Зыхуей хуэзэу зэрагъэпэщыжащ

Ди республикэм щыпсэухэм гу лъатагъэнщ иужь илъэсхэм ди къалэ, къуажэ зыкъомым дохутыр IэнатIэщIэхэр щыухуэным, а щыIэхэр зыхуей хуэзэу зэгъэпэщыжыным теухуауэ лэжьыгъэшхуэ зэрыщекIуэкIым. Ди щIыналъэм и лIыщхьэхэр щIэх-щIэхыурэ макIуэ апхуэдэ ухуэныгъэхэм икIи Iуэхур зэрекIуэкIыр я нэкIэ зрагъэлъагъу. Зэгъэпэщыжыныгъэ лэжьыгъэхэр мы гъэм щызэфIэкIа IэнатIэхэм ящыщ зыщ Налшык дэт 3-нэ поликлиникэр. Гухэхъуэщ абы и кIуэцIым ущIыхьэну: Iэхуитлъэхуитщ, и лъэгухэри, блынхэри, унащхьэри, дэкIуеипIэхэри, пэшхэри лыдыжу, нобэрей зэманым къекIуу зыхуей хуагъэзащ. Дэ депсэлъащ а поликлиникэм и унафэщI Дол Маринэ:

- Фи дохутыр IуэхущIапIэр екIуу зэрагъэпэщыжащ, Маринэ. Фэри зи узыншагъэмкIэ гукъеуэ зиIэу фи деж къакIуэхэри, дауи, фыщыгуфIыкIащ а Iуэхум.

- Ар пэжщ. Сэ мыбы дохутыр нэхъыщхьэу сызэрыщыIэрэ илъэси 10-м щIигъуащи, зыщIыпIэхэм деж тIэкIу зэдгъэпцIыжурэ дыкъекIуэкIа мыхъумэ, иджы хуэдэу зыубгъуауэ и зэгъэпэщыжыным зэи елэжьакъым. Уеблэмэ поликлиникэр къыщызэIуаха 1991 гъэ лъандэрэ мыпхуэдэ лэжьыгъэ щызэхаублакъым. Узыншагъэр хъумэным теухуауэ къэралым Iуэхугъуэшхуэ щокIуэкI илъэситху ипэкIэ къащта лъэпкъ проектым и фIыгъэкIэ. Абы ипкъ иткIэ, гулъытэ нэхъыбэ зыхуащI IэнатIэхэм ящыщщ япэу цIыхур зэкIуалIэ дэ тхуэдэ поликлиникэхэр зыхуей хуэгъэзэныр, IэмэпсымэщIэхэмкIэ къызэгъэпэщыныр. Ди деж щекIуэкIа Iуэхугъуэхэм я гугъу пщIымэ, илъэситI ипэкIэ щIадзэри, зы махуи зэпымыууэ, зэрыплъагъущи, фIы дыдэу елэжьащ ухуакIуэхэр, зыщIыпIэ деж дигу щIэныкъуэн гуэр къыхэкIми, апхуэдэхэри тхузэрахъуэкIащ. Ди лэжьакIуэхэр къэгъэнауэ, зи узыншагъэм кIэлъызыгъэплъыну къыщIыхьэхэми гукъыдэжышхуэ яIэу къокIуалIэ.

- Фи поликлиникэм сыт хуэдиз цIыху къекIуалIэр?

- ЦIыху мин 56-рэ къыдэгъэбыдылIащ. Дэ дызыщIэс, ЩоджэнцIыкIум и цIэр зезыхьэ уэрамыт тет поликлиникэм иIэщ къудамищ - зыр Мечиевым и уэрамым тетщ, етIуанэр Хьэсэней къуажэм дэтщ, ещанэр Кэнжэ щыIэщ. А къуажитIым щыщу цIыху минибгъу макIуэ а жылэхэм дэт, дэ къыдэпха IэнатIэхэм. Абыхэм щылажьэ дохутырхэми дахуэарэзыщ, я IэщIагъэм фIыуэ хащIыкI, я къалэныр нэгъэсауэ ягъэзащIэ.

- Маринэ, гъащIэр ипэкIэ кIуэтэхукIэ цIыхум и узыр къызэрахутэ IэмэпсымэщIэхэри къожьэ. Нэхъапэм фызэрылажьэу щытахэри зэфхъуэкIын хуейуэ къыфхудокI.

- Абы и лъэныкъуэкIэ ди Iуэхур зэпэщщ. Сыт хуэдэ узыфэри къызэрыпхутэ хъун IэмэпсымэфIхэр диIэщ. Рентген, УЗИ зэращI, нэгъуэщI аппарат куэдкIи дыкъызэгъэпэщащ. ЦIыху сымаджэр махуэ зыбжанэкIэ зэкIэлъыпыту къэкIуэн хуей мыхъуу, зы махуэм и кIуэцIкIэ зригъэплъыну апхуэдэ Iэмал идот. ИтIанэ, иужь зэманым гулъытэшхуэ худощI диспансеризацэм. Абы фIыуэ хэлъыр сыт - цIыхум и узыр хэмытIасэ щIыкIэ къыдохутэф.

