Япэ итхэм хабжэ

УФ-м ЦIыхухэм щIэныгъэ егъэгъуэтынымрэ щIэныгъэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм и унафэ щIэт университетхэр (ахэр 700-м щIегъу) хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм зэрадэлажьэмрэ я IуэхущIафэхэр зыхуэдэр цIыхубэм зэрыхагъаIуэмрэ ятеухуауэ мазэ къэс ирагъэкIуэкI медиакъэпщытэныгъэм Бэрбэч ХьэтIутIэ и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей-Балъкъэр къэрал университетыр къыщыхэжаныкIащ. КъБКъУ-р медаижыджэрагъкIэ нэхъыфI дыдэу къалъыта процент 30-м хиубыдащ.

КъБКъУ-м Лэжьыгъэр къызэгъэпэщынымрэ мониторинг къэхутэныгъэхэр егъэкIуэкIынымкIэ и центрым и унафэщI Квашин Виталий зэрыжиIамкIэ, къэрал къулыкъущIапIэхэм ирагъэкIуэкI медиакъэпщытэныгъэхэм Iуэхугъуищ къыщалъытащ: «Егъэджэныгъэмрэ щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэхэмрэ езыгъэкIуэкI еджапIэ нэхъыщхьэхэм я фIагъыр къыщалъытэкIэ, хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм зэрадэлажьэми фIэкIыпIэ имыIэу йоплъ. Апхуэдэу университетхэр хэгъэгупсо, урысейпсо икIи дунейпсо хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм зэрадэлажьэм, и IуэхущIафэхэр Интернетым къызэрыщыгъэлъэгъуамрэ зэрыщызэбгрыкIымрэ, хъыбархэр къызрагъэувэ напэкIуэцIхэмрэ сайтхэмрэ я гъэпсыкIэм кIэлъоплъ. Университетхэр хъыбарегъащIэ IэнатIэхэм зэрапыщIа щIыкIэр къыщахутэкIэ, абы иригъэкIуэкI лэжьыгъэмрэ ар зэфIэзыгъэкIхэмрэ ятеухуауэ щIыпIэмрэ къэралымрэ къыщыдэкI газетхэм къытехуэ тхыгъэхэр зыхуэдизыр, ахэр зылъэIэс цIыху бжыгъэм я ныбжьыр, щIыпIэ икIи къэрал телевиденэхэм къыхуащI гулъытэмрэ абыхэм щагъэхьэзыр нэтынхэм я бжыгъэмрэ, университетым жылагъуэм дежкIэ мыхьэнэ зиIэ проектхэм къазэрылъыгъуазэр, абыхэм ятеухуауэ эфир занщIэкIэ ягъэхьэзырахэм я куэдагъ-мащIагъыр къалъытэ. Мыхьэнэшхуэ иIэщ щIыналъэ университетхэм я гугъур УФ-м ЦIыхухэм щIэныгъэ егъэгъуэтынымрэ щIэныгъэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм и сайтым къызэрырагъэувэми. Медиажыджэрагъыр къыщахутэкIэ, университетхэм я лэжьыгъэр Интернет дунейм къызэрыщыгъэлъэгъуам и фIагъри къалъытэ. Псалъэм и хьэтыркIэ, уи напэкIуэцI уиIэжрэ умыщхьэхыу ебгъэкIуэкI лэжьыгъэм теухуа хъыбар кIэщIхэр къибгъэувэкIэ зэфIэкIынукъым. Иджы медиакъэхутэныгъэм къегъэув а жыджэрагъыр нэхъыбэм ялъэIэса зэрыхъури, цIыхухэр къызэрыпэджэжри, хъыбархэм къазэрыкIэщIэтхыхьри, ахэр зэрызэбгратыкIри къэлъытэныр. «Жылагъуэ индекс» жыхуаIэ пщалъэм и купщIэр нэгъуэщI хъуащ – нэхъапэхэм хъыбарыр зэбгрыптыкIырти, къалэныр пщхьэщыкIырт. Иджы Iэмалыншэу ар жылагъуэ гъащIэм щыщу, зэпымычу узытепсэлъыхьын хуей Iуэху къызэбгъэпэщыфу щытыпхъэщ. Абы къикIыр аращи, хъыбарегъащIэ IэнатIэм жэщ-махуэ имыIэу зебгъэужьу, ебгъэфIакIуэу щытын хуейщ. Арагъэнущ видеонапэкIуэцIхэм я пщIэм зиIэту щIыхуежьар. Еджэр нэхъ мащIэ, еплъыр нэхъыбэ зэрыхъум и мызакъуэу, екIуэкI Iуэхугъуэр нэхъ гурыIуэгъуэу щытын папщIэ видеохэр техынри, абыхэм я техыкIэ хъуами, ахэр цIыхубэм зэралъэбгъэIэсами мыхьэнэ иIэ хъуащ. Медиакъэхутэныгъэхэр щрагъэкIуэкIкIэ, зымащIэкIэ гулъытэншэ хъуркъым сайтым и гъэпсыкIэри. Уеблэмэ, абы къаруушхуэ щиIэр нэхъыбэщ. Япэ IуэхугъуитIыр къызэрыпфIэIуэхур къэбгъэнэIуэн, уи гугъур жылагъуэ утыкум имыкIыу итын папщIэ сайтыр Iэрыхуэу зэрыгъэпсам, узыхуей хъыбарыр псынщIэу къыщыбгъуэтыфу зэрызэхэгъэувам куэд иIыгъщ. Абы къищынэмыщIауэ, мазэм и кIуэцIкIэ сайтым цIыхуу хыхьэри, а цIыхухэр зыщыщ жылагъуэ гупхэри (университетым и лэжьакIуэхэра хьэмэрэ абы и IуэхущIафэхэр зыфIэгъэщIэгъуэн цIыху къызэрыгуэкIхэра), сайтым и кIуэцIкIэ цIыхум щигъакIуэ зэманри щхьэхуэу къахутэ. Зэрынэрылъагъущи, дзыгъуэ гъуанэ дихьа къамыгъанэу щIапщытыкI. ХъыбарегъащIэ IэнатIэхэм я мыхьэнэм кIуэтэху хохъуэ, дэри абы зыкъыкIэрыдмыгъэхуныр ди къалэнхэм хохьэ».
