1967 гъэм Канадэм щекIуэкIащ «Экспо-67» гъэлъэгъуэныгъэр. Абы я зэфIэкIым щеплъыжащ СССР-м и IуэхущIапIэ куэдыр. Ящыщ зым- «Теххимимпортым» и лIыкIуэхэм я пашэт Максимов Анатолий. Аращ мы тхыгъэ кIэщIри зытеухуари.
1957 гъэм Ленинград и дзэ-тенджыз училищэр къиуха иужь Максимовыр контрразведкэмкIэ илъэситI школу Тбилиси дэтам ягъэкIуащ-щэхурылажьэ органхэм гу къылъатат. IэнатIэ зыбжанэ ихъуэжа иужь СССР-м Къэрал шынагъуэншагъэмкIэ и комитетым (КГБ) и Япэ управленэ нэхъыщхьэм и епщIанэ къудамэм- щIэныгъэ-разведкэ-лэжьакIуэ ягъэкIуащ. А къудамэр мыгувэу управленэ щхьэхуэ хъуащ - зэлэжь Iуэхум и мыхьэнэм хуабжьу хэхъуат. США-м 1949 гъэм къыщызэрагъэпэщакIэт КоКомыр-нэгъуэщI къэралхэм иращэм кIэлъыплъынымкIэ комитетыр. Абы идэртэкъым хуит ямыщIа е зэуэным хуэлажьэ промышленностым къыщагъэсэбэп хъуну гуэри СССР-м къращэу.
Зауэ щIыIэм щIидзакIэти, американхэм ткIийуэ я нэIэ щIагъэтт езыхэм я мызакъуэу, къакъуэт къэралхэри а хабзэм тетыным. Ар къызэпызыудхэр щIэхуэрт дэ дызэсэжа экономикэ санкцэхэм. Пэжу, апхуэдэ ткIиягъыр къехьэлъэкIырт хьэрычэтыщIэ куэдым-абыхэм я IэдакъэщIэкIхэм езыхэм я деж щIэупщIэшхуэ щаIэтэкъым, ауэ Совет Союзым ахъшэшхуэ щиуасэт.
ЩIэныгъэ-техникэ разведкэм и къалэнт КоКомым игъэпщкIу псори (зи хуэдэм мыхьэнэ иIэтэкъым) къихутэну, совет промышленностым къыхуэщхьэпэнухэр къигъуэтыну.
60 гъэхэм ЩIы хъурейм псынщIэу зыщиужьырт химие промышленностым. ЩIыдагъэр зэрагъэкъабзэ IэмалыщIэхэр, пластмасс лIэужьыгъуэщIэхэр, нэгъуэщI Iэджи къагупсысырт.
Мис а унэтIыныгъэмкIэ къэрал щIыб сату IуэхущIапIэм и лэжьакIуэу Японием ягъэкIуащ Максимовыр. Зэуи къехъулIащ Iуэхушхуэ: доллар 2000-кIэ зыгуэрым кърищащ щIыдагъэ зэрагъэкъабзэ щIыкIэщIэр къэзыгъэлъагъуэ тхылъхэр. Зигъэбзэхыжыну хэтами, Анатолий ар иутIыпщакъым икIи абы и деж къыщищэхуащ нэгъуэщI къэхутэныгъэхэри. Совет промышленностым сом мелуанипщIхэр къыхудэхуащ.
Ауэ апхуэдэ ехъулIэныгъэм къефыгъуащ КГБ-м и резиденту Японием щыIэр. А тIур зэмызэгъ щыхъум Максимовыр Москва ираджэжащ.
ИужькIэщ Канадэм щызэхыхьа «Экспо-67»-м щагъэкIуар. Дауи, Оттавэ ищIакъым СССР-м и къэрал щIыб сатум и IуэхущIапIэм къулыкъу мыцIыкIу щызыIыгъыр КГБ-м и Япэ управленэ нэхъыщхьэм и лэжьакIуэуи зэрыщытыр икIи мыхьэнэшхуэ иIэу игъэзащIэ къалэным и хьэтыркIэ жыджэру къещэу щIадзащ.
Хъийм икIат канадэ хьэрычэтыщIэ Вильямс Джеффри. Абы зэпымыууэ Анатолий къыхуигъэлъагъуэрт щэхуу ахъшэ къызэрилэжьыну Iэмалхэр. Максимовым идэртэкъым, арщхьэкIэ модрейр къыкIэрыкIыртэкъым.
