Литературэ

КъБР-м и цIыхубэ усакIуэ, тхакIуэ, журналист Къагъырмэс Борис къызэралъхурэ илъэс 85-рэ ирокъу

Къагъырмэс Борис Хьид и къуэр Лэскэн районым хыхьэ Лэскэн ЕтIуанэ къуажэм 1935 гъэм щIышылэм и 6-м къыщалъхуащ. 1953 гъэм къуажэ курыт еджапIэр къеухри, зы илъэскIэ абы щолажьэ пэщIэдзэ классхэм я егъэджакIуэу. 1954 гъэм Къэбэрдей къэрал пединститутым (иджы КъБКъУ-м) и филологие факультетым щIотIысхьэри, 1959 гъэм ехъулIэныгъэкIэ ар къеух, урысыбзэмрэ урыс литературэмкIэ иригъэджэну къуажэ школми егъэзэж.

Лъэпкъ щхьэхуитыныгъэм и джакIуэ

УКРАИНЭМ щынэхъ цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщщ абы и литературэм и классикыу ялъытэ Шевченкэ Тарас   Ар Черкасск областым хыхьэ Звенигород куейм и Моринцы къуажэм 1814 гъэм и мазае мазэм къыщалъхуащ.

СОКЪУР Мусэрбий и усэхэр

ГъуэгунапщIэр илыгъуэу
ПщIэгъуалэр мэлъей,
Хуопабгъэ ар фIыгъуэм,
Хуодалъэ бзаджейм.
Нэлъэхъут ПщIэгъуалэр,
Си джатэ мыудзэгущ,
Къуршыжьым и къалэр,
Мыкъутэу си мэIущ.

 

СОКЪУР Мусэрбий и усэхэр

СОНЕТ

Сыт си щIалэгъуэм фIыуэ сыкъэплъагъукIэ,
ЩIалэм дапщэщи щIалэ къегъуэтыж.
Си щхьэцым, мис, пхырокIыр дыжьын лъагъуэ,
Илъэс щэ ныкъуэм щащI абы IутIыж.

Лъэхъэнэ псоми я усакIуэ

Гёте И. В., Шиллер Ф., Дессинг Г. Э. хуэдэ цIыхушхуэхэм ящIыгъуу зи цIэр къраIуэ нэмыцэ усакIуэ, прозаик, критик икIи публицист Гейне Генрих Дюссельдорф щыщ журт унагъуэм 1797 гъэм къыщалъхуащ. Унагъуэ еджапIэм, франджыбзэкIэ щрагъаджэ лицейм щIэсащ. Ахэр къиуха нэужь, ныбжьыщIэм и гугъащ коммерцэ Iуэхум хыхьэну. ЯпэщIыкIэ Майн Iуфэ Iус Франкфурт, етIуанэуи Гамбург къалэхэм и зэфIэкI щеплъыжащ, ауэ зыри къикIакъым.

Байрон джордж и усэхэр

Къуршхэр къыщызэхэскIухьым, ещхьу  бгырысым,
Сыхэтащ, Моруен, уи бгыщхьэми телъ уэсым.
Зблэжурэ аузым дэлъадэрт псыхэр,
Си лъабжьэм гуартэу щIэкIуэсыкIырт пшэхэр.

ПащIэ Бэчмырзэ и щIыхькIэ

Адыгэ усыгъэм и лъабжьэр зыгъэтIылъа, джэгуакIуэ Iэзэу щыта ПащIэ Бэчмырзэ къызэралъхурэ илъэси 165-рэ зэрырикъур Налшык дэт Музыкэ театрым дыгъэгъазэм и 16-м Iэтауэ щагъэлъэпIащ.

ЛЪЫЩIЭЖ

ЩеIуэжыр Тхьэ: «Къышыр къысхуэкIуэм,
Сэ естыфынущ псалъэ быдэ,
Си быным ещхьу, семыщхьэкIуэу,
Сыхуэхъуфыну адэм хуэдэ,
СыткIи мамыру сыбгъэдэту,
Естынущ куэду саугъэтыр!»

 

ЛЪЫЩIЭЖ

Мыращ, Демур, къикIа уи кIэныр!
Ар дауэ ухъут, си дэлъху букIыныр?
Пхуэфащэщ уэри мо уэгушхуэм
Щыпхуэблэ вагъуэр ункIыфIыныр!

 

Куржы усакIуэр адыгэхэм зэратетхыхьар

Пшавелэ Важэ ХIХ лIэщIыгъуэм псэуа куржы (грузин) усакIуэ нэхъ лъэрызехьэ, цIэрыIуэ дыдэхэм ящыщщ. Пшавелэ Важэ, ипэжыпIэкIэ зэреджэу щытар Разикашвили Лука Павел и къуэщ, 1861 гъэм бадзэуэгъуэм и 14-м Куржым щыщ Чаргали къуажэм къыщалъхуащ, 1915 гъэм мэкъуауэгъуэм и 27 (бадзэуэгъуэм и 10)-м Тбилиси дунейм щехыжащ.

Страницы

Подписка на RSS - Литературэ