2022 гъэм фокIадэм и 8-м и ныбжьыр илъэс 97-м иту лIащ Инджылызым и пащтыхь гуащэ Елизаветэ ЕтIуанэр. Ар Британием и тахътэм нэхъыбэ дыдэрэ, илъэс 70-кIэ, исащ. Дауи, пIалъэ кIыхьт. Иджы пащтыхь хъуа Карл Ещанэри тетыгъуэр Iэрыхьэным апхуэдиз илъэскIэ пэплъащ-ари а къэралым и дежкIэ рекорду къэплъытэ хъунущ. Зи гугъу тщIыр Елизаветэ и къуэ Чарльзщ, псоми фIыуэ ялъэгъуа Дианэ и щхьэгъусэу щытарщ, пащтыхьыгъуэр щылъысым абы Карл зыфIищыжащ.
Тхыдэм уриплъэжмэ апхуэдэу пIалъэ кIыхь дыдэкIэ таж зыщхьэрыгъа монарххэр куэдкъым. КъыщыщIэддзэнщ Пасэрей Египетым. Ди деж къэса хъыбархэмрэ мывэхэм тет языныкъуэ тхыгъэхэмрэ къызэрагъэлъагъуэмкIэ, фирхьэун Пиопи ЕтIуанэм тетыгъуэр ди эрэм и пэкIэ 2279 гъэм Iэрыхьащ и ныбжьыр илъэсих ирикъуа къудейуэ икIи лIащ илъэсищэ хъуным зы сыхьэт закъуэ фIэкIа мычэму псэуауэ. КъызэрыщIэкIымкIэ, илъэс 94-кIэ къэралыр IэщIэлъащ. Апхуэдэу жаIэ абы и пащтыхьыгъуэм Египетым мамырыгъэрэ зэпIэзэрытыгъэрэ щыIауэ. Арыншамэ, тетыгъуэр апхуэдиз зэманкIэ иIыгъыфыну къыщIэкIынтэкъым. АрщхьэкIэ и гъащIэ кIыхьыр езыр гукъеуэншэу зэрыпсэуам къыхэкIагъэнущ - япэ щIыкIэ Пиопи ЕтIуанэм и пIэкIэ унафэ зыщIар и анэрт, иужькIэ а цIыхубзым и щхьэгъусэрт. И адэнэпIэсыр лIа иужькIэщ езыр Iуэхум яужь щихьар.
КIыхьагъкIэ абы кIэлъокIуэ Липпе къэралым и пащтыхьу щыта Бернард Ебланэр. Фэ зэхэфха апхуэдэ къэрал? Дауи. зэхэфхакъым. Липпе къэралыр Рим империем хэта щIыналъэ цIыкIужьейт. ГъэщIэгъуэнращи, Бернард Ебланэм и тетыгъуэм империем зэрызекъуэхэм щыщIидзащ. Монарх гурбияныр апхуэдэхэм блэкIыфынутэкъым. Ауэ, итIани, ар и тахътэм исыфащ I429 гъэм къыщыщIэдзауэ I5II гъэр къэсыху.
Август Зульцбах илъэс 75-кIэ IэщIэлъащ иджырей Баварием и щIыналъэм щыIа къэрал цIыкIур. Мыбы псори щытэмэмт. Япэрауэ, щIыналъэ цIыкIум къыпакIухьырт зауэ, къэугъэ зэмылIэужьыгъуэхэм. ЕтIуанэрауэ, езы герцогыр цIыху пэрытт. Абы дэтхэнэри хуит ищIащ зыхуеину диныр къыхихыну, езым и щIыналъэм журтхэр къригъэтIысхьащ (ар абы и зэманым лIыгъэ зыхэлъ политикэ лъэбакъуэт), щIэныгъэм сыткIи зыщIигъакъуэрт. Георг Вильгельм Шаумбург илъэс 73-кIэ унафэ хуищIащ Шаумбург-Липпе пщыгъуэм. Пэжщ, ар апхуэдэ теплъэ зыгъуэта Липпе къэралырт. Георги пэрыту щытащ. Абы унафэ щищI зэманым, I8I6 гъэм, езым и къэрал цIыкIум игъуэтащ Европэм щыяпэхэм ящыщ и конституцэр.
Людовик ЕпщыкIуплIанэр нэхъыфIу зэрацIыхур «Пащтыхь-дыгъэущ». Ар и блыгущIэтхэм пIалъэ кIыхькIэ, илъэс 72-кIэ, къатепсащ и пащтыхьыгъуэр игъэбыдэу, ауэ и къэралри иригъэфIэкIуэн къыщымыгъупщэу. Людовик жиIэрт и дзэр нэхъ лъэщыхукIэ езы пащтыхьыр нэхъыбэрэ псэуну. Кардинал цIэрыIуэ Ришелье и къулыкъур зылъыса кардинал Мазарини лIа иужь пащтыхьым жиIащ министр нэхъыщхьэ гуэрхэри зыдимыгъэIэпыкъуу япэкIэ езым и закъуэ унафэ зэрищIынур. Апхуэдэуи хъуащ.
Зэрытлъагъущи, Елизаветэ ЕтIуанэм и мызакъуэу тетыгъуэр илъэс куэдкIэ зыIэщIэлъа нэгъуэщIхэри тхыдэм къыхощыж.
