ЗэпэщIэувэныр къызыхэкIар

Корее хытIыгу ныкъуэм щыпсэур зы лъэпкъщ, ауэ ар зэтеплъэ мыхъу къэралитIу гуэшащ, я ухуэкIэкIэ жыжьэуи зэмыкIуалIэу. Езыхэр зэпэщIэуэ зэпытщи, я гугъэр хахыжащ зэгухьэжыным. Абы и пIэкIэ я зэхущытыкIэхэр зэщIэплъэ зэпытщ.

Псори зи ягъэр США-рщ. Аращ зи зэраныр лъэпкъыр зэрызэгуэкIар. Абы белджылыуэ щыхьэт тохъуэ тхыдэ гъунэгъу дыдэр.

1963 гъэм Корее Ипщэм щекIуэкIа президент хэхыныгъэхэм щытекIуащ коммунист партым хэт Пак Чон Хи. Абы занщIэу жиIащ КНДР-м епсэлъэну зэрыхьэзырыр. Ар игу ирихьакъым Вашингтон.

Ищхъэрэ лъэныкъуэри пэджэжащ. Пхеньян Сеул сатумкIэ министрыр игъэкIуащ зэпсэлъэныгъэхэр иригъэкIуэкIыну. Мис а лъэбакъуэм къигъэцыбащ хыадрыщI унафэщIхэр. Абыхэм президенту хахам хуагъэуващ къэралитIыр фIыуэ зэхущытыным хуэгъэза сыт хуэдэ Iуэхури щигъэтыну. Пак Чон Хи ар имыгъэзащIэу хъунутэкъым. Шпионыгъэ зэрихьэу ягъэкъуаншэри, Пхеньян и лIыкIуэр яукIащ. 1967 гъэм Корее Ипщэм Вьетнамым щекIуэкI зауэм цIыху мин 50 игъэкIуащ, США-м къыщыдэщIыну.

КНДР-р зыкъэзыIэтхэм я телъэхьэу къызэрекIуэкIам къыхэкIыу иджы абы къигъэгубжьащ а къэралым и Iэтащхьэ Ким Ир Сен икIи унафэ ищIащ коммунисту щытар яукIыну - нэгъуэщI щIэпхъаджагъэ куэдым къыдэкIуэу коммунизмэм зэрепцIыжам хуагъэгъу хъунутэкъым.

Апхуэдэ мурадкIэ Корее Ипщэм ягъакIуэу хуежьащ а унафэр зыгъэзащIэну гупхэр. Ким Ир Сен хуейт а щIыналъэм партизан зауэ щызэщIигъэуIуар щIэгъэкъуэну къэралитIыр зы ищIыжыну.

ЩытыкIэм апхуэдэ гугъапIэ къуитырт. Американыдзэхэр хытIыгу ныкъуэм нэхъ мащIэ щыхъуат, ящыщ зыкъом Вьетнамым зэрагъэкIам къыхэкIыу, абы къыдэкIуэу езы Сеул и къарури къэтIэсхъат а щхьэусыгъуэ дыдэм и зэранкIэ. Арати, Пак Чон Хи Iуахамэ, Iуэхухэр къэралым къыщыубэлэцынут.

Пхеньян илъэситIкIэ игъэхьэзыращ а мурадыр зыгъэзэщIэн хуей гупыр. Ар офицер 31-рэ хъурт. Корее Ипщэм и зауэлI фащэхэмкIэ хуэпауэ, абыхэм 1968 гъэм щIышылэм и 17-м Кэсон къалэм пэмыжыжьэу гъунапкъэр щызэпаупщIащ. МахуитI дэкIри, абдеж мэзауэ лIитI щыхуэзащ. Къапэщыт къалэныр зыхуэдэр къэплъытэмэ, ахэр яукIын хуейт, арщхьэкIэ лэжьакIуэ къызэрыгуэкIхэм гъэсэныгъэ лэжьыгъэ драгъэкIуэкIмэ нэхъ къащтащ: жраIащ гуащIэрыпсэу дэкъузэныгъэм къызэрыкIуар къыщIагъэкIыну мыбдеж хъыбарыр полицэм нагъасащ.

Къэралым занщIэу сакъыныгъэр щагъэлъэщащ. Къэхъуар къащыгурыIуэм гупым хэтхэр гъэсэныгъэ лэжьыгъэм пыкIри, зрихьэлIэ псори яукIащ…ЩIышылэм и 21-м Сеул Iухьащ. Корее ипщэм и зауэлIхэм я фащэр ящыгъыу абыхэм ЧхонвадэмкIэ (Унэ щIыху) яунэтIащ. Нэсыным метр 800 фIэкIа къэмынэжауэ полицэм гупыр къигъэувыIэри, дэфтэрхэр ирагъэлъэгъуну къыхуигъэуващ.

 Тхылъхэр ягу щримыхьым хабзэхъумэхэм штабым зыпащIэу хуежьащ. КъызэрыщIагъэщыр къыщащIэм, мыдрейхэр Iэщэм хуэкIуащ. Зэхэуэм къыхуэпIэщIащ зауэлIхэр, уеблэмэ американ спецназыр. Ищхъэрэм къикIахэр щIэпхъуэжащ.

Махуэ зыбжанэкIэ якIэлъыпхъэра иужь, цIыху 31-м щыщу 28-р яукIащ. Зыр хъыбарыншэу кIуэдащ, нэгъуэщIыр, Ким Син До, гъэр хъуащ. Пак Джэ Ген и закъуэщ гъунапкъэм зэпрыкIыфар, абы генерал хъуху къулыкъу ищIащ. Корее Ипщэм и зауэлIхэм ящыщу 60-м щIигъу, американхэу 4 хэкIуэдащ. Гъэру яубыда Ким Син До щеупщIым къажыриIащ: «Сэ сыкъэкIуащ Пак Чон Хи и щхьэр пысхыну!».

