Увыж Анзор и дунейр

 Дыхуиту пIэрэ ди гъащIэ гъуэгур дэ къыхэтхыжыну, ди насыпыр ди IэкIэ духуэжыну, хьэмэрэ псори ди натIэм итхарэ, зэрыжаIэу, ябзри, ядыжауэ дыкъалъхуу пIэрэ?! ЩыIэщ цIыху, си адэ-анэм сытрагъэуват а гъуэгуми, сытекIыну слъэкIакъым жызыIэ, икIи, дауэ мыхъуами, хущIемыгъуэжа. Абыхэм ящыщщ адыгэ макъамэ дунейм увыпIэ ин щызыубыда, накъырапщэ Увыж Анзор. 

«ЗэрысщIэжрэ музыкэм сыпыщIащ. ЕтIуанэ классым сыщIэсу ди анэм музыкальнэ училищэм сритауэ щытащ. СыщыцIыкIум, сыщыгъкIэ, икъукIэ сыкIийрт, си макъым ину зезгъэIэтырти, си анэшхуэм «Мыр музыкэм щыхурагъаджэ гуэрым еттатэмэ, уэрэджыIакIуэ лъэщ къыхэкIынут!» жиIауэ щытащ. Ди анэм ар сщIэркъым къызэрыгурыIуар, ауэ, мис, къыкIэлъыкIуар нэрылъагъущ. Ауэ анэшхуэм зи гугъу ищIар къызэхъулIакъым - макъамэ Iэмэпсымэхэм нэхъ сыдахьэхащ. Япэ дыдэ къэсщтари, сыхуеджэн зыщIэздзари скрипкэращ. Сэ езыр сыцIыкIут, скрипкэр инышхуэти, си Iэблэр иришэхырт, псынщIэу сригъэшырт. Мардэм къриубыдэ дакъикъэ плIыщIрэ тхум схуэIыгъыртэкъым, си Iэр есхьэхырти, ди егъэджакIуэр баш цIыкIукIэ къызэуэрт «иумыхьэх мыр!» жиIэурэ. Дауи ар схуэшэчыртэкъым, си нэпсым къыщызэпижыхьи, сыщыгъи къэхъурт. СыщIэгъыр зэригъэузыратэкъым, атIэ къызэрызэуэрт, и Iэ къызэрысхуиIэтырат. Нэхъыбэм зэрыхъущи, абы си гукъыдэжри дэкIуэдащ - семыджэжыфу, скрипкэр къэзмыщтэжыфу сыхъуащ. Апхуэдэурэ зы илъэс блэсхащ, къарууэ сиIэр зэхэслъхьэри, сыщыщIагъэтIысхьакIэ, семыджэу хъунутэкъым. Ди анэр икъукIэ гугъу ехьырт, бынитI дриIэт. СыцIыкIуми къызгурыIуэрт псори. 
Махуэ гуэрым ди анэм пхъуантэ цIыкIу къысхуихьащ. Пхъуантэр зэрытрихыу, абы къыдэцIуукIа, къыдэлыдыкIа Iэмэпсымэ дахэр щыслъэгъуам, си нитIыр къихуным хуэдэу сеплъащ, сымыпсэлъэжыфу. «Уигу ирихьрэ? Уеуэну мыбы?» жиIэу къыщызэупщIым, «НтIэ, нтIэ!» жысIэри, сыпхъуащ. Сытыт-тIэ, сыцIыкIут, дахэ гуэр слъагъумэ, сыщыгуфIыкIырт. Абдежым япэ дыдэ накъырэр къэсщтауэ щытащ.  
Абыи фIы дыдэу сыхуеджауэ схужыIэнукъым. Сыту жыпIэмэ, си ныбжьэгъухэр щхьэгъубжэ лъабжьэм щIэтрэ, "къакIуэ, футбол дыджэгунщ" щыжаIэкIэ, музыкэ лъэпкъ сщIэжыртэкъым. ЗыщIыпIи укIуэнукъым, уи дерсхэр зэгъащIэ жиIэу, ди анэр къыщыспIэщIэувэкIэ, сыкъэгубжьырти, накъырэр, сызэрифIэщкIэ, шэнтжьейм издзэрт. Абдежым къысщыщIыр телъыджэт - шэнтжьейм издза накъырэр, Iэмал имыIэу, къэлъеижынут. Ар къэлъеижрэ, щIым техуэмэ, къутэнут. Iэмэпсымэ лъапIейр къутэмэ, фIыуэ къыскъуалъхьэнут. Иджы накъырэ здзам къигъэзэжыху си щхьэм къыщыкIырт а гупсысэхэри, гъуащхьэтетым топыр къызэриубыдым нэхърэ нэхъ псынщIэу къэзубыдыжырт къэлъеижа накъырэри, си дерсхэм сапэрыувэжырт. 
