Иджыри зы текIуэныгъэ

Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым хуитыныгъэхэмкIэ, экономикэмрэ финанс IуэхухэмкIэ и институтым щеджэ Тембот Элинэ иджыблагъэ УФ-м ЮстицэмкIэ и министерствэм КъБР-м щиIэ и къулыкъущIапIэм къыхилъхьа жэрдэмыи ипкъ иткIэ екIуэкIа зэхьэзэхуэм щытекIуащ.

УФ-м ЮстицэмкIэ и министерствэр къызэрызэрагъэпэщрэ илъэс 220 щрикъум ирихьэлIэу зэхаша «Урысей Федерацэм ЮстицэмкIэ и министерствэр. Дыгъуасэмрэ нобэмрэ» зэпеуэр IыхьитIу зэхэтащ: тхыгъэрэ гъэлъэгъуэныгъэу. Апхуэдэу зэныкъуэкъум хыхьахэм ягъэхьэзырыну къапэщылъ тхыгъэр эссе жыпхъэм итын хуейт, зытепсэлъыхь Iуэхугъуэм зэрызиужьамрэ зыхуэкIуамрэ къыщаIуэтэнуи къалэн яIэт.

Тхыгъэ гъэхьэзырынымкIэ унэтIыныгъэм и зэфIэкIыр щызыгъэлъэгъуа Тембот Элинэ и эссем къыщиIуэтащ къулыкъущIапIэм къикIуа тхыдэ гъуэгуанэр, тепсэлъыхьащ абы хузэфIэкIамрэ зыIэригъэхьа ехъулIэныгъэхэмрэ, хилъхьащ и Iуэху еплъыкIэхэмрэ гупсысэхэмрэ.

КъызэгъээпщакIуэхэм зэрыжаIэмкIэ, Урысей къэралыгъуэм цIыхухэм хуитыныгъэхэр етыным и IуэхукIэ къикIуа гъуэгур убзыхуным, ахэр къызыхэкIа щхьэусыгъуэхэр зэхэгъэкIыным, абыкIэ щыIэ щIэныгъэр зэгъэуIуным мыхьэнэшхуэ иIэщ щIэблэм и зэхэщIыкIыр къэIэтыным, хэкупсэрэ хабзэм Iулыдж хуищIу къэгъэтэджыным, щIэныгъэрэ узэщIакIуэ Iуэхухэм ешэлIэным, юрист IэщIагъэм и пщIэ къэIэтыным, абы и IуэхукIэ щыIэ тхыдэ щIэиныр хъумэным икIи зегъэубгъуным.

Зэпеуэм къыщыхэжаныкIа адыгэ пщащэм и лэжьыгъэм, къэпщытакIуэхэм къызэрыхагъэщамкIэ, урысей юстицэм и тхыдэм щыщ Iуэхугъуэ куэд щызэпкърихащ иджыри къыздэсым зэремыплъа икIи зэрыбгъэдэмыхьа лъэныкъуэхэр къызэщIригъэубыдэу. БгъэдыхьэкIэ щIэщыгъуэ зыхэлъ лэжьыгъэм цIыхум Хэкум хуиIэн хуей лъагъуныгъэм и щIэжьыуэр щызэхыумыщIэнкIэ Iэмал имыIэу щызэхэухуэнащ, захуагъэмрэ щыпкъагъэмрэ я мыхьэнэр сытми ипэ итын зэрыхуейр щызэгъэпэщащ.

«Си гуапэ дыдэ хъуащ къэпщытакIуэхэм си лэжьыгъэм апхуэдэ гулъытэ зэрыхуащIар. Нобэрей ди хабзэубзыху IэнатIэм хэлъ щхьэхуэныгъэ куэдыр пащтыхь Александр Езанэм деж къыщожьэ, абы къэралым щригъэкIуэкIа зэхъуэкIыныгъэхэм къыхокI. Лъэхъэнэ къэс дунейм щыщыIэ щытыкIэм елъытауэ урысей юстицэм зиужьурэ къекIуэкIами, и купщIэм зэи зихъуэжакъым – цIыхур сыт щыгъуи къыхалъхьэ хабзэм и курыхыу къэнэжырт, тыншыгъуэмрэ захуагъэмрэ абы къещIэкIауэ щытын хуейуэ ягъэувырт. Сэ дяпэкIэ юрист IэщIагъэм зестыну сыхуейщ. Уи блэкIар умыщIэмэ, къэкIуэнум фIырыфIкIэ узэремызэгъынур игъащIэми ди лъэпкъым къыдэгъуэгурыкIуэ Iущыгъэхэм ящыщщ. Апхуэдэ дыдэуи, узыпэрыт IэнатIэм къикIуа тхыдэ гъуэгуанэм хыумыщIыкIмэ, абы хэлъ щхьэхуэныгъэхэм ущымыгъуазэмэ, IэнатIэм уезэгъыныр фIэщ щIыгъуейщ, хэлъхьэныгъи хуэпщIыфынкIи Iэмал иIэкъым. Захуагъэм и купщIэм зихъуэжкъым, цIыхумрэ гъащIэмрэ зэрепхьэлIэращ щIыкIэ зэхуэмыдэхэр зыгъуэтыр. Нэхъапэм пэжу икIи къезэгърабгъуу къалъытэу щытахэм нобэ нэгъуэщI еплъыкIэрэ зэфIэхыкIэрэ яIэщ. Ахэр къыумылъытэмэ, лэжьыгъэр псэм къызэримыщтэнур къэгъэнауэ, мыкIуэтэххэныр зыхуэIуа щыIэкъым. Арыххэуи, ди блэкIам дызэрыщыгъуазэ хуэдизкIэ ди къэкIуэнум и гъуэгури дыузэщIыфыну, абыкIэ захуагъэр ди гъащIэм тепщэ хуэтщIыфынуи къысщохъу», - жиIащ зэпеуэм щытекIуа Тембот Элинэ.

Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетым и еджакIуэ ныбжьыщIэм и зэфIэкIым нэхъри хэхъуэну, цIыхум ифI зыхэлъ Iуэхугъуэ дахэ куэд зэфIигъэкIрэ Хэкум и цIэр дахэкIэ къригъэIуэну дэри ди гуапэщ.