Хьэдрыхэ зыри здэпхьынукъым

 Кирэ нанэ илъэс 80-м щIигъуат. Жьы дыдэ хъууэ зыри хузэфIэмыкIыж щыхъуаращ абы закъуэныгъэр къыщытехьэлъар.

Хьэуэ, мыр пенсэкIэ псэу лIыжь-фызыжьхэм ящыщтэкъым. 90 гъэхэм базэ ин гуэрым и унафэщIу лэжьати… Ахъшэр къэпкIэ я унэ къэзыхьахэм щыщщ. Языныкъуэхэр банкхэм щигъэтIылъащ, унэ зыщIэсми щIэхуэр щIэлъщ. Ахъшэ и куэд щхьэкIэ, хущхъуэ къыхуэзыщэхун иIэкъым, Iуэхукъэ ар?

Нышэдибэ къыщызэIыхьам къигъэгузэвэпат. «Иджыпсту сылIэми зыми сыкъащIэнукъым»,- псалъэхэр и щхьэм щыкIэрахъуэ зэпытт. 

Абы зэи цIыху фIыуэ илъагъуу щытакъым, зы гъунэгъу епсалъэу иIэкъым. 

Сытми, зыгуэрурэ бжэм нэс кIуэри, дамэдазэ ищIащ, хэт ищIэрэ къэхъунур…

Зы сыхьэт хуэдиз дэкIауэ бзылъхугъэ гуэрым и макъ къэIуащ:

-Унэбжэр Iухауэ къызэрыбгъэнар бжесIэнурат..

-Хэт ухъуну?- щIоупщIэ нанэр макъ хуэмкIэ.

-Ууейм и щхьэм тет пэшым дыщIэсщ, куэд щIакъым дыкъызэрыIэпхъуэрэ.

Пэшым бзылъхугъэ щIалэ, лъагъугъуафIэ дыдэ хъужу, къыщIыхьащ.

-Нанэ, усымаджэ, хьэмэ?

-Сысымаджэ сщIэркъыми, солIэ.

Бзылъхугъэр абы и лъынтхуэхэм еIусэри:

-Дапщэщ иужьрейуэ ущышхар?-жиIэри къеупщIащ.

-Тыкуэным сыкIуэфыркъым… 

Ар зэрызэхихыу цIыхубз цIыкIур щIэкIыжри, куэд дэмыкIыу

фалъэкIэ шхын къыхуихьащ, игъэшхащ.

-Тхъу сиIэтэкъыми хэслъхьакъым… Мамэ сэрэ ди унэхэр тщэжщ, къыщIэкIар зыхэтлъхьэри, фыфейм тет пэшыр къэтщэхури дыкъэIэпхъуащ, хъыджэбз цIыкIу сиIэщи, сабий садым макIуэ, сэ лэжьапIэ къызолъыхъуэ. Медсестрауэ сылэжьэнут, ауэ мами сымаджэ хъуащи жыжьэ сыIукI хъуркъым. Щхьэгъусэ сыбгъэдэскъыми, гугъу сохь. Сэ гугъу сызэрехьыр мыIуэхут, уэ уи закъуэ дыдэу дауэ ухъурэ?

Ар зэрызэхихыу нанэр къэгъащ.

-Упсэу, тIасэ. Иджы уи цIэр къызжеIэ.

-Ленэ.

-Ленэ, тыкуэным схуэкIуэ къомыхьэлъэкIмэ, хущхъуэ, шхын тIэкIу къысхуэщэху. Ар и бохъшэм дэIэбэри, сом минипщI къыдихащ.- Мы ахъшэм къыдэхуэмкIэ уи щхьэм зыгуэр къыхуэщэху, - жиIэри хуишиящ.

Ленэ зимыгъэгувэу къэкIуэжри ерыскъыхэр зэбгригъэтIылъыкIащ, итIанэ псоми зэхэту яхьа ахъшэр зэрытыр нанэм хуишияти, модрейр абы еплъын идэххакъым.

-Мыдэ къэтIыси дызэгъэпсалъэ, - и Iэ лъэдэххэр зытезыр ищIащ абы.

-ЛэжьапIэ уувамэ, дапщэт зы мазэм хуэзэу къуатыну узыщыгугъыр?

-Сом мин 20 хуэдиз.

-НтIэ, сэ апхуэдиз тхьэмахуэм хуэзэу узот, укъыскIэлъыплъыну уарэзымэ? Ауэ, кхъыIэ сыхыфIомыдзэ. Сэ мы дунейшхуэм зыри щызиIэкъым. Зы цIыхупсэ къысхуейуэ теткъым мы щIы хъурейм…

-Нанэ, апхуэдиз сыхуейкъым, ар куэдыIуэщ…

-Ленэ, Ленэ! Сэ зыри хьэдрыхэ здэсхьынукъым. Уэ а ахъшэр нэхъ къыпхуэсэбэпынущ.

Арати, зэгурыIуащ.

Ленэ кърат ахъшэр къызэрилэжьыжынум яужь ит зэпытт, сыт и лъэныкъуэкIи нанэр зыхуей хуигъазэрт. ХуэпщафIэрт, игъашхэрт, игъэпскIырт, щIыбым къыщIишырт, и узыншагъэр зэрызэтригъэувэжынум хущIэкъурт. ЛIэныгъэм зыхуэзыгъэхьэзыру щыта Кирэ нанэ иджы псэуныгу хъужат. Ауэ иужьрей зэманхэм абы псэхупIэ къримыту зы гупсысэ къеныкъуэкъурт: «Щхьэ апхуэдизу пщIэншэу згъэкIуа си гъащIэр? Унагъуэ, унагъуэ дахэ схуэщIыну, сепэгэкIащ. Си ахъшэхэм сатешыныхьу сыпсэуащ. Ахъшэ, ахъшэ, сыту Iейуэ нэф сыпщIа. Езы дыдэм сщIэжкъым сиIэр зихуэдизыр. Нэхъ насыпыфIэ сахуэщIа абыхэм, сагъэуна? Ленэ нэмыщIамэ иджыи сыкъэмысынкIи хъунт».

Махуэ гуэрым абы и деж темыгушхуащэурэ къыщIыхьащ Ленэ ипхъу Лизэ цIыкIу. Лизэ сабий тхьэIухудт, нащхъуэ хъужу. Абы и гуащэр и IэплIэм икъузауэ Кирэ нанэ бгъэдыхьэри:

-Укъыздэджэгун?-жриIащ.

-Сэ сабийхэм зэрадэджэгу сщIэркъым, си псэ.

-Сэ уезгъэсэнкъэ!-икIуэтыркъым мо цIыкIур.

Апхуэдэурэ сабийм дихьэхащ зи гур хъыбий хъуа нанэр.

Унагъуэ хъужам хуэдэт ар. И хъуреягъыр цIыхути, защигъэнщIыртэкъым. Зыми къамыщIэу, бейжь бзыщIауэ псэуа нанэм иджы нэхъ къулейуэ зэи зыкъилъытэжакъым. 

Интернетым къитхащ.

Сурэтыр Шилов Александр ейщ.