Нобэ

1812 гъэм Москва дыхьащ Наполеон и дзэр. Урысейм и дзэзешэхэр ар бийм зауэншэу иратыну зэгурыIуат, къалэри дзэри хъума хъун папщIэ. Апхуэдэу щытми, ерыскъыпхъэхэр зыщIэлъ хъумапIэхэр бийм Iэрамыгъэхьэн мурадкIэ мафIэ ирадзати, къалэр лыгъейм зэщIищтат. Зы мазэкIэщ франджыхэр Москва зэрыдэсыфар - ерыскъыи зыдэмылъ, цIыхухэри зыдэмысыж къалэм егъэлеяуэ гугъу щехьырти, и армэри зэщIикъуэжри, жэпуэгъуэм и пэщIэдзэм езыр-езыру дэкIыжауэ щытащ Наполеон.

1829 гъэм Урысеймрэ Тыркумрэ Iэ традзащ Адрианополь мамырыгъэ зэгурыIуэныгъэм.

1853 гъэм Тыркум Урысейм зауэ кърищIылIащ. Кърым зауэм щIидзащ.

1886 гъэм США-м щыщ Андерсон Джордж зэрыбкIэ зэрытрадзэ машинкэм далъхьэ щIэтхыкIыр къызэригупсысам щыхьэт техъуэ тхылъ къратащ.

1896 гъэм Санкт-Петербург телеграф агентствэм лэжьэн щыщIидзащ.

1911 гъэм Киев дэт Оперэ театрым кIэрахъуэкIэ щаукIыну хэтащ Урысейм и Министрхэм я советым и унафэщI Столыпин Пётр. Абдеж къыщытехуа уIэгъэхэм ар илIыкIащ фокIадэм и I8-м.

1917 гъэм ПIалъэкIэ лажьэ Правительствэм Урысейр республикэу зэрыщытыр хэIущIыIу ищIащ.

1936 гъэм Быковэ аэропортым лэжьэн щIидзащ - цIыху къезышэкI кхъухьлъатэхэр пIалъэ хэхам тету телъэтыкIыу зэтраублащ.

1960 гъэм ЩIыдагъэ зыщэ къэралхэм я зэгухьэныгъэр (ОПЕК) къызэрагъэпэщащ. Абы хыхьащ Иракыр, Ираныр, Кувейтыр, Сауд Хьэрыпыр, Венесуэлэр.

1973 гъэм Къалэ-ЛIыхъужь цIэр фIащащ Новороссийскрэ Керчрэ.

2003 гъэм Эстониер Европэ зэгухьэныгъэм хыхьащ.

1871 гъэм къалъхуащ генерал-майор, КъуэкIыпIэ Жыжьэм пащтыхьым щиIа армэм и командующэу щыта Хьэгъундокъуэ Едыдж.

1891 гъэм къалъхуащ академик, СССР-м ЩIэныгъэхэмкIэ и академием МатематикэмкIэ и институтым и унафэщIу щыта, Социалист Лэжьыгъэм тIэунейрэ и ЛIыхъужь, Сталиным, Лениным я цIэхэр зезыхьэ саугъэтхэр, СССР-м и Къэрал саугъэтыр зыхуагъэфэща Виноградов Иван.

1902 гъэм къалъхуащ совет авиаконструктор цIэрыIуэ, «Ка» жьыхулатэр къэзыгупсыса, техникэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, Социалист Лэжьыгъэм и ЛIыхъужь, СССР-м и Къэрал саугъэтыр зрата Камов Николай.

1914 гъэм къалъхуащ шэрджэс тхакIуэ Хъыту Сайдин.

1932 гъэм къалъхуащ теленэтынхэр езыгъэкIуэкIыу щыта, СССР-м и цIыхубэ артист Кириллов Игорь.

1947 гъэм къалъхуащ хьэрычэтыщIэ, политик, жылагъуэ лэжьакIуэ цIэрыIуэу, псапащIэу щыта Дер Станислав.

1950 гъэм къалъхуащ экономикэ щIэныгъэхэмкIэ доктор, КъБКъМУ-м и профессор Щоджэн БетIал.

1952 гъэм къалъхуащ педагогикэ щIэныгъэхэмкIэ кандидат, потребкооперацэм и Белгород университетым Налшык къалэм щиIэ къудамэм и егъэджакIуэ ХьэфIыцIэ Эльмирэ.

 1965 гъэм къалъхуащ 2008 – 2012 гъэхэм УФ-м и Президенту, Правительствэм и УнафэщI щыта, къэралым ШынагъуэншагъэмкIэ и Советым и УнафэщIым и къуэдзэ Медведев Дмитрий.

 1988 гъэм къалъхуащ Франджым щыщ биатлонист цIэрыIуэ, Олимп джэгухэм тхуэнейрэ я чемпион, олимпиадэхэм дыжьын медалитI къыщызыхьа, дунейм 13-рэ и чемпион Фуркад Мартен.

Дунейм и щытыкIэнур

«pogoda.yandex.ru» сайтым зэритымкIэ, Налшык пшэр техьэ-текIыу щыщытынущ, пIалъэ-пIалъэкIэрэ уэшх къыщешхынущ. Хуабэр махуэм градус 16 -17, жэщым градус 12 – 13 щыхъунущ.

Лъэпкъ Iущыгъэ:

Щэху жыпIэнумэ, унагъуэм исыр гъэтIыси Iуатэ.