым. Нышэдибэ щыгъа и плIэ хужьри щыгъщ.
Мухьэрбий тутыныр хыфIедзэри, къызэфIоувэ, и гъуэншэджым йосэбауэ, и щхьэцыр ежьри, кIарц жыгымкIэ къакIуэ ХьэIишэт и дежкIэ плъэуэ мэувыж. ХьэIишэт абы хуэмурэ къыбгъэдохьэ, зэм и щхьэр ирихьэхыу, зэми лъэныкъуэкIэ плъэуэ. Мухьэрбий и деж къызэрысу, къоувыIэри и Iэр къыхуеший. Мухьэрбий ХьэIишэт и Iэр зытIэкIурэ иIыгъщ, итIанэ ахэр зэбгъурыту йожьэ. Хуэмурэ макIуэ, я щхьэхэр егъэзыхауэ. Сэ апхуэдэу си щхьэр щезгъэзыхыр зыгуэркIэ сыкъуэншауэ мамэ къыщызэшхыдэм дежщ.
НтIэ хэт мо тIум иджыпсту ешхыдар: уэлэхьи, зы цIыхум къамылъагъу, сэ фIэкIа. Сэ зэрыслъагъури ямыщIэххэ. МакIуэ а тIур апхуэдэу, зэм я блыпкъ зэIусэу, зэми нэхъ зэпэжыжьэ хъууэ. Сэри, си нэр ятенауэ, сакIэлъоплъ, псыхъуэм сыдэту. СакIэлъыкIуэнути – сошынэ: Мухьэрбий сыкъилъагъумэ, узыгъуэ къизитынущ. ИтIани, схуэмышэчу, хуэмурэ а тIум сакIэлъокIуатэ. ХьэIишэт къызоплъэкI – сэ занщIэу щIым зыхызодзэ. Сыкъэгузэващи, си гур, «тIыркъ-тIыркъ» жиIэу, зэкIэлъигъэпIащIэу къоуэ.
ИгъащIэм сыщышынэу щытакъым ХьэIишэт. Сытым хуэдэу фIыуэ сыкъилъагъурэ абы! Сызыбгъэдешэри къысщогуфIыкI, кIэнфет е пыченэ къызимыту зэи къигъанэркъым. Сыт-тIэ иджы абы сыкъилъагъункIэ сыщIэшынэр? Уэлэхьи, сымыщIэ. Моуэ зы щэху гуэр дэсщIэ хъуа хуэдэу къысфIощI. Сыт щэху? Мес, зыри къэхъуакъым, Мухьэрбийрэ абырэ зэбгъурыту макIуэ.
Асыхьэтым Мухьэрбий зыкърегъэзэкIри, псынщIэу си дежкIэ къеунэтI. Сэ апхуэдизкIэ сыгужьеящи, зытIэкIурэ си пIэм сижыхьауэ сыщытщ. ИтIанэ зызочри – хухуху-апщий! – сыщIопхъуэж. АрщхьэкIэ куэд уигъэкIунт си къуэш лъакъуэ кIыхьым! Си пщафэр еубыд, зы дыдж гуэр ишха хуэдэ, и нэкIур зэхуешэри, и нитIыр къыстриубыдауэ, къызоплъ.
- ЛIо узыхуейр?! СутIыпщ, зо! – сокIий сэ, Мухьэрбий къызэуэнкIэ сышынэу.
- Мы-хьэ-нэн-шэ! – абы фIэкIа къызжимыIэу, къызоIунщI, сыкъыIуедзри егъэзэж.
Зы Iуэху мыхъумыщIэ гуэр зэрызлэжьар къызгуроIуэжри, сызэмыплъэкIыу, сокIуэж ди унэ…
Абы лъандэрэ Мухьэрбий зэи селъэIужыркъым, «уздэкIуэм сыздэшэ», жысIэу.