Къапщтэмэ, УФ-м ЦIыхухэм щIэныгъэ егъэгъуэтынымрэ щIэныгъэ нэхъыщхьэмкIэ и министерствэм и жьауэм щIэт университет 218-м «ВКонтакте» интернет-утыкум щаIэ напэкIуэцIхэм хыхьэурэ хъыбархэр къызиджыкIхэм я бжыгъэр, нэгъабэрейм елъытауэ, мелуанихкIэ нэхъыбэ хъуащ, Iэ щIэзыдзауэ хъыбархэр блэзымыгъэкIхэм я бжыгъэри цIыху мин 75-м фIыуэ щIигъуащ. Апхуэдэу къыхэгъэщын хуейщ Rutube жыхуаIэ видеоутыкум хыхьэхэм, абы кърагъэувэ нэтынхэмрэ видеотеплъэгъуэ кIэщIхэмрэ еплъхэм я бжыгъэми зэрыхэхъуар. ПыухыкIауэ жыпIэмэ, КъБКъУ-м и видеоархивым кIэлъыплъхэм я бжыгъэр цIыху мин 120-м щIигъуащ. Иужьрей лъэхъэнэм цIыхухэм Telegram утыкури къагъэIурыщIэ хъуащ. Университетхэм я хъыбархэр абдежи къыщрагъэувэ. АбыкIэ университетхэм ирагъэкIуэкI лэжьыгъэм я бжыгъэр цIыху мин 15-кIэ нэхъыбэщ. Ауэ мы бжыгъэр нэхъ псынщIэу дэкIуейхэм зэращыщыр къыхэгъэщыпхъэщ.
МедиажыджэрагъкIэ япэ увыпIэр къихьащ Плеханов Георгий и цIэр зезыхьэ Урысейпсо экономикэ университетым. Абы и ужьым иту къокIуэ Урал щIыналъэм щыIэ, УФ-м и япэ президент Ельцин Борис и цIэр зезыхьэ университетыр. Ещанэ увыпIэр хуагъэфэщащ Мэзкуу къалэм дэт, Бауман Николай и цIэр зезыхьэ къэрал техникэ университетым.
КъБКъУ-р университет жанхэм яхиубыдащ, медиакъэпщытэныгъэм хэта еджапIэ нэхъыщхьэхэм ящыщу нэхъыфIу къалъытахэм ящыщщ – 67-нэ увыпIэр иIыгъщ. «ХъыбарегъащIэ IэнатIэхэм зэрадэлажьэ щIыкIэр» унэтIыныгъэм КъБКъУ-м 48-нэ увыпIэр щиIыгъщ, «Интернетым къызэрыщыгъэлъэгъуа щIыкIэр» унэтIыныгъэм – 81-нэ увыпIэр, «Сайтым и гъэпсыкIэр» унэтIыныгъэм 53-нэ увыпIэр щиубыдащ.
Кавказ Ищхъэрэ щIыналъэм ит еджапIэ нэхъыщхьэхэм КъБКъУ-м етIуанэ увыпIэр щиIыгъщ. Япэ ищар Ростов къалэм дэт Кавказ Ищхъэрэ къэрал университетырщ.
Къыхэгъэщын хуейщ Кавказ хэгъэгум ит университетхэм я сайтым и гъэпсыкIэкIэ, ухуэкIэ-зэхэлъыкIэкIэ, узыхуей хъыбарым и къэгъуэтыкIэкIэ КъБКъУ-р псом япэ зэритыр.