Лотерее джэгухэм я гуащIэгъуэм

XVIII лIэщIыгъуэм къэунэхуащ япэрей лотереехэр. Ар къэрал мылъкум папщIи хэхъуэт, псапэ ирипщIэнуи кърагъэзэгъырт. 1829 гъэм сом 500 нэхъыбэ тыгъэу къыщахь лотереехэр ирагъэкIуэкIын папщIэ пащтыхьым хуит зыкърагъэщIын хуейт. Мылъкур нэхъ мащIэмэ, министрым и арэзыныгъэ хилъхьэрт.

Большевикхэм лотереер яфIэфIтэкъым, кIэ етын хуейуэ къалъытэрт. 1918 гъэм узыIэпызышэнкIэ хъуну джэгукIэу хъуар ягъэкIуэдынымкIэ унафэ къащтауэ щытащ, абы ебакъуэм фIы щIихынутэкъым. АрщхьэкIэ, совет властыр ахъшэ хуэныкъуэт. Джэгуну зи нэ къикIхэм я мылъкукIэ къэралым и хэхъуэр бгъэбагъуэ щыхъукIэ, сыт а Iуэхур къыщIыдомыхыжынур жаIэри, илъэсищ дэкIа нэужь, лотерееми гъуэгу иратыжащ. Ауэ иджы ар зэрекIуэкIыр къэралым и нэIэ ткIийуэ щIэтын хуейт.

1921 гъэм къэралым уэгъу къихъуащ. КъулыкъущIэхэм къащIэжащ ахъшэ къызэрыхэпх Iэмал тынш зэрыщыIэр. МэжэщIалIэхэм ядэIэпыкъунымкIэ комиссэ къызэрагъэпэщащ Калинин М. И и унафэм щIэту. Къэралым и цIыхухэм, зэгухьэныгъэ щхьэхуэхэм псапэ зыпылъ Iуэхум яхузэфIэкI халъхьэрт. Псом хуэмыдэу мылъку къыхэкIырт лотереем. Уеблэмэ лотерее билетхэр хэгъэзыхькIэ кърагъащтэ хъуати, щэхуакIуэхэм къахуигъэзэж ахъшэм ипIэкIэ ар ятырт, профсоюзхэр цIыхухэм яхыхьэрти, ирагъэщэхурт.

1940 гъэхэм я кIэухым, 1950-хэм я пэщIэдзэм СССР-м билет тиражхэр щыIакъым. Ауэ 1956 гъэм аргуэру къэунэхужащ. Къэралым зыхуигъэхьэзырырт щIалэгъуалэмрэ студентхэмрэ я VI дунейпсо фестивалым. Ар екIуэкIынут 1957 гъэм. Дауи, Iуэхум мылъку куэд текIуэдэнут. 1950 гъэхэм я кIэухым цIыхубэм мылъку къаIэщIэгъэкIынымкIэ лотерее билетхэр Iэмалт. ЦIыхухэм ахэр ирагъэщэхун папщIэ къыдахьэхырт латереем къахуихьынкIэ хъуну тыгъэхэмкIэ - а зэманым къэпщэхуну къэралым тыншу щомыгъуэт хьэпшыпхэмкIэ. Лъакъуэрыгъажэм, мотоциклым, унэм щIагъэувэ техникэм псори дихьэхырт, я нэ къызыхуикIыпэр автомобилырт.

1970 гъэхэм щегъэжьауэ Совет Союзым кIэщI-кIэщIурэ щекIуэкIырт «Спортлото» лотереер. ДжэгуакIуэр езыр хуит хъурт билетым къигъэлъагъуэ бжыгъэхэм ящыщу зыхуейм дамыгъэ трищIэну. 1974 гъэм «Спортлотор» эфир занщIэкIэ къагъэлъагъуэ хъури, абы дихьэххэм къахэхъуащ. ЦIыху закъуэтIакъуэм ахъшэ зэрыIыгъ яIэрыхьэрти, хэуныкIырт. АпщIондэхункIэ къэралым и мылъкум мелуан бжыгъэкIэ къыхэхъуэрт.

Куэдым ягъэджэгурт ахъшэрэ хьэпшыпрэ къыщыпхь хъу «Спринт» лотереер. ЦIыхухэр дихьэхырт билетым кърикIуэнум упэплъэн хуей зэрымыхъум. Киоскхэм къыщащэхурт конвертым дэлъ билетри, асыхьэту зэтрачурэ къахуикIым еплъырт. Ахэр лIэужьыгъуитI хъурт, зыр сомкIэ, адрейр кIэпIейкIэ 50-кIэ ящэрт. Хьэпшып лъапIэхэр лIэужьыгъуитIымкIэ къэпхьыфынкIэ хъунут, ауэ сом и уасэм автомобиль нэхъыбэу хэтт. Билетхэр къызэрыщIагъэкI Iэмэпсымэхэр Германием къыщащэхурт, билет нэпцI зыщIыну и ужь ихьэхэм абыкIэ уапэщIэтыныр нэхъ тыншт. Пэжщ, Совет Союзым лотерее билетхэм тезыщIыкIхэр къыщыунэхуауэ щытащ. ЩIэпхъэджащIэхэр щыгугъырт щэхуакIуэ къагъапцIэхэр зыщIыпIи щымытхьэусыхэну.

1987 гъэм «Спортпрогноз» лотерее билетхэр къэунэхуащ. Матч 13-м я кIэух хъуну езыхэм хуагъэфащэр утыку къащIырт джэгуакIуэхэм. 13-м щыщу 11-м техуэ къахэкIмэ, ахъшэ саугъэт къахьырт.

Лотерее билеткIэ тыгъэ къэзыхьыфыр закъуэтIакъуэххэт. Ауэ цIыхухэм я фIэщ хъурт, абы къыщIах мылъкур къэралым хъер хуэхъумэ, советскэ цIыхум и сэбэпу. Абы къыхэкIыу, билет ягъэджэгунум щIатыр ягу пыкIырт.