Жылагъуэ

Тэрч щIыналъэм хыхьэ Курп Ипщэ (Ислъэмей) къуажэм дэт курыт еджапIэм и 1-нэ, 5-нэ классхэм щIэс ныбжьыщIэ цIыкIухэм Адыгэ фащэм и махуэр дахэу зэрагъэлъэпIам феплъыт. Ар я фIыгъэщ а цIыкIухэм я класс унафэщIхэу ТIымыжь Залинэрэ (1-нэ класс) Хъыдзэ Люсенэрэ (5-нэ класс). ЦIыкIухэр фащэгъэ­фIэж махуэм  хуэзыгъэхьэ­зырар адыгэбзэмрэ литера­турэм­кIэ я егъэджакIуэ ТIы­мыжь Лацэщ.  Лъэпкъ фащэ­кIэ хуэпа мы цIыкIухэм я анэ­дэлъхубзэр зэрагъэбзэрабзэр  зэхэпха иужь  гурыфIы­гъуэ ин къует, лъэпкъым и къэ­кIуэнум фIыкIэ ущегъэгугъ.

«Принт Центр» тхылъ тедзапIэм дунейм къыщытохьэ «Заметки» проектым хыхьэ тхылъхэр. ИпэкIэ къыдэкIа тхылъийм теухуа тхыгъэхэр тетащ ди газетым, иджы щIэджыкIакIуэхэм яIэрыхьэнур ебгъуанэщ. Ар зэхэзыгъэувар Мамхэгъ Астемырщ.  

Адыгэхэм ди лъэпкъ щэнхабзэм и хъугъуэфIыгъуэ нэхъыщ­хьэхэм халъытэ ди фащэр. Ар дызэрыгушхуэщ, абы и щIэблэ куэдым лIэщIыгъуэхэм къыпхаха дахагъэщ, лъапIэныгъэщ. Ди адыгэ фащэр ауэ сытми щыгъыныгъуэ къудейкъым, атIэ ар фэилъхьэгъуэу къы­хэ­зыхыр хущIокъу акъы­лыфIэу, нэмысыфIэу, пщIэ­рэ шыIэныгъэрэ хэлъу щы­тыну, фащэм а лъэпкъ щыпкъагъэ псоми ­ухуеущийри. 

Мы махуэхэм Апсным щагъэлъапIэ 1992 - 1993 гъэхэм екIуэкIа Куржы-Абхъаз зауэр я текIуэныгъэкIэ зэриухрэ илъэс 30 зэрырикъуар. Къэ­ралпсо мыхьэнэ зиIэ а лъэпкъ махуэшхуэм и щIыхькIэ щIыналъэм Iуэхугъуэ куэд щокIуэкI: зэхуэсхэр, гукъэ­кIыж­хэр щыкуэд зэIущIэхэр, концертхэр, гъэлъэгъуэныгъэ­хэр, нэгъуэщIхэри. Абыхэм ящыщщ Сыхъум дэт ЩIыхьым и парк фэеплъ щIыпIэм ще­кIуэкIа Iуэхугъуэри.

«Кавказ Ищхъэрэм и Россети» ПАО-м и къудамэ «Къэббалъкъэнерго»-м республикэм и жылагъуэхэм электрокъарууэ къагъэсэбэпар къызэрапщытэ Iэмэпсымэ «губзыгъэхэр» щыгъэувын щIадзащ. 

Дунейм тетщ Iэгъэбэгу лIэужьыгъуэу мелуани 2-м нэблагъэ. Абыхэм я процент 95-р иджыри къыздэсым яджакъым, ягъэунэхуакъым.

Тыркум щыIэ Къэбэрдеишхуэм и щIыналъэр километр зэбгъузэнатIэ мини 10 мэхъу. Къэбэрдей жылагъуэхэм зэреджэр, абыхэм ятеухуахэр 1986 гъэм къыдэкIа, Мухъсин Субаши итха «Къайсэр и блэкIамрэ и нобэмрэ»  тхылъым кърихыжауэ щытащ журналист, публицист ХьэфIыцIэ Мухьэмэд.

Сыту гуауэ икIи хьэлъэ фызабэ псалъэр. Арауэ къыщIэкIынщ дуней псом фызабэу тетым я махуэ хэха щIаIэжри. Сэ нобэ зи гугъу фхуэсщIынур зи щхьэгъусэхэр Хэку зауэшхуэм (I94I-I945 гъэхэм) хэкIуэдауэ, Шэрэдж Ищхъэрэ къуажэм дэIэпыкъуэгъуншэу къыдэна, лIыгъэмрэ хахуагъэмрэ я щапхъэу лъэхъэнэ хьэлъэм лъэ быдэкIэ къикIа фызабэхэрщ. 
Ди къуажэгъухэу, я къару илъыгъуэу щIалэ 246-рэ а зауэ угъурсызым дэкIат. Хэкум, щIэблэ къэкIуэнухэр мамыру псэуным я псэ щIатащ щIали I57-м. А зауэ гущIэгъуншэм зеиншэ ищIащ ди къуажэ сабийуэ I80-рэ. Зеиншэм и дуней Iыхьэр узэмыхъуэпсэнщ. 

Тхыдэм и зы плIанэпэ

Пасэрей Урымым и диктатор цIэрыIуэу щыта Гай Юлий Цезарь и щIалэгъуэм пиратхэм ядыгъури, зейхэм иращэжауэ щытащ. АрщхьэкIэ, Цезарь къилъытащ ар пудыIуэу зэращэжам игъэикIауэ. Хуит къэхъужа нэужь, и Iыхьлыхэм пIалъэкIэ кхъухь къаIрихри, гъэр зыщIауэ щыта пиратхэр къигъуэтри иукIащ. 
 Галл зауэм хэту, Цезарь илъэсийкIэ щыIащ иджырей Швейцариер, Франджыр, Бельгиер, Германиер, Великобританиер здэщыIэ щIыпIэхэм. Урымым къыгуигъэхьащ Антлантическэ хытIыгум щыщIэдзауэ Рейн псым нэс къызэщIэзыубыдэ щIышхуэ.