КIэи пэи зыдумылъагъу уахэм и зы къуэгъэнапIэ Бдзэжьейхэм я вагъуэбэм (созвездие Рыб) астрофизикхэм къыщагъуэтащ, и щIыгум къыщешх «уэшхыр» зэрыгужьеигъуэ дыдэм къыхэкIыу, жыхьэнмэм хуагъэда планетэ шынагъуэ.
ГъэщIэгъуэныр аращи, уафэщI жыжьэм и щхьэфэм жэщкIэрэ техэр дэ дызэсэжа псыIагъэм хуэдэкъым, атIэ, къыщызэщIэплъа иужькIэ, бахъэ щыхъурэ щыупщIыIужкIэ ткIуаткIуэу щызэрыубыдыж гъущI ткIуэпсхэрщ.
WASP-76b нагъыщэр зрата, гъуэзу зэхэухуэна пшэ Iувхэр зыщхьэщыт планетэ абрагъуэр (и нэхур ди деж къыщысыр илъэс 640-рэ дэкIа иужькIэщ) ди Дыгъэм къедза Юпитерым нэхърэ зымащIэкIэ нэхъ псынщIэми, и зэпрыупIэр хуэдэ I,8-кIэ нэхъ инщ. УафэщI жыжьэм и щхьэфэм хуабэр махуэ шэджагъуэм Цельсий и пщалъэмкIэ градус 2400-м щыноблагъэ, жэщыкум градус I500-рэ щохъу.
Абы щыгъуэми къыхэгъэщыпхъэщ, зи гугъу тщIы планетэр зэкIэрэхъуэкI и дыгъэм, ар сыт хуэдэ зэман ирехъуи, зыбгъукIэ фIэкIа зэрыхуэмыгъэзари. НэгъуэщIу жытIэмэ, а планетэм и щIылъэныкъуэм щынэху зэпытщ, адрейм – дапщэщи щыкIыфI зэфэзэщщ.
ГъущIыр къыщызэщIэплъэу бахъэ щыхъур – я дыгъэр зытепсэрщ, ткIуэпс жьэражьэу къыщеткIухыжыр – зэпымыууэ жэщ здэщыIэрщ. ЛъэныкъуитIым апхуэдэ зэщхьэщыкIыныгъэ щIаIэр жьышхуэхэр, увыIэгъуэ ямыIэу, а планетэм къызэрыщепщэрщ, ауэ щыхъукIи бахъэ теплъэ зыгъуэта «гъущIыпшэхэр», я пIэ изэгъэнкIэ Iэмал ямыIэу, и уэгум зэрыщызэрызехьэрщ.
УафэщI жыжьэм и щIы щхьэфэм «дунейм и щытыкIэм» телъыджащэу зэрызыщихъуэжым астрофизикхэм гу лъезыгъэтар абы къыпкърыпсыкI нурым зэрызиубгъу и спектрым и дисперсие лъагэ Iыхьэм далъэгъуа нэщэнэхэрщ.
Иджы щIэныгъэлIхэр темыпыIэжу поплъэ, Уэбб Джеймс и цIэр зэрихьэу (James Webb Space Telescope - JWST), технологие зызыужьахэр я тегъэщIапIэу зэпкъралъхьа телескопыщIэр, «Хаббл» зи фIэщыгъэм нэхърэ нэхъ лъэщыжыр, ЩIым и хъуреягъыр къэзылъэтыхь обсерваторием щагъэлажьэу щрагъэжьэну пIалъэм. Астрофизикхэм къызэралъытэмкIэ, а IэмэпсымэщIэр IэмалыфIщ «экзопланетэ» зыхужаIэ уафэщI жыжьэхэр уэрдыхъум хуэдэу къэзыухъуреихь я атмосферэхэм я лъащIэм щIэплъэнымкIи къыщекIуэкIхэр нэхъ IупщIу зэхэгъэкIынымкIи.
