Зыми зэхыумыгъэх

Теплъэгъуэ

 МышхуэфI Хьидхэ Iэджэ щIауэ зэрахуэ я жэм бжьэкIэрэф къуэхужьым, пщыхьэщхьитI-щы япэкIэ Iуэм яхуимыхьэжу, хьэблэ псор хьэзаб хигъэтащ. Ар яфIэгъэщIэгъуэну, цIыкIуи ини къеувэкIауэ хьеуаным зэрызищIым еплъырт.

- Мыжь, мыжь, - жиIэурэ Хьид, лIы гъум фIыцIэ цIыкIур, жэмым и гъуэбзиикIэм башкIэ мащIэу теуIуэрт. Къуэхужьыр, зрилъэфыхьурэ, Iуэ ихьэпIэм екIуалIэрт, итIанэ, бжэм и щхьэр зэрынэсу, фIалъэкIэ щIым теуэрти, псы пэгун зытракIам хуэдэу, лъэныкъуэкIэ зридзэкIырт, иужь итхэр кIий-гуоуэ къызэхинэрти, щIэпхъуэжырт…

А пщыхьэщхьэм къызэхуэсахэм сыт ямыщIами, жэмыр Iуэм яхуихьэжакъым.

- Ал-лэхьэ, зыгуэр зэран къыхэхъуам мыбы, - жаIэрт нэхъыжьхэм.

- Пщэдей пщIондэ еплъын хуейщ, - нэхъыбэм апхуэдэу къыщагъэувым, Хьид къуэхужьыр жэщым пщIантIэм дигъэтащ.

Пщэдей пщыхьэщхьэ гуэрыр къэсри, жэмыр Iэхъуэм къикIыжащ. АрщхьэкIэ, аргуэрыжьти, Iуэм яхуимыхьэу щIидзащ. Гъунэгъухэр зэхыхьэу фIыуэ яубэрэжьа щхьэкIи «унагъуэм и пэлъэныкъуэр» хъийм икIри яхуэхъеякъым. Щымыхъужыххэм, «адэ-модэ» жаIэри «бзаджэнаджэм» зи хьилмы хэлъ я къуажэгъу Хьэрун къашащ. ЛIы сырыху нэ плъыжьым, жэмым зэрызищIым тIэкIурэ кIэлъыплъа нэужь, Iуэм йохьэри зеплъыхь, итIанэ псоми захуегъазэ:

- Уэлэхьийр Алыхьым и цIэщ, лажьэ зимыIэ хьеуаным лей ефхакIэ. Е унэ махуэ хъунхэ, Iэщ пхуекIуэлIэжын мыпхуэдэ Iуэм?! Зэрыунагъуэу къэкIуауэ бзаджэнаджэ гупышхуэ исщ! Аращ мы хьеуан тхьэмыщкIэр хъийм щIикIар: Iуэбжэм и щхьэр щIишиеху бзаджэнаджэхэр къыжьэхолъэри къагъащтэ. И гугъу фымыщI…

- Догуэ, Хьэрун, уэ зыгуэр пхуемыщIэну пIэрэ а бзаджэнаджэхэм? – зэхихам къигъэуIэбжьауэ, Хьид щIэупщIащ.

- ПхуещIэн жыпIа? Уэлэхьийр Алыхьым и цIэщ, зэрыщыту зэтезмыукIэм! Я лъапсэр згъэгъущынщ. Апхуэдэ Iэджэ слъэгъуащ сэ! – Хьэрун хьэблэдэсхэр къегъэгугъэ ныжэбэ жэмыр Iуэм иту нэху къригъэкIыну.

Арати, ар пщыхьэщхьэм Хьидхэ къэнащ. ФIыуэ ешха-ефа нэужь Хьэрун унэгуащэм фIыщIэшхуэ хуищIащ ерыскъы IэфI зэригъэхьэзырам папщIэ, итIанэ зы гъущI гуахъуэ къаIихри, гъуэлъыжыгъуэхэм деж щIэкIащ, «бзаджэнаджэ» зэтриукIэнухэр унэм гужьейуэ къыщIэмылъэдэн щхьэкIэ бжэр зэлIзэфызым Iухауэ къамыгъэнэну унафэ ищIри. Хьид, а Iуэхухэр и фIэщ хъущэртэкъыми, зы заул дэкIауэ унэм къыщIэкIащ, Iэзэм еплъэкIуэну. Бжыхьым щыщхьэдэплъыхам, лIым илъэгъуар гъэщIэгъуэн дыдэт: Хьэрун гуахъуэр иIыгъыу Iуэ кIуэцIыр хъурейуэ къижыхьырт, зэ ар щIым хитIэу, зэм къыхичыжрэ зэрылъэкIкIэ шхалъэм еуэу, зэми гуахъуэр игъэкIэрахъуэрэ бэкхъ кIуэцIым щIиутIыпщхьэу. Абы щыгъуэми и жьэр имыгъэувыIэу къурIэныбзэ къибжырт…

 Сытми, зы сыхьэт ныкъуэкIэ «дунеижьыр зэтрикъутэри», Iэзэр унэр зейм къегуоуащ, къыщIэкIыну. Хьид хьэзырыххэти, Iуэм ихьащ.

- Уэлэхьийр Алыхьым и цIэщ, сызэхаукIам, - бауэбапщэу жеIэ Хьэрун. - Си гъащIэм мыбыхэм нэхъ бзаджэнаджэ гугъу срихьэлIакъым. Ерагъпсэрагъщ зэрызэтезукIар. Си Iуэхущ иджы уэ абы щыщ къэбгъуэтыжмэ, бзаджэнаджэм фи лъапсэр дяпэкIэ тIысыпIэ ящIыжмэ: псори къанэ щымыIэу думп сщIащ. Къеуэ мыдэ уи жэмым, си Iуэхущ иджы ар Iуэм имыхьэжмэ.

Пэж дыдэу, жэмыр зыкIи мыныкъуакъуэу, асыхьэтым Iуэм ихьэжащ…

ЗэлIзэфызым Хьэрун и Iэзэгъуэр зэрагъэщIэгъуэнур ямыщIэу нэху ягъэщащ. Пщэдджыжьым ар гъунэгъухэм ялъэIэсыжри, къуажэ псом хэз хъуащ, уеблэмэ хамэ жылэхэми нэсащ, Iэзэм и пщIэми лъагэу зиIэтащ.

Псори хъарзынэт, Хьэрун «хьилмышхуэ» бгъэдэлъри пэжт, ауэ сэ абы зыгуэр дызощIэри, мис ар хэмытыжамэ.

… Мо лIы набдзэгубдзаплъэр Iуэм зэрихьэу, гу лъитащ бгыкъум ираупцIэкIа джэдыгужьым и кIапэр къызэрелэлэхам. Арат жэмыр зыIуплъэу зыгъащтэр. Хьэрун псом япэ ар лъэныкъуэ иригъэзащ, итIанэщ абы «бзаджэнаджэхэр» зэтриукIэу щыщIидзар.

Ди зэхуэдэ щэхущ, игъащIэкIэ дунейм къытебгъэхьэнкъым иджыпсту бжесIар: Хьэрун зэхихыжмэ, и напэр текIынщ…