Лъэпкъым, цIыхум уиIэтын щхьэкIэ сыт узыхуейр?! СызэригугъэмкIэ, зэчиймрэ абы цIэрыIуэ узэрищIым «уимыгъэундэрэщхъуэнымрэщ». Ар къызэхъулIэрщ гъуазджэм и лъагапIэм нэсыр. Апхуэдэ гупсысэм тетахэщ ГИТИС-р 1940 гъэм къэзыуха зэщхьэгъусэхэу Ало ЛутIэрэ Хьэжгуащэрэ.
ЛутIэ уэрэдыжьхэр игъэзащIэрт, Хьэжгуащэ къафэри, уэрэдри, пшынэ еуэнри, гушыIэ спектаклхэри фIыуэ къехъулIэрт. ГъэщIэгъуэнратэкъэ, еджапIэ нэхъыщхьэм щезыгъаджэхэр ЛутIэ «адыгэ ЛемешевкIэ» къеджэу щытащ. Урыс уэрэджыIакIуэ лъэщым ЛутIэ и зэфIэкIкIэ ехьэехуэу зэрыщытар абы къыбгурегъаIуэ.
ЦIыху цIэрыIуитIым къащIэхъуа щIэблэри гъуазджэм хэпщIащ. Унагъуэм щыщу щIыхь зиIэ артист цIэ лъапIэр тхум зэрыхуагъэфэщам куэд къыбжиIэкъэ-тIэ?! Бэрэбаныр зи Iэпэгъу хъуа ПIотIэ, Арсен, Руслан зэкъуэшхэр, иужьрейм и щхьэгъусэ Эммэ, щIалэхэм я шыпхъу Жаннэ - зы зэман зэгъусэу ахэр щылэжьащ «Кабардинка» къэрал академическэ ансамблым.
ПIотIэ Кавказ Ищхъэрэ псом къыщацIыхуу щытащ бэрэбэнауэ Iэзэу. Уеблэмэ адыгэхэми балъкъэрхэми ящыщу япэу бэрэбэнауэ хъуар а щIалэрщ. Илъэс 16-м иту щIидзэри, ар илъэсийкIэ щылэжьащ Къэбэрдей-Балъкъэрым Уэрэдымрэ къафэмкIэ и ансамблым. Ар зыгъэсар гупым хэта бэрэбэнауэ цIэрыIуэ Исаков Аронт.
1957 гъэм Москва щекIуэкIа VI-нэ дунейпсо щIалэгъуалэ фестивалым къэфакIуэ гупым дыщэ медалыр къыщыщихьам зи зэфIэкI емыблэжахэм яхэтащ Ало ПIотIи. А илъэс дыдэм ансамблыр щыIащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и махуэхэр Москва щыщекIуэкIам.
«Лавина с гор» фильмыр щытрахым ПIотIэ и IэщIагъэкIэ, и зэфIэкIкIэ абы IупщIу къыхэщащ.
Ансамблым къыхэкIыжа нэужь, 1965 гъэм щегъэжьауэ ПIотIэ Къэрэшей-Шэрджэсым и «Эльбрус» къэфакIуэ гупым дэлэжьащ. 1987 – 1998 гъэхэм ар Сабий творчествэмкIэ унэм (абы щыгъуэм Пионерхэм я унэрт) щылэжьащ. Абы езым къызэригъэпэщыжа бэрэбэнауэ сабий гупыр республикэм щыпашэу, фIыуэ къалъагъуу, зэпеуэхэм щыжыджэру илъэс куэдкIэ иIыгъащ.
«Къэббалъкъавтотранс» предприятэм къызэригъэпэща «Ашэмэз» ансамблым хэту бэрэбэнауэр щыIащ Японием.
ПIотIэ Къэбэрдей-Балъкъэрым Уэрэдымрэ къафэмкIэ и ансамблым къыхэкIыжа и ужь, абы и лъагъуэм теуващ ныбжькIэ къыкIэлъыкIуэ и къуэш Руслан. «Кабардинка» ансамблым ар илъэс 30-кIэ щылэжьащ.
Абы щхьэгъусэри «Кабардинка»-м и къэфакIуэхэм къахишат. 1984 гъэм Руслан КъБР-м щIыхь зиIэ и артист цIэ лъапIэр къыфIащащ. Абы къыхуагъэфэщащ XII-нэ дунейпсо фестивалым лауреат зэрыщыхъуамкIэ щIыхь тхылъыр (1985 гъэм), 11-нэ союзпсо фестивалым (1987 гъэм) и медалыр, и гуащIэр къызэралъыта нэгъуэщI саугъэт куэди.
Шыпхъу нэхъыщIэ Ало Жаннэ жеIэ: «Зэкъуэшхэм я бэрэбанэ еуэкIэр зэшыпхъуищым зыхыдоцIыхукIыр. Я хьэл-щэным елъыта, хьэмэрэ нэгъуэщI дызыгъэгъуазэр, сытми сщIэркъым, ауэ дэтхэнэми зы фIагъ гуэркIэ и еуэкIэр къатщIэрт».
Алохэ я къуэ нэхъыщIэ Арсени и гъащIэр зэпхар «Кабардинка» къэфакIуэ гупырщ. 1966 гъэм къыщыщIэдзауэ 2001 гъэ пщIондэ ар а ансамблым къыдэгъуэгурыкIуащ. 1999 гъэм КъБР-м щIыхь зиIэ и артист цIэр къыхуагъэфэщащ.