Накъырэм къыдэкIуэу, фортепиано еуэкIэхэми дыхуагъасэрт, ауэ сэ псом нэхърэ нэхъ сфIэфIыр гитарэрат. АбыкIэ егъэджакIуэ лъэщхэр а зэманым щыIэтэкъыми, хамэ къэрал уэрэджыIакIуэ гупхэм я еуэкIэм, я уэрэд жыIэкIэм седаIуэурэ, сэр сэру зезгъасэрт. Дауэ мыхъуами, сызытрагъэувауэ щыта гъуэгум сытекIакъым, музыкэми сыхуеджащ, Iэмэпсымэ зэмылIэужьыгъуэхэри згъэбзэрабзэ хъуащ. 
Сэ музыкэм сызэрыхуеджэм щхьэкIэ си къуэш нэхъыщIэри ди анэм кIэрыхъыжьащ, сэри зыщIыпIэ сет жиIэри. Сытыт къыхуэнэжыр?! КъэфакIуэм иритащ. Зыхыхьари Думэн Мурадин зи унафэщI КъБКъУ-м и «Нэмыс» къэфакIуэ гупрат. Абы зы тэлайрэ къыщыфауэ, накъырапщэ диIэкъыми накIуэ, улахуэ къуатынущ, жиIащ шынэхъыщIэм. Сэри ди анэм зэрызыщIэзгъэкъуэн Iэмал гуэр къэслъыхъуэу арати, сегупсысри, сыкIуащ. Абы щыгъуэ накъырапщэ куэд диIэтэкъыми, сыздэкIуари къысщыгуфIыкIащ. Сэ сытри накъырэм къизгъэкIырт, ди лъэпкъ макъамэхэм къищынэмыщIа, ауэ тIэкIу гугъу сехьми, ансамблым зыщезгъэсащ абыхэми. Ауэрэ тэлай дэкIауэ, Псыхуабэ зы хьэгъуэлIыгъуэ гуэрым драгъэблэгъащ музыкант гуп дыхъуу. Пэжыр жысIэнщи, абы щыгъуэ икъукIэ ахъшэфI къэдлэжьауэ щытащ. Къызатам щыщ ди анэм IэщIэслъхьащ, зыгуэри си къуэшым кIэщIэздзащ, куэд щIауэ си нэ къызыхуикI гитарэри къэсщэхуащ. Мис абдежырщ къыщызгурыIуар сызыхуеджам и мыхьэнэри, лъэпкъ макъамэм и IэфIри, и дахагъэри, къару щIэлъри. ИкIи мурад сщIащ ди адыгэ макъамэхэр нэхъыфIу зэзгъэщIэну, нэIуасэ захуэсщIыну.
Арати, мурад сщIам сытету, адыгэ макъамэхэм нэхъ седаIуэу, зджыуэ щIэздзащ. Си цIэр цIыхум яхэIуа нэужь, «Нал цIыкIум» срагъэблэгъащ, иужькIэ «Кавказым и пшэплъхэм» сыкIуащ, «Къэбэрдей» гупым сраджэри, къэрал щIыбым дыщыджэгуу гастроль дыщыIащ, дыкъекIуэлIэжри, дыщызэбгрыкIыжым сэ университетымкIэ згъэзэжащ. Лэжьыгъэ зытIу здэсхьу сыздэлажьэм «Кабардинка»-р «къызэджащ». Ар куэд щIауэ схуагъэлъагъуэрт, ауэ къэрал ансамблым уепхамэ, зэман зыри уиIэнукъым жысIэурэ, IэщIыб сщIырт. Ауэрэ псоми фIы дыдэу тцIыху «Хьэтхэр» къэунэхуащ. Абдежым лэжьыгъэр пщэм фIэкIыу хъуащ. Ар фIытэкъэ-тIэ?! 
Апхуэдэ къэфакIуэ гупхэм къищынэмыщIа, уэрэджыIакIуэхэми музыкантхэми куэду садэлэжьащ икIи садолажьэ. Псалъэм папщIэ, Лъашэ Альберт, Сокъур Ольгэ, Дудар Аслъэн, Нэхущ Чэрим, Тхьэгъэлэдж Светланэ, Даур Иринэ, Хъыжьрокъуэ СулътIан, Къашыргъэ Мурат («Нобэрей» гупым я солист, гитарист). КIэщIу жыпIэмэ, нобэкIэ сценэм итхэм псоми сепхащ. 
Иорданиеми, Щамми, Тыркуми, кIэщIу жыпIэмэ, адыгэ щыпсэу къэралыгъуэ псоми сыщыIащ. Ауэ гъэщIэгъуэныракъэ, мыбы сыкъыщынарэт, сыщылэжьарэт жысIакъым зэи. НэгъуэщI щIыналъэхэм сехъуапсэркъым.
Музыкэр мыхъуатэмэ, спортсмен лъэрызехьэ къысхэкIыну къыщэкIынт! Сэ сыщыцIыкIум зыкIэ спортыр сфIэфIти… ЩIэныгъэм зэи сыдихьэхыу щытакъым. Седжарэт жысIэуи сыхъуэпсакъым. Музыкэращ си къэкIуэнур зыхэслъагъуэр. Аращ сэ сызэрызэIылъыр, аращ сыкъызыхуигъэщIари, схуэщIэри, сызэрыцIыкIурэ сIэщIэлъри». 

 

Фырэ Анфисэ.
Поделиться: