Хэку зауэшхуэм тетхыхьхэм и цIэр зэи фIыкIэ жаIэркъым Кулик Григорий. Абы щыгъуэми, иужькIэ трахыжами, ар Совет Союзым и Маршал, Совет Союзым и ЛIыхъужь хъуауэ щытащ. Ауэ и къэухькIи лIыгъэкIи апхуэдэ щIыхьым хуэфащэу зэи зыкъигъэлъэгъуэфакъым. Абы и гъащIэр и щыхьэтщ, сэбэп къыпхуэхъун щхьэусыгъуэ гуэрхэр къыкъуэкIмэ, нэхъ лъагапIэшхуэхэми узэрынэсыфынум.
Зи гугъу тщIыр 1890 гъэм къалъхуащ. Граждан зауэм хэтащ Япэ Шу армэм и артилллерием и унафэщIу, а зэманми Царицын и деж Сталиным къыщицIыхуауэ щытащ. Фрунзе и цIэр зезыхьэ Дзэ академиер 1936 гъэм къиуха иужь псынщIэу ищхьэкIэ дэкIуейуэ хуежьащ. 1937 гъэм Дзэ Плъыжьым и артиллерие къудамэм и Iэтащхьэ ящIащ, ипэкIэ ягъэтIыса Ефимов Николай и пIэкIэ. 1940 гъэм накъыгъэм и 7-м Совет Союзым и Маршал цIэр фIащащ.
АрщхьэкIэ Кулик зыпэрыт IэнатIэм хищIыкI щыIэтэкъым. Жуков Георгий къызэриIуэтэжымкIэ, къэралым и топгъауэ нэхъыщхьэ икIи зыхъумэжыныгъэмкIэ цIыхубэ комиссарым и къуэдзэ абы 1940 гъэм и дыгъэгъазэм къыхилъхьэрт танкхэмкIэ зэщIэузэда зэгухьэныгъэхэр къызэрагъэпэщыным емыпIэщIэкIыну, езыр зэреплъымкIэ, ахэр къызэрагъэсэбэпын хуейр гуп цIыкIу-цIыкIуурэ лъэсырыкIуэхэр даIыгъын папщIэт. Апхуэдэу Жуковым къелъытэ миллиметр 45-рэ милиметр 76,2-рэ зи шэхэр хъу топхэр къыщIагъэкIын щIыщагъэтар Кулик и зэрану. Зауэм щIидза иужь гугъуехьышхуэхэр пылъу ахэр ягъэхьэзырыным щIадзэжыфа къудейщ. Кулик апхуэдэу къыхуэлъэгъуакъым «Катюша» реактив Iэщэ гъуэзэджэм и мыхьэнэр.
Артиллерием и маршал нэхъыщхьэ Воронов Николай къиIуэтэжащ: «Кулик цIыху щIэныгъэншэт, ауэ езым куэд ищIэу икIи акъылыфIэу зыкъыщыхъужырт. Хэбгъэзыхьмэ, езыр зэи щымыуэу къилъытэрт. Языныкъуэхэм деж гугъут ар зыхуейр къыбгурыIуэну. Хуабжьу фIэфIт езым и унафэм щIэтхэр игъэшынэну. ЖиIэрейт: «Е лъэхъуэщым укIуэн, е орден къуатын!»
Езым зытемыкI хабзэ гуэри хэлътэкъым. И щхьэгъусэр зыхуей зыгъуэту псэу унагъуэм къызэрыхэкIар къраудэкIын зэрыщIадзэу абы ар псынщIэу иригъэкIыжащ. Куликыу жаIэ хьэгъэщагъэ мурадкIэ Майнилэ совет къуажэм топхэмкIэ еуэну унафэ зыщIар. Ар щхьэусыгъуэ хуэхъури, совет-фин зауэм щIидзауэ щытащ. Абы папщIэу къыщIэкIынщ Совет Союзым и ЛIыхъужь цIэр къыщIыфащари. И етIуанэ щхьэгъусэ Симоныч Кирэ, фашист Италием хуэлажьэ шпиону шэч зыхуащIар, 1940 гъэм и мэлажьыхьым бзэхащ ,зэи къыкъуэмыкIыжыну. Кулик абы теухуауэ зыри жиIакъым. Арауэ къыщIэкIынщ мыгувэу ар Маршалу щIащIар. Мис апхуэдэурэ дэкIуеящ.
