Экстремизмэмрэ терроризмэмрэ епха щIэпхъаджагъэхэр къэмыгъэхъуным, абыхэм япэщIэтыным теухуа Iуэхугъуэхэр щызэпкърах, упщIэхэм жэуап щрат зэIущIэ Шэрэдж щIыналъэм ит, курыт щIэныгъэ щрагъэгъуэт IуэхущIапIэхэм иджыблагъэ щекIуэкIащ.
Урысейм къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ и министерствэм и къудамэу КъБР-м щыIэм Экстремизм щIэпхъаджагъэхэр къэмыгъэхъунымкIэ и центрым и лэжьакIуэхэр Аушыджэр (Дыгъужьыкъуей) икIи Жэмтхьэлэ (Къуэжьыкъуей Ипщэ) къуажэхэм дэт курыт еджапIэхэм щеджэ, 7 - II-нэ классхэм щIэс ныбжьыщIэхэмрэ абыхэм я адэ-анэхэмрэ яхуэзащ, дунейм къыщекIуэкI Iуэхугъуэхэм ехьэлIа псалъэмакъ щхьэпэ драгъэкIуэкIащ. Апхуэдэу зэхуэсым хэтащ Шэрэдж щIыналъэм хабзэм къемызэгъ Iуэхугъуэхэр къэмыгъэхъунымрэ щIыналъэ жылагъуэ программэхэр гъэзэщIэнымкIэ и къудамэм и унафэщI Уэсмэн Мухътар.
ЗэIущIэм кърихьэлIа хьэщIэхэр тепсэлъыхьащ экстремизмэр жылэхэр гъэкIуэдыным, мамыр гъащIэр зэтекъутэным, уеблэмэ цIыхур зэрыпсалъэ бзэкIэ, зэрахьэ динкIэ, къызыхэкIа лъэпкъкIэ зэхэгъэж щIыным, нэгъуэщI Iуэху еплъыкIэхэм япэщIэтыным къигъэщIа гупсысэкIэу зэрыщытыр, щIэпхъаджагъэ лIэужьыгъуэу къызэрыувыр. Полицэм и лэжьакIуэхэм къахь щапхъэхэм къыхэщырт экстремизмэмрэ терроризмэмрэ я гъуэгу техьам шынэр зэрыфIэкIуэдыр, цIыхугъэм и мардэхэр зыхамыщIэжу жылагъуэм дежкIэ шынагъуэ зэрыхъур. Апхуэдэу ахэр тепсэлъыхьащ хабзэм ипкъ иткIэ экстремизм икIи терроризм щIэпхъаджагъэхэм къэралыр гуащIэу зэрапэщIэтыр, гувэми щIэхми жэуаплыныгъэм зэрырашалIэр.
ЖэрдэмщIакIуэхэм адэ-анэхэр къыхураджащ я быным я нэIэ трагъэтыну, ахэр дэзыхьэх Iуэхугъуэхэм къэлъыплъыну, я гъащIэм нэхъ жыджэру хэтыну. Апхуэдэу абыхэм адэ-анэхэм гурагъэIуащ иджырей щIалэгъуалэр интернетым пыщIа зэрыхъуам къыхэкIыу, абы къыщызэрагъэпэщ гуп щхьэхуэхэм шынагъуэшхуэ къазэрыпыкIыр. Псалъэм и хьэтыркIэ, интернетым ущрохьэлIэ къэралым хабзэкIэ зэхуищIа, цIыхубэм я дежкIэ шынагъэ къихьынкIэ хъуну сайтхэмрэ напэкIуэцIхэмрэ. Абыхэм я лэжьэкIэр теухуащ щIалэгъуалэ нэхъыбэIуэ зэрызрашэлIэным, Iуэхугъуэ дахэхэм дагъэхьэх хуэдэурэ къэгъэпцIэным. Иужьрей зэманым щIэх-щIэхыурэ курыт еджапIэхэм епхауэ къекIуэкI псалъэмакъ шынагъуэхэм къежьапIэ яхуэхъур апхуэдэ сайтхэрауэ зэрыщытыр полицэм и лэжьакIуэхэм жаIащ.
Адэ-анэхэм къекIуэкI псалъэмакъым мыхьэнэ зэрыратыр къыхэщырт упщIэхэр уэру хьэщIэхэм зэрыратым, ягъуэтыж жэуапым щапхъэ зэмылIэужьыгъуэхэр кърахьэлIэурэ зэрытепсэлъыхьым. Полицэ лэжьакIуэхэм зэрыжаIамкIэ, мыхьэнэшхуэ иIэщ сабийр дэзыхьэх Iуэхугъуэхэм, къыхих гъащIэ гъуэгум.
«Ди гъащIэм къыщыхъу зэхъуэкIыныгъэхэм уазэрыдекIун есэныгъэ уимыIэмэ, псы уэрым хуэдэщи, урихьэхынкIэ хъунущ. Зэманым хуэсакъын, уеблэмэ ар зэгъэзэхуэн хуейщ. Еджэныгъэм пылъ фIагъыр щIэныгъэ къызэрыббгъэдилъхьэм и закъуэкъым, атIэ абы гъащIэм узыщыIууэнкIэ хъуну къэхъугъэхэм хэкIыпIэ къахуэбгъуэтыфу, псэуныгъэм узэрыдекIун есэныгъэхэр къыпхилъхьэфу зэрыщытырщ. Абы къыхэкIыу Iэмал зэриIэкIэ еджапIэ кIуэцIым къыщекIуэкI, узэщIыныгъэ мыхьэнэ зиIэ лэжьыгъэхэм хэтын хуейщ – спортым, щэнхабзэм, щIэныгъэ-къэхутэныгъэ лэжьыгъэм зетын е тегушхуэн хуейщ. Апхуэдэурэщ ем пэIэщIэ зэрызыхуэпщIыфынур, гъуэгу мыгъуэм зэрызыщыбдзеифынур», – жаIащ хьэщIэхэм.
КъызэгъэпэщакIуэхэм, зытепсэлъыхь Iуэхугъуэхэр цIыкIухэм нэхъ зыхащIэн папщIэ, езыхэм я нэIуасэ, я гъащIэм хэт цIыху цIэрыIуэхэм я щапхъэхэр къахьащ, абыхэм зэрахьа лIыгъэм, я щIэныгъэшхуэм я гугъу ящIащ.
«Ухуеиныр – зы лъэбакъуэщ, ухущIэкъуныр – лъэбакъуитIщ, иужь уихьэныр – лъэбакъуищщ. ЦIыхум и гум ирилъхьа сыт хуэдэ гупсысэри хъуапсэм и къэгъэщIыгъэщ. Ар зигу щыфIэ цIыхур къэгъэнауэ, жылэм дежкIэ мыхьэнэшхуэ зиIэ къэгъэщIыгъэщ, сыту жыпIэмэ, мамыр гъащIэм толажьэ, щIэпхъаджагъэм пэIэщIэ уещI. Фыкъыхудоджэ нэхъыжь щапхъэм фригъуазэу, къыфщащI къалэным жэуаплыныгъэ хэфлъхьэу, зэхэщIыкI дахэ фиIэу дунейм фытетыну», – жаIащ полицэ лэжьакIуэхэм.