Ещанэ классым Арсен щIэсурат уэрэджыIакIуэ цIэрыIуэ, композитор ДыщэкI Залымхъан ар къыздищтэурэ концертхэм щыздишэм. Илъэсибгъу хъу щIалэм пхъэцIычыр игъэIэрыхуэрт...
1958 гъэм Налшык щытраха «Лавина с гор» фильмым Арсени хэтащ. ПIотIэ бэрэбаным еуэрт, КIурацэ - пшынэм, Арсен - пхъэцIычым.
«Кабардинка»-м къыхэкIыжри, Сабийхэм зыщрагъэужь центрым епхауэ Арсен бэрэбэнауэхэм я студие къызэIуихащ, нобэр къыздэсми ар егъэлажьэ. Ансамблым и гъусэу ар Тыркуми щыIащ. Апхуэдэуи дунейпсо фестивалхэм тIэунейрэ и гупыр лауреат щыхъуащ.
«Си гъащIэр къезгъэкIэрэхъуэкIыжыфыну сщIэми, сызытета гъуэгуанэм зы мэскъалкIи сытекIынутэкъым», - жеIэ КъБР-м щIыхь зиIэ и артисткэ, илъэс 20-кIэ «Кабардинка» къэфакIуэ гупым хэта Ало Жаннэ.
ЦIыхубзыр зыхапIыкIа гъуазджэм теухуауэ Жаннэ жеIэ: «Зы артист гуэр къызэрысхэкIынур сыщысабийм щыгъуи къызгурыIуат, ауэ сымыщIэр къыхэсхыну унэтIыныгъэрт…».
Илъэси 6-м иту арат Жаннэ и шыпхъу нэхъыжьхэм (Светланэ, Ларисэ, Людмилэ сымэ) ядэплъейуэ къэфэн щыщIидзам. ИужькIэ абы зыщигъэсащ Соттаев Къанщауэ, Дашу Хьэшыр, Никаев Ахьмэд, Кудаев Мухътар, Ульбашев Мутай сымэ я деж.
- 1969 гъэм «Кабардинка»-м сыхыхьащ. ФIы дыдэу сощIэж, сыкъызэращтэрэ махуиплI фIэкIа дэмыкIауэ, гупым и программэ псоми сызэрыхагъэхьауэ щытар, - жеIэ Жаннэ. - КIэш Федор, Алэкъей Мухьэмэд, Соттаев Къанщауэ, цIыхубзхэм щыщу - ДзыхьмыщI Зарэ, Мысачэ Валентинэ, Iэсей Светланэ, нэгъуэщI цIыху хъарзынэ куэдми я гулъытэр нэхъыщIэхэм ттемыкIыу, сыткIи ди щIэгъэкъуэну щытащ. Сэ илъэс 16 сыхъуа къудейти, къыскIэлъыплъхэрт, сагъафIэрт. ИкъукIэ гудзакъэ иIэу къытхэтт Ульбашев Мутай. «ЩIыIэм фисрэ, фымэжалIэрэ?» - гузавэу къыдэупщIырт ар гъуэгу дыщытетхэм. КъБР-м ЩэнхабзэмкIэ и министру щыта Ефэнды Джылахъстэн къызэрытхэтар-щэ?! Я бынхэм зэрахущытым хуэдэу къыдэгугъуащ ар. Си дэлъху нэхъыжьыр (Арсен) бэрэбаным еуэурэ зэгуэрым и Iэпэхэр зэгуэудати, Джылахъстэн сакъыпэурэ абы и Iэр хуипхат. Iуэху къызэрыгуэкIщ жыфIэнкIэ хъунщ, ауэ апхуэдэхэм дежщ нэхъыбэрэ цIыхур къызэрыпхущытымрэ езыр зыхуэдэмрэ нэрылъагъу щыхъур.
Бзылъхугъэр щогуфIыкI дунейм и хы псоми, Ищхъэрэ Мылылъэ хым нэмыщIкIэ, зыщагъэпскIыну къазэрыхуихуами, нэгъуэщIхэми. Ар зи фIыщIэр «Кабардинка»-р къэрал куэдым зэрыщыIарщ.
Къэралым и къэфакIуэ нэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм я гъусэу зы утыкум къихьэрт «Кабардинка»-р. Апхуэдэт Моисеев Игорь и цIэр зезыхьэ ансамблыр, Красноярск щыщ къэфакIуэ гуп Гарденкэ и цIэр зезыхьэр, «Березка»-р, нэгъуэщIхэри. Артист ныбжьыщIэхэм я гукъыдэжыр хэхъуэрт Толкуновэ Валентинэ, Зыкинэ Людмилэ, Магомаев Муслъим сымэ хуэдэ уэрэджыIакIуэ лъэщхэм щахуэзэкIи…
«Къэрал жыжьэхэм дыщыкIуэкIэ, чэнджэщрэ псалъэ гуапэкIэ сыт щыгъуи дригъэжьащ Мэлбахъуэ Тимборэ. Ансамблыр абы и деж ириджэхукIэ жиIэрт: «Фи щхьэр евмыгъэлъахъшэх, лъэпкъыр зэрыфIэтын хуейри фигу ивмыгъэху». ЗэрытхузэфIэкIкIэ а ущием дытетауэ къысщохъу», - дыщIегъу Алом.
