Дунейм щыхъыбархэр

Монакэ пащтыхьыгъуэм нэхърэ хуэдитIкIэ нэхъ ин парк

США-м и къалэ нэхъ ин дыдэр Нью-Йоркщ. Абы цIыху мелуанийрэ ныкъуэрэ щопсэу. Атлантикэ хым и Iуфэм щыщ а щIыпIэр 17-нэ лIэщIыгъуэм и пэщIэдзэм псэупIэ ящIауэ щытащ Голландием къиIэпхъукIахэм икIи 1664 гъэ пщIондэ абы Новый Амстердам цIэр зэрихьащ.

Къалэр дуней псом зэрыщыцIэрыIуэ куэд щыIэщ икIи абыхэм махуэ къэс къахохъуэ. Нью-Йорк теухуауэ зыплъыхьакIуэхэм нэхъ яфIэтелъыджэхэм ящыщщ абы и парк нэхъыщхьэм и инагъыр – ар Монакэ пащтыхьыгъуэм зэрыщыту иубыд щIыпIэм нэхърэ нэхъ хуэдитIкIэ, Ватикан нэхърэ хуэдипщIкIэ нэхъ инщ.
Паркыр Манхэттен хытIыгум щыIэщ. Абы и кIыхьагъщ километриплI, метр 800 и бгъуагъщ, километр зэбгъузэнатIэу 3,4I-рэ мэхъу. Зы илъэсым къриубыдэу абы зыщаплъыхьыну макIуэ цIыху мелуан 25-м щIигъу.

Нобэ

Къурмэн хьид махуэшхуэщ
♦Шахматхэм я дунейпсо махуэщ. 1966 гъэ лъандэрэ ягъэлъапIэ, 1924 гъэм а махуэ дыдэм Париж Дунейпсо шахмат федерацэр (ФИДЕ) къызэрыщызэрагъэпэщам тращIыхьауэ.
♦Тортым и дунейпсо махуэщ
♦Къыргъызстаным и Лъэпкъ гвардием и махуэщ
♦Японием щагъэлъапIэ тенджызым и махуэр
♦Колумбием и щхьэхуитыныгъэм и махуэщ.
1810 гъэм Богота къалэм цIыхухэр къыщызэрыIэтащ, Испанием къыгуэкIыу къэрал щхьэхуит хъуныр къагъэуву.
1534 гъэм Кембридж къалэм (Инджылыз) дунейм щыяпэу къыщызэIуахащ тхылъ къыщыдагъэкI IуэхущIапIэ.
1561 гъэм Идар Темрыкъуэ ипхъу Гуащэнэ чыристан диныр кърагъэщтащ, Марие цIэри фIащащ.
1917 гъэм ятхащ BMW автомобиль маркэр.
1941 гъэм СССР-м Къэрал шынагъуэншагъэмкIэ и цIыхубэ комиссариатымрэ Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ цIыхубэ комиссариатымрэ (НКГБ-мрэ НКВД-мрэ) зэгуагъэхьэжри, Къэрал кIуэцI IуэхухэмкIэ наркомат къызэрагъэпэщащ.
1944 гъэм Гитлер Адольф яукIыну хэтащ. Германием и нацист правительствэр традзыну, къэралым зэхъуэкIыныгъэхэр щрагъэкIуэкIыну зэгурыIуат вермахтым и генерал гуп, ауэ ар къайхъулIакъым икIи Гитлер щэхуу ебэн генералхэри абыхэм къакъуэта куэди яукIауэ щытащ.
1960 гъэм дунейпсо тхыдэм щыяпэу правительствэм и унафэщIу цIыхубз хахащ. Ар Шри-Ланкам щыщ Бандаранаике Сиримавэт.
1966 гъэм КПСС-м и ЦК-мрэ СССР-м и Министрхэм я советымрэ унафэ къащтащ Волжскэ автомобиль заводыр Тольятти къалэм щыухуэным теухуауэ.
1969 гъэм США-м и «Аполлон-II» кхъухьыр япэ дыдэ Мазэм тетIысхьащ. Абы исащ астронавтхэу Армстронг Нил, Коллинз Майкл, Олдрин Эдвин сымэ. ЩIым и спутникым япэу теувауэ дунейпсо тхыдэм хыхьар Армстронг Нилрэ Олдрин Эдвинрэщ.
1990 гъэм Осетие Ищхъэрэ автономнэ республикэм и Совет Нэхъыщхьэм къищтащ я къэрал суверенитетым теухуа унафэ икIи я къалащхьэ Орджоникидзе нэхъапэм зэреджэу щыта Владикавказ цIэр иритыжащ.
1924 гъэм къалъхуащ совет режиссёр, СССР-м и цIыхубэ артист, «Семнадцать мгновений весны» фильм цIэрыIуэри нэгъуэщI куэди тезыха Лиозновэ Татьянэ.
1930 гъэм къалъхуащ совет актёр, режиссёр, уэрэджыIакIуэ, УФ-м и цIыхубэ артист Анофриев Олег.
1927 гъэм къалъхуащ къэрал, парт лэжьакIуэ, политик Къущхьэ Гъумар.
1938 гъэм къалъхуащ къэрал, жылагъуэ лэжьакIуэ, егъэджакIуэ, философие щIэныгъэхэм я доктор, техникэ щIэныгъэхэм я кандидат Хъурей Феликс.
1938 гъэм къалъхуащ сабий усакIуэ АфIэунэ Лиуан.
♦1938 гъэм къалъхуащ усакIуэ, драматург, АР-м гъуазджэхэмкIэ щIыхь зиIэ и лэжьакIуэ, Адыгейм и цIыхубэ тхакIуэ Къуиикъуэ Налбий.
1931 гъэм къалъхуащ совет дзэ кхъухьлъатэзехуэ-къэхутакIуэ, полковник, профессор Попович Маринэ.
♦1941 гъэм къалъхуащ совет актрисэ, СССР-м и цIыхубэ артисткэ Чурсина Людмилэ.
1947 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэм я кандидат, Кубанми АР-ми щIэныгъэхэмкIэ щIыхь зиIэ я лэжьакIуэ, ЩIДАА-м и академик, РАЕН-м, Нью-Йорк академием хэт ТIрахъуэ Энвер.
1963 гъэм къалъхуащ урысей фигурист цIэрыIуэ, гъэсакIуэ, Олимп джэгухэм дыжьын, жэз медалхэр къыщызыхьа, дунеймрэ Европэмрэ я чемпион Жулин Александр.

Дунейм и щытыкIэнур

«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык уэфIу щыщытынущ. Хуабэр махуэм градус 34 - 36-рэ, жэщым градус 21 - 24-рэ щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:
Къандзэгурэ пэт гу егъэуфэрэнкI.

Зыгъэхьэзырар ЖЬЭКIЭМЫХЪУ Маринэщ.
Поделиться:

Читать также:

16.05.2024 - 09:08 НОБЭ
15.05.2024 - 12:44 НОБЭ
13.05.2024 - 11:06 НОБЭ