Къэхъуам ягъэгулэзащ езы президентымрэ и блыгущIэтхэмрэ, Ким Ир Сен апхуэдэ дыдэ хьэщIэхэр хуагъэкIуэнуи мурад ящIащ. Абыхэми зэщIагъэуIуащ ищхъэрэхэм ещхьу цIыху 31-рэ зыхэт гуп. АрщхьэкIэ хагъэхьар илъэс куэд ятелъу ягъэтIыса, уеблэмэ зи судыр укIкIэ ящIа тутнакъхэщ. Къыхахыр ныбжькIэ щIалэхэрт, нэхъ къарууфIэхэрт. Ахэр къагъэгугъат пщэрылъ щащIынур ягъэзащIэмэ, яутIыпщыжыну.

ЗамыIэжьэу яшащ тенджыз Гъуэжьым хэт Сильмидо хытIыгум, цIыху зыщымыпсэум. ПщыIэхэр, пхъэм къыхэщIыкIа унэжь цIыкIухэр, нэщэнэуапIэхэр, кхъуафэжьей екIуэлIапIэхэр къапэплъэрт. Абы щыгъуэми, ягъасэхэмрэ зыгъасэхэмрэ щхьэхуэ - щхьэхуэу псэурт. Зэул наIуэ къэхъуащ, фащэ ящыптIагъэми, тутнакъхэр тутнакъыу къызэрынэжыр. Апхуэдэу щыхъум, гупым хагъэхьащ зи IэщIагъэкIэ зауэлI зыбжанэ.

Махуэ къэс кърагъэжыхьырт, IэпщэкIэ ягъэзауэрт, нэщанэ ирагъауэрт. Я къарум дэхуэнур зрагъэщIэн мурадкIэ ягъэмэжалIэрт. Псори лъэрымыхь хъуат. А псом я щIыIужкIэ, улахуэхэр мазэ бжыгъэкIэ ягъэгувэу хуежьащ, кхъуафэжьейхэри хытIыгум къыщекIуалэр зэзэмызэт.

Гупым зыкъаIэту щыхуежьэм, офицерхэм нэхъ ихъу-щыкIхэр яукIащ. Мазибл дэкIа иужь гупыр КНДР-м и гъунапкъэм яшащ. Ахэр хьэзырт ежьэну, ауэ унафэ яIэрыхьащ заIэжьэну. Пак Чон Хи мурад ищIащ гупыр КНДР-м щигъэкIуэну пIалъэр игъэIэпхъуэну: США-мрэ СССР-мрэ я зэхущытыкIэхэр къэщабэу хуежьати, ар зи яужь ихьа Iуэхур зэран хъункIэ хъунут.

Гупым хытIыгум игъэзэжащ. Аргуэру яублэжащ зауэм зэрыхуагъасэ Iуэхухэр. Щы щIэпхъуэжащ. ЩIыналъэшхуэм тыкуэн щахъунщIэри, зэрегъэфати, гупым и пащхьэм ирагъэувэри, щыри яукIащ.

Пхъэм къыхэщIыкIа унэжь цIыкIу гъуэмбэрэщхэм илъэсищкIэ щIэсащ. Зыми ищIэртэкъым зэрыщыIэну пIалъэр щиухынур. Тутнакъхэр егупсысу хуежьащ иджы я лъэхъуэщыр Сельмидо хытIыгур арауэ. Илъэсищ дэкIауэ зы гуфIэгъуэ ягъэлъэпIат фадэ хэтуи, ар лъыгъажэкIэ иухащ. Чэф хъуа зауэлIхэм къалъытащ я Iэтащхьэм иджыри фадэ иIэу икIи пщэдджыжьым (ар къыщыхъуар 1971 гъэм шыщхьэуIум и 23-рщ) абы и пэшым щIэзырыгуащ, уадэ цIыкIухэмкIи лIэху яубэрэжьащ. Зэфэн ягъуэтакъым, ауэ автомат зыбжанэ зыIэрагъэхьащ. АбыхэмкIэ яукIащ адрей офицерхэр - псори зэхэту цIыху 18.

Гупым кхъуафэжьейкIэ ибгынащ хытIыгур. Абы тенджыз Гъуэжьым щиубыдащ бдзэжьеящэ кхъухь. ЗауэлIхэм мурад ящIащ Сеул кIуэуэ Iуэхур зыIутыр президентым хуаIуэтэну. Гъуэгум къащыпэщIэхуа автобусымкIэ къалэкум нэсауэ полицэм къигъэувыIащ. Ахэр зи щIысыр къащыгурыIуэм, спецназыр къахэуащ. Къанэ щIагъуэ щымыIэу къаукIащ, 4-м гъэру затащ. Дзэ трибуналым а плIыми я судыр укIкIэ ищIащ. Къэхъуа псомкIи иужькIэ ягъэкъуэншар КНДР-рщ.

Ауэ езы президентри къелакъым. Пэжу, Пак Чон Хи 1979 гъэм и жэпуэгъуэм зыукIар ищхъэрэхэракъым, атIэ Корее Ипщэм и тIасхъэщIэх IэнатIэм и Iэтащхьэ Ким Джэ Гю-щ. Абы и щхьэусыгъуэр зэхагъэкIыфакъым.

Зи гугъу тщIы гупым къащыщIар наIуэ щыхъуар 1999 гъэм «Сельмидо» романыр къыдэкIа иужьщ. Абы ипкъ иткIэ 2003 гъэм а цIэ дыдэр зэрихьэу траха фильмым цIыху куэд дыдэ еплъащ. ИтIанэщ апхуэдэ гуп зэрыщыIамкIэ властхэм зыщаумысыжар.