Псэм ехуэбылIэ уэрэдхэр

РСФСР-м щIыхь зи1э и артисткэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым и уэрэджыIакIуэ нэхъыфIу къалъытэ КIуащ Верэ къызэралъхурэ илъэс 95-рэ мэхъу.
Римский-Корсаков и цIэр зэрихьэу Ленинград дэт консерваторэм и япэ адыгэ оперэ студиер къэзыухахэм яхэтащ Верэ. И макъ телъыджэм и фIыгъэкIэ абы сыт хуэдэ уэрэдри дахэу игъэзащIэрт.
КIуащ (Къейтыкъуэ) Верэ Кэнжэ къуажэ къыщалъхуащ. Къэшыргъэ КIурацэ и благъэ гъунэгъу хъыджэбзыр абы и гъусэу зэрыцIыкIурэ концертхэмрэ репетицэхэмрэ кIуэурэ щIэсти, IупщI хъуат езы хъыджэбз цIыкIуми макъ дахэ зэриIэр. Ар илъэс 16 ирикъуа къудейуэ арат КIурацэ и гъусэу ансамблым ишэу, хорым щыхагъэхьам. 1946 гъэм, ди къэралым и бгъуагъкIи и кIыхьагъкIи зэфIэкI зиIэ щIалэгъуалэр къыщыщалъыхъуэм щыгъуэ, Къэбэрдей-Балъкъэрым къэкIуахэм къыхаха гупым КIуащ Верэ яхэтт.
ЕджапIэ щIэтIысхьа иужькIэ абы академическэ уэрэд жыIэныр къехьэлъэкIырт, уеблэмэ абы хорымкIэ къудамэм зригъэдзыжын мурад иIат, ауэ абы уэрэджыIакIуэ бэлыхь къызэрыхэкIынур зылъагъу и егъэджакIуэхэм къыхуадатэкъым. ЕплIанэ курсым щIэсу абы Iэзэу игъэзэщIат азербайджан макъамэтх Гаджибеков Узеир «Аршин мал алан» и оперэм (Ленинград консерватовэм щагъэуват) и лIыхъужь нэхъыщхьэхэм ящыщ зым и ролыр. Абы яужь Моцарт «Женитьба Фигаро» и оперэм телъыджэу графиням и ролыр щигъэзэщIащ.
1951 гъэм консерваториер фIы защIэкIэ къэзыуха Верэ Къэбэрдей-Балъкъэрым къигъэзэжащ. Республикэм и макъамэ гъуазджэм къаруущIэу къыхыхьат адыгэ оперэ студиер къэзухахэу Атэлыкъ Быцэ, КIуащ Верэ, Къуныжь Мухьэдин, Иуаз Хьэжысмел сымэ, нэгъуэщIхэри. 
КIуащыр занщIэу хагъэхьат КъБАССР-м къафэмрэ хорымкIэ и къэрал ансамблым. Куэд дэмыкIыу ар КъБР-м и Къэрал филармонием и солисткэ мэхъу. Музыкэ театрым ирагъэблэгъа иужь абы гуимыхужу роль куэд щегъэзащIэ. Композиторхэу Къардэн Хьэсэнрэ Балэ Мухьэдинрэ ятха «Мадинэ» япэ адыгэ оперэм Верэ лIыхъужь нэхъыщхьэм и анэм и ролыр щегъэзащIэ. Абы фIы дыдэу къехъулIэрт Моцарт, Пуччини, Шуман, Шуберт, Брамс, Чайковский, Рахманинов, Глинкэ сымэ, нэгъуэщI композиторхэми я IэдакъэщIэкIхэр.
КIуащыр зэман кIыхькIэ Музыкэ театрым щылэжьащ. Ар зыхэт спектаклхэм цIыхухэр куэду къекIуалIэрт. ЦIыхубэм фIыуэ ялъэгъуащ абы игъэзэщIа «Розы Долинска», «Песня о Нальчике», «Сэрмакъ уэрэд», «Колыбельная», нэгъуэщI уэрэдхэри. Абы ди къэралым уэрэд щыжимыIа щIыпIэ куэд иIэу къыщIэкIынкъым.
Верэ и щхьэгъусэу щытащ адыгэ усакIуэ, тхакIуэ цIэрыIуэ КIуащ БетIал. Абыхэм зы щIалэ зэдагъуэтат, ауэ зэщхьэгъусэхэр куэдрэ зэбгъэдэмысу зэбгъэдэкIыжауэ щытащ. ИужькIэ Верэ Шакануков Александр дэкIуэри, (1959 гъэм), зыпхъу зэдагъуэтат. Зэщхьэгъусэхэр зэгурыIуэрэ зэдэIуэжу зэдэпсэуащ. Верэ дунейм ехыжащ 2004 гъэм.
Ар зыцIыхуу щытахэм жаIэ абы и теплъэкIи, дуней тетыкIэкIи, уэрэд жыIэкIэкIи дэбгъуэн щымыIэу, уеблэмэ куэдым щапхъэ яхуэхъуу зэрыщытар. Щэнхабзэр къыщежьэр утыкуракъым, атIэ цIыхугурщ.

 

Тэрчокъуэ Дисэ.
Поделиться: