Артист IэщIагъэм къыхуигъэщIа

 ЩоджэнцIыкIу Алий и цIэр зезыхьэ Къэбэрдей къэрал драмэ театрым и артист Хъыдзэджыр  ди республикэм къыщызымыцIыхурэ абы игъэзащIэ ролхэм щымыгъуазэрэ къэгъуэтыгъуейщ. Апхуэдэу щытми, Борис нэхъ гъунэгъуу фэдгъэцIыхун мурад диIэу упщIэ зыбжанэкIэ зыхуэдгъэзащ. 

— Еханэ классым сыщIэсу Мысостышхуэ Пщызэбий хэту спектакль гуэр ди Абей къуажэ нашауэ сеплъати, занщIэу сызэщIиубыдэри, сыдихьэхат. Слъэгъуа телъыджэм сытригъэгушхуэри, Пщызэбий и адресыр къеIысхащ икIи зэхуэтхэн щIэддзэри, ныбжьэгъуфI дызэхуэхъуащ. 

Щукиным и цIэр зэрихьэу Москва дэт еджапIэр къэдухыу къыщыдгъэзэжам нэхъыжьыфIхэу, театрым и лъабжьэр зыгъэтIылъахэу Болэ Мурат, Сонэ Мухьэрбий, ДыщэкI КIунэ, ТIыхъужь Алий, Токъуий Хъусен, Сибэч Быхуэ сымэ дарихьэлIэри, утыку дызэдитыну си насып къихьащ. Абыхэм къахыхьащ Къаздэхъу СулътIан, Мысостышхуэ Пщызэбий, Сэкрэк Мухьэдин, Шыгъушэ Лидэ сымэ. Ахэр театрым и тхыдэм къыхэна артист цIэрыIуэ защIэщ. Абыхэм къакIэлъокIуэ нобэ ди театрыр зыгъэбжьыфIэ, псоми фIыуэ ялъагъу ЖьэкIэмыхъу КIунэ.

Си IэщIагъэр къызэрыхэсхари? Къыхэсха сэ ар? Артист дунейм и Iупхъуэ къуагъым сыщыкъуэплъэм, къэгъэзэжыпIэ сиIакъым (мэдыхьэшх). Зэрыхъуар мыращ. Еянэ классым сыщIэсу, урысыбзэмкIэ дезыгъаджэ Гуэбэшы Амурбэч къызбгъэдыхьэри, «Акъсырэ Залымхъан и пьесэхэр уиIэу жаIэри, пэж?» — щыжиIэм, къызэригъэсэбэпынумкIэ сеупщIа иужь, ТекIуэныгъэ Иным ирихьэлIэу игъэувын мурад зэриIэм сыщигъэгъуэзащ. Сэ егъэджакIуэм жесIащ а тхылъым зауэм теухуауэ «Дыгъэр къыщыщIэкIым» пьесэр зэритыр. А зэманым адыгэбзэкIэ къыдэкI псоми седжэрт, ар зи фIыгъэри си анэ тхьэмыщкIэрат. Езым щIэныгъэ имыIэми, абы адыгэ тхыгъэхэр къызэрымыкIуэу фIыуэ илъагъурти, сыкъригъаджэ зэпытт.

Гуэбэшыр пьесэм зэреджэу, игу ирихьри, къищтащ, сэрэ си классэгъу Беслъэней Татьянэрэ, епщIанэ классым щIэсхэм, къуажэдэс нэхъыжьхэм ящыщи къыхишэри, езы Амурбэчи къытхэту, пьесэр екIуу, фащэкIи дыкъызэгъэпэщауэ, игъэувауэ щытащ. Ди щIыналъэр къызэхэткIухьат ар дгъэлъагъуэу.

1967 гъэм Гуэбэшыр Москва дэт ГИТИС-м режиссёрым щыхурагъаджэ и къудамэм щIэтIысхьащ. Куэдым абы и цIэр къащIэжыну къысщохъу. Ар «Школьный вальс», «Дорога на край жизни», нэгъуэщI фильм зыбжанэм я режиссёру щытащ, езыри артисту кинохэм хэтащ. Апхуэдэ щIыкIэкIэ театрым и дунейм хыхьа Гуэбэшыр сэри къыздэIэпыкъуащ. Ауэ, шэч хэмылъу, си сабиигум актёр IэщIагъэм и мафIэр щызэщIэзыгъэнар Мысостышхуэ Пщызэбийщ.