- Иужь илъэс зыбгъупщIым цIыху куэд, псом хуэмыдэу ныбжь зиIэхэр, зыгъэгузавэхэм ящыщщ гу узыр. Ар зыхуэдэр кърахутэу, сымаджэм и бгъэм жэщ-махуэкIэ кIэрагъэлъу щыIэщ Iэмэпсымэ. Апхуэдэ фиIэ?

- ДиIэщ, ауэ апхуэдэ Iэмэпсымэ хуэныкъуэр куэдыщэщи, яхурикъуркъым. Абы Iэмалу къыхуэдгупсысаращ: сымаджэщхэм, зэгурыIуэныгъэ етщIылIауэ, догъакIуэри абы апхуэдэ Iуэхутхьэбзэр пщIэншэу къыщыхуащIэ.

- Маринэ, зи узыншагъэмкIэ гуныкъуэгъуэ зиIэ псоми Iэмал яIэкъым я унагъуэр, лэжьапIэр къагъанэу сымаджэщым щIэгъуэлъхьэну. Абыхэми ягъэгъуэлъыр зи узыр нэхъ хэтIэсахэрщ. Ар щIыжысIэращи, апхуэдэ цIыхухэр махуэкIэрэ фи поликлиникэм щIэлъыну, къыщеIэзэн хуэдэу пэш щхьэхуэхэр фиIэ?

- ДиIэщ гъуэлъыпIэ 64-рэ. Ар хэкIыпIэ хъарзынэщ а зи гугъу пщIы цIыхухэм я дежкIэ. МахуэкIэрэ къокIуэ, зрагъэIэзэри я унэ йокIуэлIэж. Абыхэм етхьэлIэн хущхъуэкIи дыкъызэгъэпэщащ.

- ЦIыху щыIэхэщ поликлиникэм къэкIуэну яхузэфIэмыкIыу, я узыншагъэм къызэримыхьым къыхэкIыу. Апхуэдэхэм фазэрылъэIэсын машинэкIэ дауэ фыкъызэгъэпэща?

- Ди республикэм и унафэщIхэм я фIыгъэкIэ иужь илъэситIым машинэщIэхэр къытIэрыхьащ. Нобэ ди поликлиникэм иIэщ машинэу 11. ДяпэкIи нэхъ жьы хъуахэр тхузэрахъуэкIыну догугъэ.

- Фи Iуэху зытетым хъарзынэу щыгъуазэ дыпщIащ, Маринэ. Ауэ зы унафэщIи щыIэкъым и IэнатIэм теухуауэ гуныкъуэгъуэ имыIэу.

- Сэ сыдохутырщи, псом япэу сигу щIэныкъуэр цIыху куэдым я узыншагъэр къазэрыфIэмыIуэхурщ. Узыр къэхъея нэужькIэкъым ди деж къыщыкIуэн хуейр - ар къемыжьэ щIыкIэщ. Диспансеризацэ щIедгъэкIуэкIри аращ. Дэ иджыпсту Iэмал диIэщ узыфэр нэхъ пасэу къэтхутэну, абы иужькIэ нэхъ тыншуи деIэзэнущ, дгъэхъужынущ. ЦIыхухэм я нэхъыбэм узыфэ гуэр къалъыкъуэкIмэ, кIуэуэ дохутыр зрагъэплъыну ягу къэкIыркъым. ЯщхьэщыкIын къафIощI. Ар щыуагъэщ, зралъэфыхьурэ хагъэтIасэ узыр. Къэхъур сыт? Дохутырым и Iэзэгъуэр пэмылъэщыжу щытыкIэ щихуэр мащIэкъым. ЕдэIуэн хуейщ дохутырым и чэнджэщхэм - ар уи шхэкIэми, уи лэжьыгъэми, уи махуэр зэрыбухуэнми, уи Iэпкълъэпкъыр зэрызебгъэкIуэнми теухуауэ щрырет.

ЕтIуанэ Iуэхуу сигу щIэныкъуэр еджапIэ нэхъыщхьэр къэзыуха щIалэгъуалэ куэд ди деж къызэрымыкIуэрщ. КъокIуэ, ауэ, ди жагъуэ зэрыхъунщи, мащIэщ ди поликлиникэм щылэжьэну, зи гъащIэр дохутыр IэнатIэм езыпхыну зи мураду къытхыхьэр. Абы къыхэкIыу захуэзгъэзэну сыхуейт дохутыр IэщIагъэр зэзыгъэгъуэта щIалэгъуалэм: фыкъыдогъэблагъэ ди поликлиникэм, ди гуапэу лэжьыгъэ IэнатIэкIэ фыкъызэдгъэпэщынущ, улахуэшхуи къыщыфхьынущ.