Хэку зауэшхуэм и лъэхъэнэм абы зыри къехъулIакъым. Ауэ псом нэхърэ нэхъ къаугъэшхуэ къызэрыкIар 1941 гъэм и кIэухым Керчь бийм зэрыритарщ. СССР-м зыхъумэжыныгъэмкIэ и цIыхубэ комиссарым 1942 гъэм гъатхэпэм и 2-м къыдигъэкIа унафэм итт: «Абы къыдэкIуэу, зэраубзыхуамкIэ, фронтым щыщыIэм Кулик зэпымыууэ ефащ, Совет Союзым и Маршал цIэмрэ зыхъумэжыныгъэмкIэ цIыхубэ комиссарым и къуэдзэ къулыкъумрэ къемызэгъхэр илэжьащ. Абы сом минищэхэр ефэ-ешхэхэм ятригъэкIуадэрт. 1941 гъэм и щэкIуэгъуэм бийм Керчрэ Ростоврэ яритри, Кулик Г. И дзэ тхьэрыIуэм епц1ыжащ, езым и зауэлI къалэныр щыгъупщэжащ».
Къэралым и комиссар нэхъыщхьэ Мехлис Сталиным хъыбар зэрыригъэщIамкIэ, Кулик ефэ къудейтэкъым, атIэ етIуанэ рангым и интендант Санадзе Т. кхъухьлъатэкIэ Тбилиси игъэкIуат шагъыр къыхуишэну. Абы къыдэкIуэу Маршалым псэущхьэхэри къыхуагъэсат: абы фронтым махуэ къэс лыщIэ щишхын, шэщIэмыху щрифын хуейт.
Мыбдеж, дауи, нэгъуэщIхэм я къуаншагъэхэри Кулик къыщытралъхьауэ къыщIэкIынущ адрейхэми лIыхъужу зыкъагъэлъэгъуатэкъым. АрщхьэкIэ къулыкъукIэ нэхъыщхьэр арат.
Ростоврэ Керчрэ бийм зэрыритам къыхэкIыу Кулик Совет Союзым и Маршал цIэри трахыжащ, Совет Союзым и ЛIыхъужьым и вагъуэри трахыжащ. АрщхьэкIэ, гъэщIэгъуэныращи, генерал къулыкъур къыхуагъэнащ. Ауэрэ зауэри иухащ. Пэжу, абы пэмыплъэу егупсысащ къуентхъ нэхъыбэ зэрызыIэригъэхьэным. 1945 гъэм и мазаем зыхъумэжыныгъэмкIэ комиссарым и къуэдзэ Булганин Николай мыпхуэдэ дэфтэр Iэрыхьащ: «Кулик фронтым автомашинэ псынщIэу тху, лъэпкъыфIхэм ящыщ жэмитI къришащ, Москва и гъунэм щиухуэ дачэм зауэлIхэр щигъэлэжьащ».
АрщхьэкIэ а псоми Кулик ипэжыпIэкIэ зыри къыхухэкIакъым. Уеблэмэ, зауэ нэужьым ар Приволжскэ дзэ округым и унафэщIым и къуэдзэу ягъэуващ. 1946 гъэм мэкъуауэгъуэм и 28-м пщIэшхуэрэ щIыхьрэ къыкIэлъызэрахьэу ар пенсэм ягъэкIуащ.
Мис апхуэдэу тыншу къелащ зэхищIыхьа псоми. Ауэ зэран къыхуэхъуащ и бзэм зэрыхуимытыжар. 1946 гъэм дыгъэгъазэм и 28-м ар «Москва» хьэщIэщым щефэрт округым къулыкъу къыщыдэзыщIа генералхэу Гордов Василийрэ Рыбальченкэ Филиппрэ. Чэф зэрыгъэхъуа иужь абыхэм Берие Лаврентийрэ Булганин Николайрэ хъуанэкIэ щIагъанэу хуежьащ. Ахэр зи блыгум щIэт Сталинри Iыхьэншэу къагъэнакъым.
АрщхьэкIэ генералхэр егупысакъым зыщIэс пэшхэм я блынхэм цIыхухэм зэракIэщIэдэIухь Iэмэпсымэхэр хэтынкIэ зэрыхъунум. 1947 гъэм щIышылэм и 3-м СССР-м къэрал шынагъуэншагъэмкIэ и министр Абакумовым Сталиным хуигъэхьащ чэф хъуа генералхэм къапсэлъахэр зэрыт тхылъымпIэхэр. Махуэ зыбжанэ дэкIри, МГБ-м и лэжьакIуэхэр Кулик и деж кIуащ.
«Совет властым пэщIэтын мурадкIэ щэхуу зэгурыIуа гуп къызэрызэрагъэпэщам папщIэ» ягъэкъуаншэри, генералхэу Гордовымрэ Рыбальченкэрэ ягъусэу Кулик и судыр 1950 гъэм шыщхьэуIум и 24-м укIкIэ ящIауэ щытащ.
Абы и хьэдэр щIалъхьауэ жаIэ Москва и Донской кхъэм. А щIыпIэм политикэ залымыгъэм зи гъащIэр зыхьахэм я фэеплъ щагъэуващ Кулик Георгий и цIэри тету.
Аращ абы ехьэлIауэ дунейм къытенар.