Гъэлъэгъуэныгъэр иуха иужь Максимовым СССР-м къигъэзэжащ. Контрразведкэм абы къыщыжраIащ Канадэм и щэхурылажьэ IэнатIэм дэлэжьэну. И щхьэусыгъуэр Максимовым къыщищIар иужькIэщ. Совет Союзым КоКомым щиIэ хъуат куэдым щыгъуазэ агент- ар американ ЦРУ-ми Инджылызым и СИС-ми я щэхухэм ялъэIэсыфырт (а цIыхур хэтми нобэми ябзыщI). Канадэм и тIасхъэщIэх IэнатIэм Анатолий хуэдэу мыхьэнэшхуэ зиIэ къулыкъущIэ къигъэIулэн хуейт абыхэм лъэкIыныгъэкIэ ялъэщIыхьэн папщIэ. А Iуэхум СССР-м «Турнир», Канадэм «Дыщэ лъынтхуэ» щыфIащащ.
Максимовым илъэсиплI пIалъэкIэ Канадэм игъэзэжащ. Абы аргуэру къепщIащ щэхурылажьэхэр, псом хуэмыдэу Вильямс. АрщхьэкIэ Анатолий фэ зытригъэуэн хуейт хуабжьу сакъ цIыхуу-абы хигъахъуэрт и мыхьэнэм. Зэманыр кIуэрт, ауэ ар пIащIэртэкъым: Вильямс хуэдэ жьгъей мыхъуу ЦРУ-м щыщ нэхъ «къупщхьэшхуэ» къыщыкъуэкIынум пэплъэрт.
ИкIэм икIэжым мафIэгум зы къыщетIысылIэри къехьэкI-нехьэкI хэмылъу къыхуигъэлъэгъуащ Канадэм и контрразведкэм хуэлэжьэну. Анатолий ауэ жыжьэуи зытригъэхьакъым, хэбгъэзыхьмэ, губжьащ.
ИужькIи куэдрэ къапщытащ. КГБ-м къыщалъытэрт ар ягъэунэхуу. Ахэр захуэу къыщIэкIащ: мурад ящIащ ар сыт темыкIуэдами, дашэхыну-япэрауэ, зи бзэр быдэ цIыхут, етIуанэрауэ ахъшэ иIэну фIэфIт. А псоми къадэкIуэу къыщIэщыным щышынэрт.
Псоми къыщыщIидзэр и щхьэм и шынагъуэншагъэрт. МыхъуркIэ щIагъэбыдэн хуейт и хэкум зэрепцIыжар сэтей къащIмэ, Канадэм хэщIапIэ зэрыщратынур. Абы и щыхьэту увынут канадэ паспортымрэ швейцар банкым халъхьа доллар мин 60-мрэ, апхуэдэу Канадэм и цIыхум и хуитыныгъэ, шэсыпIэ псори дунейм и дэтхэнэ щIыпIэми къыщезытыну къигъэгугъэу премьер-министрым къитха письмор.
А псори мыхьэнэншэтэкъым, арщхьэкIэ ЦРУ-м къытрикъузэрти, къигъэувахэр къанэ щымыIэу хуащIащ. Канадэм и щэхурылажьэ IэнатIэм и лэжьакIуэм Максимовым иригъэлъэгъуащ Дзюбэ Майкл и цIэкIэ тха паспортыр, абы къыдэкIуэуи къызэрагъэгугъа псомкIи шэсыпIэ зэриувэр къыщыгъэлъэгъуа письмо юстицэмкIэ министрым и Iэ щIэлъу.
«Турнир» Iуэхум и фIыгъэкIэ наIуэ къэхъуащ НАТО-м и къэралхэр СССР-м щекIуэкI лэжьыгъэхэм я сыт хуэдэ унэтIыныгъэхэм нэхъ тегузэвыхьми, Канадэм и посольствэхэм я япэ секретарь псори шпионхэу зэрыщытри, нэгъуэщI куэдри. Джэгур щиухар I978 гъэрщ.
Абы щыгъуэм НАТО-м и текъузэныгъэкIэ Канадэм езым и къэралым щыIэ мыхъуну (нон-грата) къилъытащ совет дипломат, сату лIыкIуэ I3. Ар япэм апхуэдэ лъэбакъуэ зыча Инджылызым и щапхъэм тетт.
Абы и жэуапу «Литературная газета»-м къытехуащ Мартынов Алексей гуэрым и гъащIэм теухуа тхыгъэ. Абы къыщыгъэлъэгъуат Канадэм и щэхурылажьэ IэнатIэм къигъэIулауэ, а къэралым и паспорт къратауэ, и цIэкIэ ахъшэ швейцар банкым хухалъхьауэ. Апхуэдэу гу лъаригъатэрт Канадэм и щэхурылажьэ IэнатIэр езым и цIыхухэм дэнэ щIыпIи зэрыщыкIэлъыплъыр.
Ар шэкъэуэжу къыщIэкIащ. Зи гугъу тшIы IэнатIэм унафэщI къулыкъу щызыIыгъхэу хы трагъэкIащ , езы IуэхущIапIэри зэрахъуэкIащ. Уеблэмэ, Канадэм и Либерал партыр, премьер-министр Трюдо зи унафэщIу щытам, парламент хэхыныгъэхэм зэрыщытемыкIуар абы и ягъэу къалъытащ.
