Спорт

 Гъуащхьэтет цIэрыIуэ Хьэпэ Заур фIэкIа Къэбэрдей-Балъкъэрым нэгъуэщI зы футболисти къихъуакъым командэ зэмылIэужьыгъуищым яхэту къэралитIым плIэнейрэ я чемпион хъуауэ.

ШахматхэмкIэ цIыхубзхэм я дунейпсо чемпионатхэр 1927 гъэм щыщIэдзауэ ирагъэкIуэкI. Совет Союзыр щыIэхункIэ ди къэралым щыщхэм тепщэныгъэр абы зэи щаутIыпщакъым. СССР-р лъэлъэжа иужькIэ зэ закъуэщ Урысей Федерацэм шахмат тажыр цIыхубзхэм къыщыхуахьыфар – гуапэщ ар Къэбэрдей-Балъкъэрым и къалащхьэ Налшык къызэрыщыхъуар. Иджы бжьыпэр нэхъ зыIыгъыр Китайм и шахматисткэхэращ. Нобэ щыгъуазэ фыхуэтщIынщ цIыхубзхэм ящыщу нобэр къыздэсым дуней псом и чемпион хъуа цIыху 16-м.

Каспаров Гарри дунейпсо чемпион хъуа иужькIэ, мыгувэу Совет Союзыр зэхэщэщэжащ. ЧемпионыщIэм абы Iэмал къритащ дэнэкIи игъэзэну. 1993 гъэм Каспаровымрэ шахмат тажым щIэбэныну къызылъыса инджылыз Шорт Найджелрэ Дунейпсо Шахмат Федерацэр (ФИДЕ) ягъэкъуэншащ зэфIэкI зэримыIэмрэ Iулъхьэм зэрызэщIищтамкIэ.

ЕтIуанэ дунейпсо зауэм и зэранкIэ зэпагъэуат ЩIы хъурейм и шахматист нэхъыфIыр гъэбелджылыныр. Ар щызэхаублэжар 1948 гъэращ. Фызэрыщыдгъэгъуэзащи, абы щыгъуэм чемпион хъуа Ботвинник Михаилрэ ар пIалъэкIэ зыхъуэжа Смыслов Василийрэ я текIуэныгъэхэм къыпащащ ди шахматист цIэрыIуэхэм икIи Совет Союзыр къутэжыхукIэ зэ закъуэщ шахмат тажыр (1972 - 1975 гъэхэм) нэгъуэщI къэралхэм щыщ гуэрым щыIэрыхьар.

Шахматхэр спорт лIэужьыгъуэ нэхъыжь дыдэхэм ящыщ зыщ. Дунейм и щIыпIэ псоми абы зыщиубгъуащ икIи цIыху мелуанхэр дихьэхащ. ЦIыхум и акъылыр, зэфIэкIыр, зэпэлъытэр нэсу къэзыгъэлъагъуэщ ар. ШахматхэмкIэ япэ дунейпсо зэхьэзэхуэшхуэ щекIуэкIар 1851 гъэращ. Абы щыгъуэм Инджылызым и къалащхьэ Лондон щызэхуашэсат дэнэ щIыпIи къраша спортсмен нэхъ лъэщхэр. А зэхьэзэхуэм щытекIуа, Пруссием щыщ Андерсен Адольф куэдым къалъытэ япэ дунейпсо чемпиону, арщхьэкIэ официальнэу а цIэ лъапIэр щагъэувар 1886 гъэращ.

2018 гъэр, адрейхэми хуэдэу, яхуэугъурлащ Къэбэрдей-Балъкъэрым и спортсменхэм. Зэхьэзэхуэ зэмылIэужьыгъуэхэм хэти щытекIуащ, хэти дамыгъэ лъапIэхэр иIэу къыщигъэзэжащ. Нобэ фигу къэдгъэкIыжынщ ахэр:

Дагъыстэнымрэ Нижегород областым хыхьэ Арзамас къалэмрэ щызэхэта бэнэкIэ хуитымкIэ зэхьэзэхуэхэм Къэбэрдей-Балъкъэрым и спортсменхэм текIуэныгъэхэр къыщахьащ.

Бухарест къалэм (Румынием) щекIуэкIащ дзюдомкIэ Европэм и командэ нэхъыфIи 8-м я «Чемпионхэм я Лигэ» клуб зэхьэзэхуэ.

Санкт-Петербург и «Явара-Нева» клубым хэт ди лъэпкъэгъу Хьэбэчыр Мурат (кг 81-рэ) финал ныкъуэм щытекIуащ «Бухарест»-м и лIыкIуэ Черчеа Марсель икIи абы и фIыгъэкIэ и командэр финалым нэсащ.
КIэух зэIущIэу «Явара-Нева»-р Португалием и «Спортинг»-м къыщыхигъэщIам, Хьэбэчырэр утыку къыщихьакъым.
Ещанэ увыпIэр яубыдащ Грознэ и «Эдельвейс»-мрэ Белград и «Рэд Стар»-мрэ.

Къэбэрдей-Балъкъэрым СпортымкIэ и министерствэм щекIуэкIа пресс-конференцым щыхэплъэжащ илъэс иухым ди грэппрелхэр зыхэта зэхьэзэхуэхэм къыщагъэлъэгъуа зэфIэкIхэм.

Осетие Ищхъэрэ - Аланием и къалащхьэ Владикавказ дэт «Манеж» спорт комплексым щызэхэтащ бэнэкIэ хуитымкIэ «Аланы» дунейпсо зэхьэзэхуэ. Абы щыбэнащ къэрал 15-м я спортсмен нэхъыфIхэр.