- Куэд дыдэкIэ. Училищэр Вахтанговым и цIэр зезыхьэ театрым и школщ. Езы театрым Щукиным и училищэр къэзыуха фIэкIа къащтэркъым. Дэ ди насып кърихьэкIри, езы Вахтанговым и гъэсэну щыта цIыху зыщыплIым, Щукиным и щхьэгъусэри яхэту, драгъэджащ. Ар си дежкIэ школышхуэт. Таурыхъым дыхэтым хуэдэт дыщеджэ зэманыр. Вахтанговым и цIэр зезыхьэ театрым щагъэува пьесиплIым дыщымыпсалъэу, ауэ къалэн пыухыкIа ди пщэ дэлъу дыщыджэгуащ. Училищэм дыщыщIэтIысхьам иужьрей курсым щIэсхэр къыхэщыпыкIауэ артистыфI защIэт. Ди егъэджакIуэм къыджиIауэ щытащ апхуэдэ курс лъэщ дызэрырихьэлIамкIэ ди насып къызэрикIар. Абы щIэсахэр хэт жыпIэмэ, Гундаревэ Наталье, Варлей Наталье, Тихонов Владимир, Райкин Константин, Богатырёв Юрий сымэт. Абыхэм я диплом лэжьыгъэхэм дащыдэлэжьащ. Ар, дауи, насыпышхуэт.

- Республикэм къыщыдгъэзэжам ди гупым спектакли 8 къэтшэжауэ щытащ. Ди гъусахэм ящыщу Шэрджэс Мухьэмэдрэ Фырэ Русланрэ режиссёр IэщIагъэм заочнэу хуеджати, 8-м ящыщу зыр Фырэм игъэуват, адрейхэр ди егъэджакIуэхэм я лэжьыгъэт. Шекспир Вильям и «ЕпщыкIутIанэ жэщыр», Еврипид и «Ипполитыр», Вампилов Александр и «Къуэ нэхъыжьыр», Горький Максим и «Мещане» жыхуиIэр — спектакль къыхэщыпыкIа защIэт. Ахэр ди республикэм и щIыналъэхэм, къуажэхэм тшэурэ дыкIуэрти, цIыхухэм дыкъамыутIыпщыжу даIыгът. Мис ахэр сигу къинэжащ.

IутIыж Борис и «Эдип» пьесэм Креон и ролыр щызгъэзэщIащ. Ар роль тыншхэм ящыщтэкъым, ауэ гукъинэж зыщIыжыр аракъэ?! Артистым зэчий гуэр бгъэдэлъмэ, абы къигъэнэIуэнут. Ар зыгъэувауэ щыта Теувэж СулътIан режиссёр бэлыхьщ, абы хуэдэу артистхэм я бзэм елэжьрэ ар зыгъэкъабзэрэ щыIэу къыщIэкIынкъым. Хьэрф къэскIэ артистхэм зэхэщIыкIыгъуэу къажьэдэкIыным егугъурт, гумызагъэт, арат игъэувхэри къыщIехъулIэр. Къыхэзгъэщыну сыхуейщ ди артистхэм я нэхъыбэм я зэчийр IутIыж Борис и пьесэхэм къызэрагъэнэIуар. Ар псом япэ зи фIыгъэр драматургырщ, абы и IуэхукIэ фIыщIэ мыух IутIыжым хуэтщIыпхъэщ.

- Хьэуэ, стхыркъым, ауэ  седжэну сфIэфIщ. Лъэпкъ литературэм художественнэ тхыгъэ нэс къыщыхэхъуэкIэ сыщогуфIыкI, ятххэм радиокIэ сыкъыщеджэ щыIэщ.

- Ди нэхъыжьыфIхэм хуэдэу, иджырей актёрхэри фIыуэ ялъагъуу, театрым спектакль гъэщIэгъуэн, дерс къызыхахын гупсысэ зыщIэлъхэр щыдгъэувыну, ди цIыхухэм театрыр фIыуэ ялъагъуу, режиссёр бэлыхьхэр диIэныр си хъуэпсапIэщ. Ди щэнхабзэм игъуэт гулъытэм къыхэхъуэну сыщIохъуэпс. А Iуэхум и хэкIыпIэм и зы щапхъэ къыфхуэсхьынщ. Осетие Ищхъэрэ - Аланием совет зэманым обкомым и япэ секретару щыта Кабалоев Билар театрыр апхуэдизкIэ фIыуэ илъагъурти, репетицэхэми кIуэурэ артистхэр зэрылажьэм еплъу щытауэ жаIэж. Ар куэдым щапхъэ яхуэхъурт. Ди пашэхэм щэнхабзэр апхуэдэу фIыуэ зылъагъу къахэкIамэ, адрейхэми абы зыдащIурэ театрым и Iуэхур нэхъ кIуэтэнут.