БабыгуЩхьэгуащэрэ Лабэ ЦIыкIурэ хэлъэдэж псы къуэпсхэр зэхэзыгуэшыкI джабащхьэ екIуэкIым Бабыгу (Бабук) цIэр зэрехьэ. Шытхыщхьэр ТхьэщIы псым и ижьрабгъу лъэныкъуэмкIэ щыIэщ.
Тхыдэм дыпхрыплъыжмэДызэрыщыгъуазэщи, Урыс пащтыхь къэралыгъуэжьым Кавказыр зыIэщIигъэхьэн мурадкIэ, а лъахэм ис лъэпкъхэр зауэ мыухыжым хидзауэ щытащ. Абы ипкъ иткIи, XIX лIэщIыгъуэм и пэщIэдзэхэм Къэбэрдейр хьэлэбэлыкъышхуэ хэхуат. ЗэрыпхъуакIуэхэм я унафэ щIэувэну хуэмей пщыхэмрэ уэркъхэмрэ, къегъэщIылIа я цIыхухэр я гъусэу, Псыжь адрыщIкIэ Iэпхъуащ. Апхуэдэ щIыкIэм тету, Бабыгу (Бабыгуей) лIакъуэцIэр зезыхьэ пщым и къуажэ зыбжани Лабэрэ Щхьэгуащэрэ я зэхуаку дэлъ тIуащIэм къыщыхутащ. ЩIыпIэцIэхэр зыджхэм я нэхъыбапIэм зэрытрагъэчыныхьымкIэ, шытхым и иджырей фIэщыгъэр а унэцIэм къытехъукIащ (Виноградов Владимир, «Топонимия средней Кубани»).
Мыбдеж къущхьэхъум щыщIедзэБабыгу шытхым ижькIэрэ щыпхаша лъагъуэм ухуешэ зи зэхуакур щхьэдэхыпIэ папщIэу къагъэсэбэп Ажэжьбэкъу бгыжь дыкъуакъуэм. Къыхэгъэщыпхъэщ, иужьрей Iуащхьэжь зэгуэгъуитIыр щIыпIаплъэхэм куэд щIауэ къызэрагъэунэхуари, нэгузегъэужьыпIэ телъыджэу ар абыхэм къызэралъытэри.
Езы шытхми къуапитI иIэщ. КъуэкIыпIэмкIэ щыIэм, «Бабыгу ЦIыкIу» («Малый Бабук») цIэр зезыхьэм, метр1551-рэ, къухьэпIэмкIэ зызыIэта и нэпкъхэм метр 2000-м нэблагъэ я лъагагъщ.
Ажэжьбэкъу бгыжь дыкъуакъуэм, зэрыщыту къатщтэмэ, километри 5 хуэдиз и бгъуагъщ. И лъэныкъуитIыр блын задитIщи, къэзыухъуреихь Iэгъуэблагъэм метр 300 хуэдизкIэ щхьэщыIэтыкIащ. Я зэхуакур дыхьэпIэ-дэкIыпIэщи, и бгъуагъыр метр 500-м нызэрохьэс. Къущхьэхъу хъупIэхэм мыбдежым зэрыщыщIадзэр къыуагъащIэ IуащхьэжьитIым я джабэщIри Iэшэлъашэри удз Iув куэдыкIейм зэрызэщIасеям. Ажэжьбэкъу къурш дыкъуакъуэм къухьэпIэмкIэ щыIэ и бгыщхьэр Кавказ биосферэ мэзкъуэдым и гъунапкъэщ.
Ковешников Вячеслав «Очерки по топонимике Кубани» и тхылъ телъыджэм зэрыщитхымкIэ, фIэщыгъэр «Бабыкъуэ» цIыхухъуцIэм къытехъукIауэ къэзылъытэхэри щыIэщ.
Поделиться:
Читать также:
15.04.2024 - 14:52 →
Агуий и Iэхэлъахэм
29.03.2024 - 12:24 →
Бийм зы гупу пэщIигъэуват
20.03.2024 - 11:17 →
Къанжал зауэм и щхьэусыгъуэр
24.02.2024 - 12:05 →
КъикIуэт зымыщIэт Къардэн Сыхьэт-Джэрий
16.02.2024 - 12:58 →
Атаман щхьэщытхъум зэрыIущIар
|