Быным я щIыбагъ къыщыпхуагъазэм деж хьэлъэщ. Иужьрей илъэсипщIым си бын балигъхэр къызэпсалъэркъым, сыкъыщалъхуа махуэм зэзэмызэ къыщащI щыIэщ армыхъу.
Нэхъапэм сэ а Iуэхум хуабжьу сригузавэрт, ауэ Фрейд Зигмунд, Ломов Михаил, Тургенев Михаил сымэ седжа иужькIэ, куэд къызгурыIуэри, гъащIэм и IэфIыр зыхэсщIэу псэун щIэздзащ. Иджыпсту вжесIэнщ абы и щхьэусыгъуэр.
ТхакIуэ цIэрыIуэм зэритхащи: «Сабийхэр - зэи ущымыпсэуну пщIы уардэунэм хуэдэщ, ар буухуэну гугъущ, зэманышхуэ токIуадэ, икIэм-икIэжым пIэщIокIуэсыкI». Быным зэман, къару куэд ятокIуадэ, ахэр ирегъунэгъу е ирежыжьэ. Абыхэм сепсэлъа иужькIэ зэжетIахэм куэдрэ согупсысыж, езгъэлеяуэ къыщысщыхъуи щыIэщи, абыхэм срогузэвэж, сыхущIогъуэж, сызыхуеяр къагурызмыгъэIуэфауэ къыщыслъытэхэм си щхьэ сыхуохъущIэж, ауэ иджы къызгурыIуаращи, абыхэм зыми мыхьэнэ яIэкъым. Си быным зэмани къаруи зэратезгъэкIуэдам сыхущIегъуэжыркъым, ауэ иджы хьэкъ сщыхъуащ дяпэкIэ си щхьэ сыхуэпсэун зэрыхуейр. Быным захуэзгъэгусэу сыщыскIэ мыхьэнэ иIэкъым. Абыхэм жэщми махуэми сепсэлъэну, я гуфIэгъуэ ядэсIэтыну, я гукъеуэ зэхэсхыну сыхьэзырщ, ауэ нэхъыбэкIэ сащыгугъыркъым. Уащыгугъи хъунукъым, абы хуэдэу цIыхум и фэр изых щыIэ хъункъым. Гъаблэм ихь цIыхур ерыскъы зэрыщIэхъуэпсым хуэдэу, ухъуапсэу укъонэ.
Зы пщэдджыжь гуэрым сыкъэтэджри къызгурыIуащ сызэризакъуэр, зы цIыхум ищIэртэкъым икIи фIэгъэщIэгъуэнтэкъым си махуэр зэрызгъэкIуэнур. Закъуэныгъэм и шынэ къыстеуэри сызэщIиIулIат. Ар ещхьщ къарууэ уиIэр бухыху псым уесу, ныджэм къызэрыбгъэзэжын къару къыщыпхуэмынам. Ихъуреягъыр нэщIщ, щымщ, ухэкIуэдэным хуэдэу. Сэ къызгурыIуащ абы сэ схуэдэ куэд зэрихьар, сэри а гъуэгум сызэрытетыр. Ауэ щыхъукIи, сэ илъэс 64-рэщ сызэрыхъур. Сыт иджы сщIэнур? Арати, сэ си гум ислъхьащ илъэс куэд щIауэ сщIэну сызыщIэхъуэпс гуэрым яужь сихьэну. Си лъэщапIэ цIыкIум сыщIэтIысхьэри, сызыхуэмей гупсысэхэр псори зэзгъэтIылъэкIащ. Абы сыпэщащэу сыщIэсыху къызгурыIуэжащ зэи си щхьэ сызэремыгупсысар, сызыхуейр япэ зэризмыгъэщар.
Сабий фиIэмэ - футIыпщ, ахэр я акъылрэ къарукIэ вгъэпсэу. Адэ-анэмрэ бын балигъымрэ щызэзэгъ, я акъыл щызэтехуэ куэдрэ къэхъуркъым. БалигъыпIэ иува сыт хуэдэ цIыхури хущIокъу езым и гъащIэр зэрызэтриухуэжынум. Куэдрэ ущрихьэлIэ щыIэщ бынымрэ ар къэзылъхуахэмрэ зэныкъуэкъуу щызэпэщIэувэ.
«Быным фыкъигъанэу нэгъуэщI щIыпIэ кIуамэ, абы къикIыркъым абы фэ фIыуэ фыкъимылъагъуу. Зи щIалэгъуэм гъащIэм и Iэмал езыр-езыру къащIэну хущIокъу, адэ-анэм ящIэ псори абыхэм халъхьэну хуейщ», псалъэхэм дыщрохьэлIэ Ломов Михаил и тхыгъэхэм. А зэныкъуэкъум адэ-анэр щытекIуэрэ быныр я гъусэу псэуну яукъуэдиймэ, ар дапщэщи сабийуэ къэнэнущ.
Быныр утIыпщын, зыкIэщIэгъэкIын хуейщ. Дапхуэдизу сысейхэр фIыуэ слъагъуми - сыутIыпщащ, езыхэм дуней тетыкIэ къащIэн папщIэ.
Фи закъуэу фыпсэууэ зевгъасэ, абы узыщышынэн хэлъкъым.
Сэ япэщIыкIэ хуабжьу гугъу сехьащ. Дапщэщи сыхуейт зыгуэрым сепсэлъэну, сыбгъэдэсыну, сыхуэтхьэусыхэну, ауэ си закъуэт.
«Фэ фIыуэ флъагъу, щIэгъэкъуэн къыфхуэхъу цIыхум гува-щIэхами пэIэщIэ фыхъунущ. Ар гъащIэм и хабзэщ. ЦIыхухэм я гъащIэр, насыпыр нэгъуэщI зыгуэрхэм пщэрылъ щащIри, абы щыгугъыу мэтIысыж. Апхуэдэ щIыкIэкIэ къапхъэным зэрызраубыдэжыр къагурымыIуэу», - псалъэ пэжхэр етх Фрейд. Абы зэрыжиIэмкIэ, и нэхъыбапIэм я насыпыншагъэр нэгъуэщIхэм куэдыIуэкIэ зэращыгугъым къыхокI.
Уи закъуэ упсэууэ зебгъэсэну, уи щхьэ Iуэху пщIэжу упсэуныр - мыхьэнэшхуэ зиIэщ. Сэ илъэс куэдкIэ жьыгъэм сыщышынэу сыпсэуащ. Сригузавэрт дунейм сыщехыжкIи сызэризакъуэнум. Ауэ иужькIэ сэ къызгурыIуащ уи зэманри, дунейри, IуэхущIафэри, хъуэпсапIэри зыми йомыпхыу упсэун зэрыхуейр.
Зи закъуэр ныбжьэгъурэ благъэ-Iыхьлырэ зимыIэр аракъым, атIэ и щхьэ хуэмыпсэужыфырщ.
Мэйниц Фрэнк.
